نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو، نشست تخصصی فعالیت‌های گروه‌های مردمی در دوران جنگ، به همت فاطمه قاسم‌پور، پژوهشگر و فعال حوزه زنان و خانواده، و با همکاری پژوهشکده زن و خانواده در سالن جلسات مدیریت بحران پارک لاله برگزار شد. این جلسه فرصتی بود برای بررسی و روایت خدمات مختلف و ارزشمند زنان فعال در جبهه مقاومت، از خدمات مشاورهای تا راه‌اندازی آشپزخانه‌های مقاومت و ثبت روایت‌های جنگ. شرکت‌کنندگان تجارب خود را به اشتراک گذاشتند تا ضمن آسیب‌شناسی عملکردها، آمادگی و اثربخشی فعالیت‌های مردمی در نبرد تا پیروزی ارتقا یابد.
خانم دکتر فداکار، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه و مشاور حوزه سلامت روان، به چالش‌های نظام سلامت روان در مواجهه با بحران جنگ اشاره کردند. وی تأکید کرد که فعالیت‌های پراکنده و موازی در حوزه سلامت روان، بدون هماهنگی جامع، کارآمدی لازم را ندارند و ساختار موجود توان پاسخگویی مؤثر به نیازهای روانی جنگ را ندارد. به گفته دکتر فداکار، روان‌شناسی جنگ نباید محدود به مدیریت استرس و مقابله با افکار منفی باشد، بلکه باید بر معنا و مواجهه معنایی با جنگ تمرکز کند که تاکنون مغفول مانده است.
ایشان ضرورت تدوین پروتکل‌های تخصصی، آموزش‌های هدفمند و ایجاد هماهنگی میان سازمان‌های رسمی و گروه‌های مردمی برای پاسخگویی مؤثر در بحران‌ها را برجسته کردند و بیان داشتند که این سازوکار تاکنون شکل نگرفته است. همچنین، شکل‌گیری شبکه‌های هماهنگ و استانداردهای مشخص می‌تواند بهبود بهره‌وری خدمات سلامت روان و تضمین عملکرد موفق در برابر چالش‌های جنگ را به همراه داشته باشد.
خانم اسکندری، فعال حوزه کنشگری فلسطین و مدیر مجموعه تحریر، مسائل اجتماعی و فرهنگی مرتبط با جنگ ۱۲ روزه پس از هفت اکتبر را تحلیل کرد و به رخوت و کم‌تحرکی جامعه ایران نسبت به بحران فلسطین اشاره نمود. وی ضعف واکنش عمومی در ایران نسبت به حمایت جهانی از مردم فلسطین را ناشی از فاصله میان آرمان‌های حاکمیتی و دغدغه‌های واقعی جامعه دانست. ایشان بر اهمیت فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی جهت افزایش آگاهی و همدلی اجتماعی تأکید و اظهار داشت که بدون عمق‌بخشی فرهنگی به مسئله فلسطین، ایستادگی در برابر بحران‌ها دشوار خواهد بود.
دکتر کرمانی، مدیر اورژانس اجتماعی کشور و پژوهشگر جامعه‌شناسی، در گفتگوهای خود به نقش اورژانس اجتماعی در شرایط جنگ پرداخت. وی تأکید کرد که جنگ ترکیبی و تهدیدهای روانی – اجتماعی آن سلامت روان جامعه را هدف قرار داده و لازم است به ابعاد اجتماعی و ساختاری مسائل جنگ توجه شود. دکتر کرمانی اشاره کرد که تماس‌های اورژانس اجتماعی در تهران به‌شدت افزایش‌یافته و حفظ انسجام خانواده‌ها و حمایت از سالمندان در شرایط بحران از اولویت‌های مهم است. وی خاطرنشان کرد که مواجهه مؤثر با پیامدهای اجتماعی جنگ نیازمند نگاه علمی و برنامه‌ریزی دقیق مسئولان است.
خانم شیرعلی از بنیاد خانواده کاما، فعالیت‌های گسترده این بنیاد پیش و حین جنگ تحمیلی را تشریح کرد. این بنیاد با تشکیل معاونت‌های مادر، کودک‌ونوجوان و استفاده از ظرفیت مادران متخصص، از کودکان جنگ‌زده لبنان و سوریه حمایت کرده است. در جنگ ۱۲ روزه اخیر، با توزیع بسته‌های تاب‌آوری، برگزاری مراسم مذهبی، کلاس‌های مجازی و پخت غذا، سلامت روان و روحیه خانواده‌ها را حفظ و تقویت کرده‌اند. بنیاد خانواده کاما با ایجاد شعب محلی در مدارس و مساجد، جامعه هدف خود را توسعه داده و با تأکید بر بعد روانی، معنوی و انرژی خانواده‌ها، حفظ بنیان خانواده در شرایط بحران را ادامه می‌دهد.
