نعلبکی‌ها، روایتگر نذر قرن‌ها

در قلب شهر قزوین، حسینیه آسد جمال با قدمتی ۲۰۰ ساله، روایتگر داستان آقا سید جمال‌الدین رضوی است؛ رزمنده مشروطه‌ای که برای استقلال ایران جنگید و چون انحرافی در جنبش دید، از آن کناره گرفت. او در سال ۱۳۳۶ قمری درگذشت، اما روحش در این مکان زنده ماند.

همسایه دیواربه‌دیوارِ حسینیه، منزلی وقفی و سه‌طبقه قرار دارد که در ایام محرم جان می‌گیرد. هرگاه فضای اصلی گنجایش عزاداران را نداشته باشد، درهای این خانه به روی بانوان گشوده می‌شود.

در حسینیه آقا سید جمال، بانوان قزوینی از نخستین روز ماه محرم تا دوازدهم آن، چرخه این آیین را به دست می‌گیرند؛ از نوحه‌های جان‌سوز و سینه‌زنی تا سوگواری، از توزیع نذورات تا چیدن سفره‌های رنگین، همه‌چیز در جای خود معنا دارد.

هر روز ساعت ۹ صبح، فضای حسینیه با آوای «یا حسین» بانوان می‌لرزد.

استکان و نعلبکی‌های نذری

در این حسینیه، ۲۵ سفره نذری چشم‌نواز پهن می‌شود؛ صاحبان نذر، هر یک به نیت و روشی خاص، نذور خود را در این مکان ادا می‌کنند. قندهای پیچیده در پارچه‌های گل‌دار با طرح‌های مختلف، استکان‌های بلورین ردیف‌شده، نعلبکی‌های منقش و چای خوش‌عطری که روح‌افزاست.

هر نذری، رازی از نیت زنی را در دل دارد؛ نیتی که می‌تواند برای شفای بیماری، وصلت گمشده، آرامشی برای روح عاشورایی، یا گره‌گشایی از مشکلی باشد.

هیئت‌های زنان از گوشه‌وکنار شهر به حسینیه می‌رسند و زمزمه‌هایشان با آوای «یا حسین» درمی‌آمیزد.

پایان روز

هنگام غروب، وقتی آخرین بانوان در حال ترک حسینیه‌اند، دیوارها هنوز گرمای دست‌های معتقد را در خود نگه داشته‌اند.

سکوتی که بر فضا حاکم می‌شود، پر از نوای پنهان استکان‌های شسته‌شده و زمزمه آرزویی است که فردا دوباره این حلقه امن برپا شود؛ حلقه‌ای که در آن، اشک‌ها، نذورات و ایمان زنان قزوین، تاریخ زنده عاشورا را می‌آفریند.

البته غروب که می‌رسد، سایه‌ها هم بلند می‌شوند، اما فریاد «حسین، حسین» در دیوارهای خشتی حسینیه می‌ماند.

در روز تاسوعا و عاشورا، تعدادی از هیئت‌های بانوان، علاوه بر سخنرانی و مداحی، با فریاد «لبیک یا حسین(ع)» به حسینیه آسد جمال می‌آیند. می‌ایستند، سینه می‌زنند و با طنین «یا حسین» و هر ضربه به سینه، زنگار دل‌ها را می‌شکنند. سپس، هم‌صدا و هم‌گام با هم، به‌سوی امام‌زاده حسین(ع) حرکت می‌کنند.

ثبت آیین «سوگواری زنانه در حسینیه آقا سید جمال» در فهرست میراث ناملموس در سال ۱۳۹۱، نه فقط به خاطر شکوه ظاهری آن، بلکه برای حفظ دانش نانوشته‌ای است که در پس این آیین نهفته است. این آیین، نه‌فقط سوگ، بلکه همبستگی زنان قزوینی را در گذر قرن‌ها روایت می‌کند.

خبرگزاری فارس