سه سلاح صنعت لاغری: اقتصاد، رسانه و ساختارهای اجتماعی ناسالم

به گزارش گاردین در تقابل خزنده‌ای که میان جنبش بدن‌های طبیعی و صنعت لاغری درگرفته، این بار سازندگان داروها و رسانه‌های تجاری برنده میدان بوده‌اند. گزارش‌های جدید از بازگشت خطرناک استانداردهای غیرواقعی لاغری حکایت دارد پدیده‌ای که تنها به قیمت نادیده گرفتن سلامت روانی و جسمی زنان ممکن شده است.

بازگشت اخیر استانداردهای لاغری و ترویج داروهای کاهش وزن، تنها یک جریان گذرا نیست، بلکه نشان‌دهنده یک شکست ساختاری در برابر مکانیسم‌های پیچیده‌ای است که صنعت لاغری برای بازتولید خود به کار می‌گیرد. این صنعت با درک عمیق از روانشناسی آسیب‌پذیری برخی زنان، توانسته با ارائه «راه‌حل‌های سریع»، گفتمان پذیرش بدن را به حاشیه براند.

ریشه‌های این پدیده را باید در تقاطع سه عامل کلیدی جستجو کرد: اول، سیستم اقتصادی قدرتمندی که سود خود را در ایجاد و تداوم احساس نارضایتی از بدن می‌جوید. دوم، رسانه‌هایی که با تبلیغ استانداردهای غیرواقعی، همواره در خدمت تقویت این سیستم بوده‌اند. و سوم، ساختارهای اجتماعی‌ای که بدن زن را به عنوان کالایی برای قضاوت و مصرف تعریف کرده‌اند.

نکته عمیقا نگران‌کننده، عادی‌سازی مصرف داروهای کاهش وزن بدون توجه به عوارض بلندمدت آنهاست. این داروها که با وعده دستیابی سریع به ایده‌آل‌های لاغری عرضه می‌شوند، نه تنها سلامت جسمی زنان را به خطر می‌اندازند، بلکه مفهوم سلامت را به یک معیار صرفا ظاهری تقلیل می‌دهند.

سلامت به معنای واقعی، مفهومی فراتر از معیارهای ظاهری است و دربرگیرنده تندرستی روانی، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی متعادل و عزت نفس می‌باشد. این نگاه جامع در تقابل مستقیم با استانداردهای سطحی و ظاهری قرار دارد که صنعت لاغری ترویج می‌دهد. تجربیات گذشته به وضوح نشان می‌دهند که بدون مقابله اساسی با مکانیسم‌های اقتصادی و فرهنگی سودجویانه‌ای که از ایجاد ناامنی بدن زنان منفعت می‌برند، هرگونه پیشرفتی در این زمینه موقتی و آسیب‌پذیر خواهد بود.

لازم است با وضع مقررات سختگیرانه‌تر برای تبلیغات صنعت لاغری، ارتقای سواد رسانه‌ای و تقویت گفتمان سلامت محور، از تداوم چرخه مخرب نارضایتی از بدن جلوگیری شود. همچنین توجه به آموزش‌های روانشناختی و توانمندسازی زنان در برابر فشارهای اجتماعی می‌تواند به ایجاد مصونیت در برابر این آسیب‌ها کمک کند.

علاوه بر این، رسانه‌ها با مسئولیت‌پذیری بیشتر می‌توانند در تغییر این نگرش ناسالم نقش آفرینی کنند. آینده این مبارزه فرهنگی در گرو ایجاد تغییرات ساختاری عمیق است تغییراتی که بازتولید احساس ناامنی را توسط صنعت لاغری متوقف کرده و در مقابل، فضایی امن برای پذیرش تنوع بدن‌ها و ترویج سلامت واقعی ایجاد کند. باید توجه داشت که سلامت جامع انسان‌ها بر ظواهر فیزیکی ارجحیت دارد.

این پدیده تنها محدود به یک کشور یا فرهنگ خاص نیست و از طریق رسانه‌های جهانی و شبکه‌های اجتماعی به سرعت در حال سرایت به تمام جوامع است. استانداردهای غیرواقعی زیبایی که توسط صنعت مد و رسانه‌ها ترویج می‌شود، مرزهای جغرافیایی و فرهنگی را درنوردیده و به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است.

آموزش سواد رسانه‌ای باید به یکی از اولویت‌های سیستم‌های آموزشی در تمام کشورها تبدیل شود. نسل جوان نیازمند کسب مهارت‌های لازم برای تحلیل و نقد محتوای رسانه‌ای است تا بتوانند در برابر پیام‌های مخرب مصونیت پیدا کنند. این آموزش‌ها باید با درنظرگیری ویژگی‌های فرهنگی هر جامعه بومی‌سازی شود.

 زینب حیدری