امینی فر از قرارگاه سردار حاجی‌زاده نیز به تشریح فعالیت‌های دانشجویی در دوران جنگ ۱۲ روزه پرداخت. کمیته‌های مختلفی از جمله کمیته محتوایی، روابط بین‌الملل و رسانه‌ای تشکیل شده که در تولید و توزیع محتوای روان‌شناختی، فرهنگی و اطلاعاتی مرتبط با جنگ مشارکت داشته‌اند. این کمیته‌ها با انتشار پلاک‌های خیبر شکن در نمازجمعه‌ها، تولید مقالات درباره شهدای هسته‌ای و پادکست‌های علمی – سایبری، نقش مؤثری ایفا کردند.
همچنین دوره‌های آموزش رزم با حضور استادان دانشگاه برگزار شده است. اگرچه مشکلات و کمبود بازخورد نیز وجود داشته، این اقدامات گام‌های مؤثری در حمایت روانی، فرهنگی و آموزشی جوانان و جامعه بوده است که هم‌اکنون نیز ادامه دارد و تلاش می‌شود به استان‌های دیگر نیز گسترش یابد.
خانم عرفانی، مدیر باشگاه ادبی بانوی شهرک، از فعالیت تیم نویسندگان زن این مجموعه سخن گفت که از ابتدای جنگ فعال بوده و داستانک‌ها و متون کوتاه درباره وقایع جنگ نوشته‌اند. ایشان تأکید کرد که ثبت روایت‌های جنگ برای تاریخ بسیار مهم است و باید جدی گرفته شود. گروه آنها با نویسندگان دیگر در ارتباط است و روایت‌هایی از خانواده شهدا در معراج و قطعه ۴۲ جمع‌آوری می‌شود و راه‌های همکاری و ارسال سوژه‌ها فراهم است تا روایتگری منسجم و مستند جنگ ثبت شود.
گروه مردمی «پناه» نیز با حضور گرم و دلسوزانه خود از ابتدای جنگ تحمیلی در کنار خانواده‌های شهدا بوده است. این گروه با حمایت‌های مشاورهای، پزشکی و عاطفی آرامش و همدلی را به خانواده‌های معظم شهدا هدیه داده و در لحظات سخت همراه آنها بوده است. فعالیت‌های «پناه» شامل کاهش مشکلات روحی و اختلافات خانوادگی، ثبت روایت‌های زندگی شهدا، اهمیت‌دادن به موضوع جمعیت و فرزندآوری و آماده‌سازی نیروهای متخصص برای آینده از طریق دوره‌های آموزشی و اردوها است. این گروه خانه‌ای امن برای خانواده شهدا و علاقه‌مندان به خدمت صادقانه است و مسیر خود را با حمایت همه ادامه می‌دهد.
مجموعه نهضت مادری نیز در این نشست حضور داشتند و به تشریح فعالیت‌های گروه پرداختند. این مجموعه با ساختار محله‌محور و شبکه‌سازی قوی در تهران و شهرستان‌ها، به‌سرعت در دوران جنگ وارد عمل شده است. نهضت مادری با برگزاری نشست‌های تبیین معنوی و قرآنی، پاسخگویی به شبهات ماهواره‌های و شکل‌گیری پویش‌های امدادی، نهضت توانسته آرامش و تاب‌آوری مادران و خانواده‌ها را در شرایط بحران حفظ کند. ایشان همچنین بر اهمیت نقش مادران به‌عنوان ستون خانواده و مرکز انتقال ارزش‌های دینی و فرهنگی تأکید کردند که این محور اصلی تلاش‌های نهضت در مقابله با چالش‌های جنگ بوده است.
