ترجمه اختصاصی؛

هوش مصنوعی در خانواده: دستیار دیجیتال والدین یا تهدید برای تربیت؟

در دنیایی که سرعت زندگی روزبه‌روز بالاتر می‌رود، هوش مصنوعی به «همیار دیجیتال» تبدیل شده است که بار زندگی روزمره خانواده‌ها را سبک‌تر می‌کند. میلیون‌ها مادر و پدر در سراسر جهان اکنون به اپلیکیشن‌هایی مانند ChatGPT و برنامه‌های مخصوص والدین روی آورده‌اند تا پاسخ‌های سریع دریافت کنند و در لحظات نیاز فوری به کمک، همراهی داشته باشند، اما در کنار مزایای این فناوری، پرسش‌های مهمی درباره امنیت، سلامت روان و مرزهای استفاده از هوش مصنوعی در خانه‌ها مطرح می‌شود.

چرا هوش مصنوعی بخشی از زندگی خانوادگی شده است؟

به گزارش خبرگزاری نساء  FM هوش مصنوعی با هدف کاهش بار ذهنی مادران و پدران وارد زندگی روزمره خانواده‌ها شده است. ليلو مارشيلو، مؤسس اپلیکیشن Ohai.ai که در ژانویه ۲۰۲۴ راه‌اندازی شد، در مصاحبه‌ای با مجله فوربس توضیح می‌دهد که ابزار او به هزاران مادر کمک کرده تا امور روزمره از جمله رزرو وقت پزشک تا برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی را مدیریت کنند.

مارشيلو می‌گوید:

«به عنوان مادری با سه فرزند، غرق در کارهای روزمره بودم، اما Ohai.ai با ارسال یادآوری‌های روزانه، برنامه‌ریزی خانوادگی را به تجربه‌ای سرگرم‌کننده برای کودکان تبدیل کرده است.»

بر اساس گزارش سال ۲۰۲۴ از کتابخانه دیجیتال انجمن محاسبات ماشینی (ACM)، ۷۱٪ والدین از ChatGPT استفاده کرده‌اند و بیش از نیمی از آن‌ها این ابزار را در وظایف والدگری روزمره به کار گرفته‌اند؛ از راهنمایی در رفتارهای کودکان تا توضیح اصطلاحات پزشکی به زبانی ساده.

هوش مصنوعی؛ حمایت فوری و گاهی اوقات روانی

کارشناسان روانشناسی معتقدند که هوش مصنوعی می‌تواند نقطه شروع مناسبی برای حل مشکلات روزمره ، به‌ویژه در لحظات فشار شدید باشد.

دکتر سوفی پیرس، متخصص روانشناسی کودک و نوجوان، در وب‌سایت   Parents می‌گوید:

«وقتی فشارها زیاد می‌شود، والدین ممکن است نتوانند از ابزارهای شناخته‌شده خود استفاده کنند. هوش مصنوعی می‌تواند اولین جرقه برای بازگرداندن تفکر منطقی باشد.»

والدین از این ابزارها برای توضیح شرایط سلامت کودکان، درک بهتر رفتار نوزادان و تنظیم روتین روزانه خانواده نیز استفاده می‌کنند.

از سرگرمی تا برنامه‌ریزی سفرهای خانوادگی

کاربرد هوش مصنوعی محدود به ارائه مشاوره نیست؛ بلکه به پلتفرمی جامع برای مدیریت امور خانواده تبدیل شده است: طراحی فعالیت‌های کودکانه بر اساس سن و علاقه، مدیریت تکالیف مدرسه و ساده‌سازی موضوعات پیچیده، نوشتن نامه‌های رسمی به مدرسه به شکلی حرفه‌ای، انتخاب وعده‌های غذایی مناسب، حتی برای کودکان با ذائقه سختگیر، برنامه‌ریزی کامل سفرهای خانوادگی، از محل اقامت تا برنامه روزانه.

چالش‌ها و خطرات هوش مصنوعی در خانه

با وجود مزایای فراوان، هوش مصنوعی خطرات بالقوه‌ای هم دارد:

اطلاعات نادرست یا مغرضانه:

مدل‌های عمومی هوش مصنوعی همیشه با علم روانشناسی کودک آشنا نیستند و ممکن است پیشنهاداتی ارائه دهند که مناسب فرهنگ خانواده نباشد یا حتی مضر باشد.

اعتماد بیش از حد و افزایش اضطراب:

وابستگی به پاسخ‌های فوری ممکن است اعتماد والدین به تصمیم‌گیری خود را کاهش دهد و احساس اضطراب را افزایش دهد.

انزوای اجتماعی:

استفاده مفرط از هوش مصنوعی می‌تواند والدین را از دریافت حمایت انسانی و تعاملات عاطفی واقعی دور کند.

حریم خصوصی:

ذخیره اطلاعات حساس کودکان و خانواده می‌تواند ریسک‌هایی مانند استفاده تبلیغاتی یا سوءاستفاده ایجاد کند. لذا توصیه کارشناسان این است که اطلاعات شخصی و پزشکی را وارد برنامه‌ها نکنید.

نمونه‌ای از اپلیکیشن‌های محبوب والدین

در کنار ChatGPT، چند اپلیکیشن تخصصی برای مدیریت هوشمند امور خانواده مطرح هستند:

 Ohai.ai_ تجربه تعاملی و سرگرم‌کننده برای کودکان با حفظ امنیت دیجیتال و نظارت والدین.

 ParentPal_ دفترچه دیجیتال رشد کودک؛ پیگیری مراحل رشد، روتین خواب و غذا، و ارائه فعالیت‌های علمی و قابل اعتماد برای خانه.

Cozi_ ا پلیکیشنی برای سازماندهی زندگی خانوادگی؛ شامل تقویم مشترک، فهرست خرید، برنامه‌ریزی فعالیت‌ها و اشتراک یادداشت‌ها.

 Bark_ ابزار امنیت دیجیتال کودکان؛ نظارت بر خطرات آنلاین، از جمله آزار سایبری و محتوای نامناسب، و ارسال هشدار فوری به والدین.

بین بهره‌وری و احتیاط

هوش مصنوعی به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی والدین تبدیل شده و می‌تواند در روزهای پرتنش، حمایت واقعی ارائه دهد. با این حال، همواره باید ابزار باشد، نه جایگزین تجربه انسانی، پزشک یا حس مادرانه که هیچ ماشینی نمی‌تواند جای آن را بگیرد.