وقتی که صدا و سیما جا پای اینستاگرام می‌گذارد

این اولین تبلیغ صدا و سیما نیست که واکنش کاربران را برانگیخته است، بلکه پیش از این سناریوی تبلیغاتی لوازم خانگی هم خبرساز شده بود. در سناریوی این تبلیغ یک زن با لحن طلبکارانه به همسرش می‌گوید: «نمی‌شد یخچال بزرگتر بخری؟ و مرد شرمنده می‌گوید: میدونی که پول نداریم! و زن با غیظ می‌گوید: این شد دلیل؟!»

این درحالیست که طبق اصل ۱۱ مجموعه آیین‌نامه تولید آگهی‌های رادیویی و تلویزیونی، آگهی بازرگانی نباید متضمن فریب و اغراق باشد. همچنین بر اساس اصل۳۰ این دستورالعمل، نشان دادن تاثیر آنی استفاده از وسایل درمانی مانند به تصویر کشیدن فرآیند تأثیر داروها، شامپوها، مواد شوینده، روغن ها، بر بدن انسان به هر شیوه‌ای مجاز نیست.

کارشناسان فرهنگ‌سازی غلط و سوق دادن جوانان به سمت معیارهای نادرست برای انتخاب همسر را از دیگر معایب چنین تبلیغاتی عنوان می‌کنند، چرا که وقتی معیارهای ظاهری در تبلیغات مهم جلوه داده شود، به مرور تبدیل به فرهنگ می‌شود و جوانان هم به جای معیارهایی همچون تعهد، مسئولیت پذیری، سلامت روانی و… ظاهر را در اولویت قرار می‌دهند.

مدرس دانشگاه مهدی اسلامی می‌گوید که تنها رسانه ملی در این قضیه مقصر نیست و اگر صداوسیما تبلیغ نکند مردم بدتر از آن را در «شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام» می‌بینند که باعث ایجاد مسابقه «در نمایش تجملات و زندگی‌های به اصطلاح لاکچری» در بستر فضای مجازی می‌شوند.

• ویرانی فرهنگ با ابزارسازی زنان در تبلیغات رسانه ملی

اما مشاور خانواده علیرضا شریفی یزدی معتقد است که از صدا و سیما به عنوان رسانه ملی این انتظار به حق وجود دارد که مُبلغ فرهنگِ مصرف گرایِ غربی نباشد و «به جای تبلیغات دروغ این باور را در ذهن جوانان جا می‌انداخت که جوان ماندن و داشتن ظاهر خوب منوط به تغذیه، ورزش و خواب درست است» اما متأسفانه کم شدن افراد فرهیخته، آگاه، متخصص و با سواد در حوزه تبلیغات، منجر به این شده که امروز شاهد تبلیغات اغراق شده و نادرست در رسانه ملی باشیم.

معاون آموزش انجمن سواد رسانه‌ای ایران، لیلا وصالی می‌گوید که «اگر کمی مخاطب‌شناسی و خلاقیت داشته باشیم» می‌توانیم تبلیغات بهتر متناسب با فرهنگ خودمان تولید کنیم که با قوانین صداوسیما هم سازگارتر است. مهم‌تر از همه می‌توانیم همزمان بسترهای فرهنگی خودمان را هم مورد توجه قرار دهیم. همه این‌ها نیاز به آموزش درست دارد و تا زمانی که آموزش بومی درستی در این زمینه صورت نگیرد و «تبلیغات صرفا بر اساس کتاب‌هایی که بر مبنای تبلیغات خارجی نوشته شده ساخته شود، نیاز موثری از مخاطب ایرانی مرتفع نمی‌شود».

فارس