هرزه‌خوری در زنان باردار یک اختلال است

یک کارشناس ارشد تغذیه بالینی بیان کرد: مصرف مواد غیرخوراکی نظیر خاک، یخ، مو و … در دوران بارداری و کودکان، می‌تواند نشانه‌ای از اختلال پیکا باشد. این اختلال که علت دقیقی ندارد، ممکن است به دلیل کمبود مواد مغذی، مشکلات اجتماعی و روانی، یا حتی تهوع و استفراغ در دوران بارداری بروز کند و نیازمند توجه و درمان فوری است.

دکتر حانیه برقچی به اختلال پیکا اشاره کرد و گفت: در دوران بارداری، اگر فرد به مصرف مواد غیرخوراکی تمایل پیدا کند، به آن اختلال پیکا گفته می‌شود. علت‌شناسی این اختلال به‌خوبی مشخص نیست، اما برخی فرضیات بیان می‌کنند که مصرف این مواد می‌تواند به کاهش احساس تهوع و استفراغ در مادران باردار کمک کند.

این کارشناس ارشد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: فرضیه دیگری نیز وجود دارد که کمبود یک ماده مغذی ضروری، به‌ویژه آهن، را عامل بروز این اختلال می‌داند؛ اما در برخی مطالعات به کلسیم و پتاسیم نیز اشاره شده است. همچنین افرادی که با مشکلات اجتماعی و اقتصادی یا شرایط روانی نامناسب مواجه هستند، بیشتر در معرض بروز این اختلال قرار دارند.

علائم و نشانه‌های اختلال پیکا

وی به علائم و نشانه‌های این اختلال اشاره کرد و گفت: اختلال پیکا می‌تواند نشانه‌های متنوعی را بروز دهد. به‌عنوان‌مثال، برخی افراد تمایل به مصرف خاک و گل دارند که به آن ژئوفاژیا گفته می‌شود. همچنین ممکن است فرد به مصرف یخ (پاگوفاژیا)، نشاسته رخت‌شویی یا آرد ذرت و برنج خام (آمیلوفاژیا) تمایل پیدا کند. برخی افراد نیز ممکن است به خوردن مو و پشم (تریکوفاژی) روی‌آورند که می‌تواند به آسیب به دستگاه گوارش منجر شود.

برقچی افزود: موارد دیگری از پیکا نیز مانند مصرف کاغذ، صابون و چسب گزارش شده است.

گروه‌های در معرض خطر

این کارشناس ارشد تغذیه در پاسخ به این سؤال که این اختلال بیشتر در چه افرادی و در چه رنج سنی رخ می‌دهد، گفت: بر اساس مطالعات، سن خاصی برای بروز این اختلال ذکر نشده است، اما اختلال پیکا بیشتر در مادران باردار و کودکان زیر ۶ سال مشاهده می‌شود. همچنین افراد با ناتوانی‌های ذهنی نیز ممکن است به این اختلال دچار شوند.

عوارض و پیامدها

برقچی به عوارض این اختلال اشاره کرد و گفت: این بیماری می‌تواند عوارض مختلفی مانند یبوست، انسداد روده، عفونت‌های انگلی، مسمومیت با عناصر سنگین مانند سرب و عدم تعادل الکترولیت‌ها را به همراه داشته باشد. در موارد شدیدتر، سوءتغذیه نیز ممکن است به دلیل جایگزینی مواد مغذی ضروری با مواد غیرمغذی بروز کند. همچنین مصرف بیش از حد نشاسته می‌تواند منجر به چاقی و مشکلاتی در کنترل قند خون شود.

اقدامات لازم و درمان

برقچی در خصوص اقداماتی که باید در صورت بروز این اختلال انجام شود، گفت: اولین قدم، اطلاع به پزشک و مراجعه به متخصص تغذیه است و لازم است سایر اعضای خانواده نیز از این موضوع مطلع شوند.

وی همچنین به راهکارهای درمان این اختلال اشاره کرد و گفت: درمان بسته به شرایط مادر و نوع اختلال متفاوت است و متخصص تغذیه برای هر فرد درمان خاصی را توصیه می‌کند. آموزش، آگاه‌سازی، رفتاردرمانی و مراقبت‌های تغذیه‌ای از جمله مواردی هستند که باید در نظر گرفته شوند.

پیشگیری و آگاهی

این کارشناس ارشد تغذیه ادامه داد: به‌طورکلی، درمان با غذاهای غنی از آهن می‌تواند تمایلات غذایی را کاهش دهد و تزریق آهن ممکن است به توقف پاگوفاژی و همچنین کاهش بی‌قراری کمک کند.

وی همچنین بر اهمیت آگاه‌سازی اطرافیان فرد برای شناسایی علائم رفتاری در این افراد تأکید کرد. رفتارهایی مانند خوردن در خفا، حذف وعده‌های غذایی یا بهانه‌آوردن و کناره‌گیری در حین غذاخوردن می‌تواند نشانه‌هایی از این اختلال باشد.

توصیه به افراد مبتلا

برقچی به افرادی که دچار اختلال پیکا هستند توصیه کرد که بدانند این اختلال در دوران بارداری شایع است و نباید از اطلاع‌رسانی به اطرافیان و پزشک خود خجالت بکشند. مدیریت زودهنگام این مسائل در روند درمان بسیار مهم است.

این کارشناس ارشد تغذیه همچنین یادآور شد که علائم پیکا در افراد باردار معمولاً خودبه‌خود کاهش می‌یابد و به مادران باردار توصیه می‌شود برای ارزیابی تغذیه‌ای به متخصص تغذیه مراجعه کنند تا از بروز مجدد این اختلال پیشگیری شود.

ایسنا