پزشکی یا مادری؟ چالش های پرفشار مادران پزشک

چالش‌های مادران پزشک در نظام کاری پزشکی

شرایط کاری پزشکان، به‌ویژه در حوزه‌های حساس مانند اورژانس یا تخصص‌های جراحی، اغلب شامل شیفت‌های طولانی، شب‌کاری و مسئولیت‌های غیرقابل پیش‌بینی است. این وضعیت برنامه‌ریزی روزمره مادران پزشک را برای رسیدگی به خانواده، تربیت فرزندان و حتی انجام وظایف ساده‌ای مانند وعده‌های غذایی مشترک به چالشی جدی تبدیل می‌کند.

مادر پزشک معمولاً باید بلافاصله پس از پایان یک شیفت سنگین یا عمل جراحی، نقش والدگری خود را ایفا کند؛ بدون زمان کافی برای استراحت یا فاصله‌گیری ذهنی از فشار کاری. این تغییر سریع میان نقش‌ها، اغلب با پدیده‌ای به‌نام «خستگی تصمیم‌گیری» همراه است که توانایی تمرکز و انرژی روانی مادر را کاهش می‌دهد.

انتظارات دوگانه جامعه از مادران پزشک

جامعه از پزشکان انتظار دارد که بی‌وقفه و با تمام توان در خدمت بیماران باشند. در عین حال، از مادران انتظار می‌رود که نقش محوری خانواده را ایفا کنند و در تربیت فرزندان مسئولیت‌پذیر باشند. این انتظارات متناقض، فشار مضاعفی را بر مادران پزشک وارد می‌کند و گاه به فرسودگی روانی و جسمی منجر می‌شود.

تجربیات یک مادر پزشک: همراهی خانواده، کلید موفقیت

فاطمه جعفرزاده، متخصص زنان و زایمان، در گفت‌وگو با فارس، از چالش‌های مادران پزشک سخن گفت:

«به‌عنوان یک متخصص زنان، تقریباً وقت و بی‌وقت، چه در نیمه‌شب و چه در طول روز، همیشه درگیر مسائل اورژانسی هستیم؛ از زایمان گرفته تا مراقبت‌های بعد از آن. همراهی همسر در این مسیر بسیار مهم است. من شخصاً این شانس را داشته‌ام که همسرم در همه لحظات همراه باشد. بسیاری از همکارانم که این همراهی را ندارند، ترجیح می‌دهند زایمان طبیعی را از لیست کارهایشان حذف کنند؛ چرا که فشار کاری در نیمه‌شب بسیار طاقت‌فرساست. اما من به دلیل علاقه به این حوزه و حمایت همسر، همچنان در خدمت مردم هستم.»

وی ادامه داد:

«همسر من نیز پزشک است و به‌خوبی با چالش‌های حوزه زنان و زایمان آشناست. همین شناخت باعث شده چالش‌های کاری‌ام را درک کند. بسیاری از خانواده‌ها شاید از سختی‌های این شغل آگاه نباشند. توصیه من به آن‌ها این است که یک متخصص زنان نیاز به ذهنی آرام دارد تا بتواند در هر لحظه تنها به صلاح بیمار فکر کند. برای یک زایمان طبیعی، ممکن است از نیمه‌شب تا زمان زایمان بارها تلفن من زنگ بخورد. این مسیر صبر و حوصله زیادی می‌طلبد و حمایت روحی و اخلاقی خانواده، سرمایه بزرگی است.»

نقش خانواده در حمایت از مادران پزشک

جعفرزاده در ادامه گفت:

«با توجه به شرایط شغلی، یک مادر پزشک ممکن است نتواند هر هفته هفت روز غذای خانگی عالی برای خانواده تهیه کند یا تمام وظایفی که عرفاً از مادر انتظار می‌رود را انجام دهد. اینجاست که همراهی، همکاری و همدلی در خانواده نقش اصلی پیدا می‌کند. این حمایت روحی نه‌فقط برای متخصص زنان، بلکه برای هر مادر شاغل ضروری است. خانواده باید فضایی فراهم کند که مادر بتواند بین شغل و نقش خانوادگی تعادل برقرار کند و سلامت روان و انرژی لازم برای خدمت به مردم را حفظ نماید.»

راهکارهای ساختاری برای کاهش فشار مادران پزشک

برای کاهش فشارهای مضاعف مادران پزشک، باید اقدامات ساختاری و حمایتی در مراکز درمانی اجرا شود. از جمله:

ایجاد مهدکودک‌های مطمئن در محل کار: دسترسی به مهدکودک‌های قابل اعتماد می‌تواند به مادران پزشک کمک کند تا با آرامش بیشتری به وظایف حرفه‌ای خود بپردازند.

انعطاف در شیفت‌بندی: تنظیم شیفت‌ها به‌گونه‌ای که مادران بتوانند زمان بیشتری را با خانواده سپری کنند، یکی از راه‌های کاهش فشار روانی است.

تشکیل گروه‌های حمایتی بین همکاران: ایجاد گروه‌های اجتماعی میان همکاران برای تبادل تجربیات و ارائه حمایت‌های روانی، می‌تواند تأثیر مثبتی بر زندگی مادران پزشک داشته باشد.

ضرورت حمایت از مادران پزشک

مادران پزشک، به‌ویژه در حوزه‌های پرچالش مانند تخصص زنان، همزمان با مسئولیت‌های سنگین شغلی و نقش‌های حیاتی خانوادگی، با فشار کاری شبانه‌روزی، الزامات حرفه‌ای و شرایط غیرقابل پیش‌بینی روبرو هستند. این فشارها، در کنار انتظارات اجتماعی از نقش مادری، تعادلی دشوار ایجاد می‌کند که بدون حمایت خانواده، می‌تواند به فرسودگی روانی و جسمی منجر شود.

صبوری، همدلی و همراهی همسر و اعضای خانواده، نه‌تنها کیفیت زندگی شخصی این مادران را افزایش می‌دهد، بلکه کارایی حرفه‌ای آن‌ها را نیز بهبود می‌بخشد. این حمایت، ضرورتی است که باید در اولویت خانواده‌ها و مراکز درمانی قرار گیرد.

تعادل میان نقش مادری و حرفه پزشکی، برای بسیاری از زنان پزشک یک چالش بزرگ است. حمایت خانواده و اقدامات ساختاری در محیط کار، می‌تواند به این مادران کمک کند تا با ذهنی آرام‌تر و جسمی توانمندتر، کیفیت خدمات پزشکی را حفظ کنند و نقش مادری خود را با رضایت بیشتری ایفا نمایند. این تعادل، نه یک امتیاز، بلکه ضرورتی برای حفظ سلامت فردی و اجتماعی است.

خبرگزاری فارس