خانم طهوری از بنیاد ملی خانواده بیان کرد: «بنیاد خانواده در رویداد جامعه پرداز به شناسایی و شبکه‌سازی بیش از دو هزار مجموعه مردمی در سراسر کشور پرداخت و از همان روزهای ابتدایی بحران اقدام به سازماندهی حمایت‌های تخصصی کرد. محور فعالیت‌ها، فعال‌سازی و همکاری نزدیک با مساجد و مجموعه‌های مردمی بود و خدماتی همچون مشاوره روان‌شناسی، حمایت از سالمندان و تأمین دارو با محوریت بانوان داوطلب ارائه شد که در نهایت ۴ مسجد به‌عنوان پایگاه انتخاب شد. از میان ۲۰۰۰ مجموعه، ۲۰۰ مجموعه از روز اول پای‌کار آمدند.»
مجموعه «حسنا» متشکل از حامیان سلامت نوجوان ایرانی، پس از تجربه‌های سال ۱۴۰۱ و با تمرکز بر سلامت روان و اجتماعی نوجوانان، به فعالیت خود در مدارس دولتی متوسطه اول تهران ادامه می‌دهد. این گروه جهادی که متشکل از نیروهای متخصص حوزه علوم پزشکی و بهداشت روان است، هدف اصلی خود را حمایت و کمک به نوجوانان آسیب‌پذیر قرار داده است، به‌ویژه در شرایط ویژه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه اخیر که تأثیر عمیقی بر این قشر گذاشته است.
خانم فهیمی، مسئول این مجموعه، توضیح داد که نوجوانان به دلیل درک و آگاهی بهتر نسبت به موقعیت جنگی، آسیب‌های روحی و استرس‌های بیشتری را تحمل می‌کنند، درحالی‌که کمترین توجه به سلامت روانی آنها شده است؛ بنابراین، «حسنا» با ورود به مدارس و ارتباط مستقیم با نوجوانان، سعی دارد از طریق مشاوره تحصیلی و حمایت‌های روانی، استرس‌های ناشی از شرایط بحرانی را کاهش دهد و فضاهای امن و قابل‌اطمینان برای آنان ایجاد کند. وی همچنین به اهمیت حمایت از گروه‌های جهادی فعال در خط مقدم به‌ویژه در حوزه‌های تأمین امنیت، امدادرسانی و سلامت اشاره کرد و خواستار برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای حمایت از این نیروها شد.
با وجود تلاش‌های فراوان این افراد، متأسفانه حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد مسائل سلامت آنها موردتوجه نبوده است. مجموعه «حسنا» با جذب حدود ۶۰۰ دانش‌آموز و استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی مانند اینستاگرام و شبکه پیام‌رسان داخلی، ارتباط مستمر با مخاطبان خود را حفظ می‌کند و در تلاش است تا از طریق پشتیبانی‌های روانی، فرهنگی و آموزشی، سلامت و توانمندی نوجوانان را ارتقا دهد. این فعالیت‌ها با تأکید بر حفظ محرمانگی و امنیت اطلاعات نوجوانان ادامه دارد تا فضای اعتماد و حمایت پایدار ایجاد شود.
خانم کرم به‌عنوان یکی از اعضای گروه جهاد پزشکان که در قالب سه گروه جهادی، فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه سلامت زنان و کودکان دارند، حاضر شده بود. این گروه با تشکیل کلینیک مجازی تخصصی، پاسخ به نیازهای فوری درمانی زنان باردار و کودکان در شرایط بحرانی را در شرایط جنگی امکان‌پذیر کردند.
باتوجه‌به این تجربه، بیان کردند که ضرورت دارد زیرساخت‌های تخصصی‌تر و هماهنگی مؤثرتر بین گروه‌ها برای ارتقای خدمت‌رسانی ایجاد شود. همچنین، روایتگری دقیق از مشکلات مردم باعث شناخت بهتر نیازها و بهبود پاسخگویی می‌شود. تشکیل شبکه‌های منسجم و جامع برای مقابله با بحران‌های بهداشتی و اجتماعی ضروری است تا بتوانیم با همدلی و هم‌افزایی به آینده‌ای روشن‌تر دست یابیم.
آشپزخانه مقاومت هم در این دورهمی حاضر شده بود و از فعالیت‌های خود گفت: «مادرانی که در تهران مانده بودند با توزیع روزانه غذا، میان‌وعده و شربت به نیروهای امنیتی حاضر در مناطق حساس، حمایت مهمی از حافظان امنیت شهر به عمل آورده‌اند. این اقدام مادرانه و جمعی، نمونه‌های از همبستگی و تلاش گروه‌های مردمی است که در شرایط بحرانی همچنان برای پیروزی نهایی ایستاده‌اند.»
گزارشگر: زهرا ملکوتی‌پور
گفتگوی جهان‌بانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت