قطع اینترنت در افغانستان؛ بریدن صدای فریادخواهی زنان

در سرزمینی که مرزهای جغرافیایی‌اش هزاران خانواده را از هم گسسته و زخم مهاجرت بر پیکرش نشسته است، اینترنت تنها رگ حیات و روزنه امید بود. شبکه‌های فیبر نوری که زمانی با آرزوی اتصال افغانستان به جهان ساخته شدند، امروز به صحنه نبرد میان ایدئولوژی و واقعیت تبدیل گشته‌اند. در این میان، طالبان، که خود زمانی از ابزارهای پیشرفته برای تبلیغ و پیشروی استفاده می‌کرد، در مواجهه با قلمرو حکمرانی، ناچار شد که بپذیرد نمی‌توان «شریان اصلی اقتصاد، سیاست و امنیت» را برای همیشه مسدود کرد. این گزارش، روایتگر لحظاتی است که این شریان حیاتی قطع شد و سایه‌ای سنگین از سکوت دیجیتال بر ۴۳ میلیون نفر جمعیت کشور افتاد.

تعویض کابل‌های فرسوده یا مبارزه با منکرات؟

این خاموشی فراگیر، همچون طوفانی که هیچ‌کس انتظارش را نداشت، اقتصاد و امور حیاتی را فلج کرد. نظام بانکی از حرکت ایستاد، تجارت متوقف شد و پروازها به فرودگاه کابل لغو شدند. در واکنش به این فاجعه عملیاتی، صدای جناح عمل‌گرا در کابل بلند شد. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی ارشد طالبان، در بیانیه‌ای عمومی، ممنوعیت سراسری را انکار کرد و آن را نتیجه «زیرساخت‌های فرسوده فیبر نوری» دانست که اکنون در حال تعویض هستند.

این تناقض آشکار، فرمان هبت‌الله آخندزاده برای مبارزه با فساد در مقابل روایت رسمی برای فرسودگی کابل، شکاف عمیقی در درون طالبان را برملا ساخت. شکست ایدئولوژی در برابر واقعیت‌های حکمرانی و فشار تاجران داخلی باعث شد تا روایت «تعویض کابل‌های فرسوده» جایگزین فرمان «مبارزه با منکرات» شود. این عقب‌نشینی سریع، که پس از حدود ۴۸ تا ۷۲ ساعت رخ داد، گواه این حقیقت بود که حتی ایدئولوژی سنت‌گرای مطلق نیز توان «سه روز ایستادگی» در برابر ضرورت‌های حیات مدرن را ندارد.

خاموشی اینترنت و سکوت پر از خشم زنان افغانستانی

فعالان مدنی و سازمان‌های حقوق بشر، این اقدام را محکوم کردند و آن را تلاشی برای «پنهان کردن جنایات، سرکوب‌ها و تبعیض سیستماتیک» طالبان دانستند.

این قطعی بیشترین تأثیر را بر آسیب‌پذیرترین قشر جامعه گذاشت: زنان و دختران. پس از ممنوعیت حضور آنها در دانشگاه‌ها و مدارس، آموزش آنلاین تبدیل به «تنها روزنه امید تحصیلی» شده بود. با قطع اینترنت، هزاران دانش‌آموز از کلاس‌های آنلاین بازماندند. دیدبان حقوق بشر هشدار داد که این اقدام «سکوت زنان و دختران افغانستان را عمیق‌تر می‌کند». یک خبرنگار زن در هرات، پس از بازگشت اتصال، با نگرانی گفت: «حال روحی من خیلی بد بود، نمی‌دانم اگر امروز به اینترنت وصل نشده بودم، چه بر سرم می‌آمد».

در کشوری با یکی از ضعیف‌ترین اقتصادهای جهان، اینترنت به «ستون فقرات معیشت» تبدیل شده است.

فلج شدن بانکداری و حواله‌ها: کار بانک‌ها و صرافی‌ها متوقف شد، حواله‌های مالی از خارج که منبع درآمد حیاتی برای بیش از هشت میلیون مهاجر افغانستانی است، مسدود شد.

بحران ارتباطات اجتماعی: جامعه‌ای که بخش مهمی از زندگی‌اش با ارتباطات خارجی گره خورده است، ناگهان در سکوت و تاریکی فرو رفت و خانواده‌ها از تماس با بستگان مهاجر خود محروم شدند.

لغو پروازها: حتی سیستم‌های کنترل ترافیک هوایی مختل و پروازها از فرودگاه بین‌المللی کابل لغو شد.

خبرگزاری خبر آنلاین