معرفی کتاب؛ زنان، افتاء و مرجعیت

طبق فتوای مشهور بین فقهای امامی پس از قرن دهم قمری، مرد بودن جزو شرایط مرجع تقلید محسوب می‌شود. شرط مرد بودن در مرجعیت را اولین بار شهید ثانی عنوان کرد و بعد از مطرح شدن آن از سوی سید محمدکاظم طباطبایی یزدی در کتاب «عُرْوَة الوثقی» در رساله‌های مراجع تقلید رواج پیدا کرده است.

در مقابل، برخی از فقها به امکان تقلید از مجتهد زن فتوا داده‌اند. از این گروه می‌توان به آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، محمدابراهیم جناتی، حجةالاسلام یوسف صانعی و  محمد صادقی تهرانی اشاره کرد.

در کتاب «زنان، افتاء و مرجعیت» تلاش شده است بین مناصب ولایی مراجع تقلید مانند ولایت بر ممتنع، غایب، کودک و دیوانه، اموال مشتبه و مجهول المالک، تصرف در وجوهات شرعیه و صدور حکم و بین مناصب غیر ولایی مثل بیان احکام الهی و صدور فتوا تفکیک شود و تنها مناصب ولایی از زنان سلب شود و در نتیجه فتوای زن برای دیگران معتبر و قابل اعتنا باشد.

نویسنده در این کتاب با تحلیل مفهومی و تفکیک بین عناوین افتاء، ولایت، قضاوت و اجتهاد ثابت می‌کند که جنسیت، نقشی در افتاء، بیان احکام و اجتهاد ندارد و فتوای زنان هم برای مردان و هم برای زنان معتبر است. البته باید توجه داشت که در فقه اسلامی، تصدی شئون ولایی از سنخ تکلیف هستند نه حق. به این معنا که مسئولیت‌هایی که فقیه جامع‌الشرایط لازم است در برابر دیگران بر عهده بگیرد، تصدی این امور از عهده زنان برداشته شده است. این محدودیت‌ها بیشتر ناشی از نگاه فقهی به مسائل است، نه توانایی‌های علمی  زنان.