ممنوعیت سنی سفر با تاکسی‌های اینترنتی؛ چالش والدین و ابهام در اجرای قانون

قانون جدید، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی را ملزم کرده است مسافران زیر ۱۸ سال را بدون همراهی بزرگسال سوار نکنند؛ مسئله‌ای که والدین را برای جابه‌جایی فرزندانشان با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است.

گرچه چند سالی از تصویب قانون ممنوعیت استفاده نوجوانان زیر ۱۸ سال از تاکسی‌های اینترنتی می‌گذرد، اما تا همین چند ماه قبل این قانون عملاً مسکوت مانده بود. به‌تازگی برخی پلتفرم‌ها با صدور ابلاغیه‌ای به رانندگان اعلام کرده‌اند که سوار کردن مسافران زیر این سن مجاز نیست.

با وجود آنکه این قانون هنوز به‌طور کامل اجرا نمی‌شود، گزارش‌هایی از والدین در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد برخی رانندگان از سوار کردن فرزندان آن‌ها خودداری کرده‌اند. موضوعی که واکنش‌های متفاوتی را به همراه داشته است؛ عده‌ای آن را دردسری تازه برای خانواده‌ها می‌دانند و گروهی دیگر معتقدند می‌تواند به افزایش امنیت نوجوانان کمک کند.

یک چالش ناگهانی

براساس آیین‌نامه مصوب سال ۱۳۹۸، استفاده افراد زیر ۱۸ سال از خدمات تاکسی‌های اینترنتی بدون حضور بزرگسال ممنوع اعلام شد. هدف از تصویب این قانون، حفاظت از امنیت و سلامت نوجوانان و پیشگیری از سوءاستفاده‌ها و آزارهای احتمالی عنوان شده است.

بر اساس این مقررات، رانندگان موظف‌اند در صورت اطلاع از سن کمتر از ۱۸ سال مسافر و نبود همراه بزرگسال، سفر را لغو کنند. با این حال، اجرای این قانون تا اواخر سال گذشته جدی نبود و در زمستان ۱۴۰۳ از سوی برخی شرکت‌ها به رانندگان ابلاغ شد؛ اقدامی که بدون اطلاع‌رسانی گسترده، والدین زیادی را با مشکل مواجه کرد.

خانواده‌هایی که پیش‌تر بدون دغدغه برای رفت‌وآمد فرزندانشان از تاکسی‌های اینترنتی استفاده می‌کردند، حالا در برخی موارد با رانندگانی روبه‌رو می‌شوند که از انجام سفر خودداری می‌کنند. این وضعیت، به‌دلیل نبود نظارت مشخص و یکپارچه، اجرای قانون را به تصمیم راننده واگذار کرده است.

قانونی که نصفه و نیمه اجرا می‌شود

برخی والدین با وجود نگرانی‌های امنیتی، از شیوه اجرای این قانون گلایه دارند و معتقدند شرکت‌های تاکسی اینترنتی می‌توانند راهکارهایی طراحی کنند که هم امنیت کودکان حفظ شود و هم خانواده‌ها دچار سردرگمی نشوند.

از سوی دیگر، برخی رانندگان نیز می‌گویند اجرای سخت‌گیرانه این قانون می‌تواند آن‌ها را با نارضایتی مسافران و کاهش درآمد مواجه کند؛ در حالی که سازوکار نظارتی مشخصی از سوی پلتفرم‌ها وجود ندارد.

تجربه سایر کشورها

محدودیت‌های سنی در استفاده از تاکسی‌های اینترنتی مختص ایران نیست. در بسیاری از پلتفرم‌های خارجی، استفاده افراد زیر ۱۸ سال بدون همراهی بزرگسال ممنوع است و در برخی موارد، سرویس‌های ویژه نوجوانان با نظارت والدین طراحی شده است.

شانه خالی کردن پلتفرم‌ها از مسئولیت

در قوانین برخی پلتفرم‌های داخلی تأکید شده که مسئولیت حقوقی حوادث احتمالی متوجه طرفین سفر است و شرکت‌ها نقش مستقلی در پیگیری قضایی ندارند. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان حقوقی، با مسئولیت عرفی این شرکت‌ها در قبال مسافران، همخوانی ندارد.

راهکارهایی که مغفول مانده‌اند

کارشناسان حوزه فناوری معتقدند می‌توان با افزودن گزینه‌هایی مانند تأیید والدین، نظارت لحظه‌ای بر سفر و طراحی حساب‌های کاربری ویژه نوجوانان، هم قانون را اجرا کرد و هم امنیت و نیاز خانواده‌ها را در نظر گرفت.

در نهایت، ادامه اجرای مبهم این قانون می‌تواند خانواده‌ها را به استفاده از گزینه‌های حمل‌ونقل کم‌نظارت‌تر و پرهزینه‌تر سوق دهد؛ موضوعی که نگرانی‌ها درباره امنیت کودکان و نوجوانان را افزایش می‌دهد.

خبرگزاری ایسنا