نگاهی کوتاه به ازدواج مبارک حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س)

اول ذی الحجه مصادف با سالروز ازدواج امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) است که در تقویم رسمی ایران به عنوان روز ازدواج نامگذاری شده است.

حضرت زهرا (س) دختر گرامی پیامبر اسلام که در احادیث شیعه و اهل سنت به عنوان برترین بانوی دو عالم شناخته می شود، در سال سوم قمری و در ماه ذی الحجه با علی ابن ابی طالب (ع) ازدواج کردند. ماه ذی الحجه یکی از ماه های پربرکت است که در آن مناسبت هایی همچون مباهله پیامبر اکرم(ص) و روز عرفه وجود دارد و ازدواج حضرت زهرا (س) در کنار دو عید بزرگ قربان و غدیر برکت این ماه را دوچندان کرده است.

روز ازدواج

در تقویم جمهوری اسلامی ایران اول ذی الحجه به مناسبت سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) به عنوان روز ازدواج نامگذاری شده است. این روز به دلیل ازدواج پربرکت این دو اختر تابناک روز مناسبی برای برگزاری جشن های ازدواج برای جوانان است. آن ها می توانند با برگزاری مراسمات ازدواج در این روز، از ساده زیستی حضرت زهرا (س) و ازدواج پربرکت ایشان الگو بگیرند.

خواستگاری از حضرت فاطمه(س)

منابع تاریخی نشان دهنده آن است که قبل از خواستگاری حضرت علی(ع)، برخی از صحابه مانند عمر بن خطاب و ابوبکر بن ابی‌قُحافه از پیامبر گرامی اسلام حضرت فاطمه(س) را خواستگاری کرده بودند، با این وجود پیامبر(ص) در پاسخ به آنها، ازدواج حضرت فاطمه(س) را امری از جانب خداوند می‌دانست.

مهریه حضرت زهرا(س)

در روایات شیعه و اهل سنت در مورد میزان مهریه حضرت زهرا(س) اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما به گفته ابن شهر آشوب، محدث بنام شیعه مهریه آن حضرت ۵۰۰ درهم بوده و این مهریه در عرف آن زمان مهریه ای متوسط محسوب می شود. این مهریه که مهریه همسران و دختران پیامبر گرامی اسلام بوده، به اصطلاح مهر السنه نامیده شده است. همچنین براساس منابع تاریخی حضرت زهرا (س) از پدر بزرگوارشان خواست تا از خداوند بخواهد مهریه‌اش را شفاعت از مسلمانان در روز قیامت قرار دهد.

سن ازدواج حضرت فاطمه و امام علی (ع)

در رابطه با سن حضرت فاطمه(س) هنگام ازدواج اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما بیشتر منابع تاریخی بر این دلالت دارند که ایشان در هنگام ازدواج ۹ تا ۱۱ سال سن داشته اند که در آن زمان سنی مناسب برای ازدواج دختران محسوب می شده است. براساس روایات حضرت علی (ع) نیز در هنگام ازدواج ۲۱ سال سال سن داشته اند.

جهیزیه حضرت زهرا(س)

حضرت علی (ع) درباره جهیزیه حضرت زهرا (س) می فرمایند: «روزی حضرت محمد (ص) به من فرمود: زره خود را به بازار ببر و بفروش تا با پول آن وسایل و جهیزیه ای برای فاطمه تهیه کنیم. من نیز به دستور پیامبر این کار را انجام دادم و بهای آن را به پیامبر تقدیم کردم. پیامبر به سلمان فارسی و ابوبکر دستور داد تا با آن پول مقداری اسباب و لوازم یک زندگی ساده را برای فاطمه تهیه کنند».

آنچه که در منابع تاریخی به عنوان جهیزیه حضرت فاطمه (س) ذکر شده، به این ترتیب است:

۱_یک پیراهن به قیمت هفت درهم

۲_یک روسری به قیمت یک درهم

۳_یک تخت که از چوب و لیف خرما ساخته شده بود.

۴-چهار بالش که دو تای آن از پشم و دو تای دیگر از لیف خرما بود.

۵-پرده

۶-حصیر

۷-دستاس

۸-مشکی از پوست

۹-کاسه چوبی برای شیر

۱۰-ظرف پوستی برای آب

۱۱-یک سبوی سبز رنگ

۱۲_چند کوزه

۱۳_دو بازوبند نقره ای

۱۴-یک ظرف مسی

این جهیزیه براساس عرف آن زمان جهیزیه ای بسیار ساده محسوب می شد که می تواند الگویی برای دختران امروز باشد. براساس منابع تاریخی حضرت زهرا (س) پیراهنی را که در روز عروسی خود به تن داشتند، در همان روز به یک نیازمند بخشیدند.

کدام سوره ها بر ازدواج حضرت فاطمه(س) دلالت دارند؟

در قرآن آیه‌ای وجود ندارد که به صورت مستقیم به ازدواج دختر گرامی پیامبر اسلام اشاره کرده باشد، اما آیاتی وجود دارد که به گونه‌ای با این اتفاق تاریخی ارتباط دارد.

آیه انتهایی سوره «کوثر»، دشمن پیامبر(ص) را مقطوع النسل می‌داند و عنوان می‌کند که خداوند به پیامبر اکرم(ص) خیر بسیار عطا کرده است. همانطور که می‌دانید با ازدواج حضرت فاطمه (س) بود که نسل حضرت پیامبر(ص) ادامه پیدا کرد و گسترش یافت.

همچنین در آیه‌ای از سوره «الرحمن» آمده است: «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ. یخَرُجُ مِنهْمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجَان»؛ دو دریا را روان کرد تا با یکدیگر تماس پیدا کردند. از آن دو مروارید و مرجان بیرون می‌آید. در تفسیر این دو آیه بیان شده است که منظور از دو دریا حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) است و منظور از مروارید، امام حسن(ع) و مرجان، امام حسین(ع) است.

اعمال روز ازدواج امام علی (ع) و حضرت زهرا (س)

ماه ذی الحجه از ماه هایی است که به دلیل حوادث رخ داده در آن از فضیلت بسیاری برخوردار است. برخی از اعمال مستحبی روز اول ذی الحجه عبارت اند از:

  • روزه مستحبی: امام موسی‌ کاظم (ع) درباره فضیلت روز اول ماه ذی الحجه فرمود: هر کس در روز اول ذی‌الحجه روزه بگیرد، خداوند ثواب هشتاد ماه روزه را برای او ثبت می‌کند.
  • نماز: خواندن نماز حضرت زهرا (س) از اعمال مستحب این روز است. همچنین خواندن دو رکعت نماز بین نماز مغرب و عشا نیز سفارش شده است. در هر رکعت این نماز بعد از سوره حمد، یک مرتبه سوره توحید و آیه‏ «وَ وَاعَدْنَا مُوسَی ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قَالَ مُوسَی لِأَخِیهِ هَارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاَ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ‏» خوانده شود.

درس هایی از زندگانی حضرت علی(علیه اسلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها)

  • رعایت هم کفویی و همطراز بودن طرفین
  • پرهیز از تجمل گرایی در زندگی
  • توجه به ساده زیستی در سنت های ازدواج
  • احترام به عشق و وفاداری طرفین به شریک زندگی
  • تقسیم کار و همکاری در اداره امور زندگی
  • رضایت طرفین در ازدواج
  • دعوت یکدیگر به امر به معروف و نهی از منکر
  • صداقت در گفتار و رفتار
  • پشتیبانی و حمایت از یکدیگر در مشکلات
  • رعایت حقوق اعضای خانواده
  • تعهد و حساسیت به تربیت فرزندان
  • رعایت حال طرفین در مطالبات و نیازها
  • رعایت اعتدال و میانه روی در امور دنیا و آخرت
  • ایثار و انفاق خانوادگی و همسایه مداری
  • توجه به پاک نگه‌داشتن محیط خانه و خانواده از گناه