مامایی، هنر تولد و فراموش‌شده‌ای که باید دوباره دیده شود

با وجود آشنایی بسیاری از مردم با واژه «ماما»، اغلب جامعه نسبت به وظایف این قشر و تفاوت آن با پزشک زنان و زایمان آگاهی کافی ندارند. در حالی‌ که ماماها، به عنوان همراهان دلسوز مادران باردار، نقش کلیدی در کاهش اضطراب این دوران ایفا کرده و با مشاوره و مراقبت، یاری‌گر مادر و نوزاد هستند.

در گذشته، قابله‌ها مسئولیت کمک به زایمان را بر عهده داشتند، اما با پیشرفت دانش پزشکی، حرفه مامایی با حوزه‌هایی نظیر مشاوره بارداری، تشخیص، آموزش و بهداشت، به یکی از مشاغل مهم و جذاب برای بانوان تبدیل شده است. مامایی، حرفه‌ای است که با رشد یک زندگی در دل مادر و تولد آن در پیوند است.

با این‌که شغل مامایی همانند سایر مشاغل با دغدغه‌های فراوانی روبروست، اما به‌ندرت مسائل و اهمیت آن در رسانه‌ها بازتاب می‌یابد. ماما می‌تواند اقداماتی نظیر مراقبت‌های پیش و پس از بارداری، انجام زایمان ایمن، آموزش سلامت خانواده، سلامت جنسی و باروری را بر عهده داشته باشد.

ترویج زایمان طبیعی با تقویت جایگاه ماما

یکی از راهکارهای تشویق مادران به زایمان طبیعی، تقویت نقش ماما در روند بارداری است. دریافت مشاوره صحیح از سوی ماما می‌تواند موجب کاهش خطرات دوران بارداری و در نهایت زایمانی ایمن شود.

به مناسبت روز ماما، گفت‌وگویی با مریم دشتی، مامای شاغل در بیمارستان شهدای لردگان با ۱۸ سال سابقه کار، انجام شده است.

جایگاه مامایی همچنان ناشناخته مانده است

مریم دشتی با اشاره به پیشینه طولانی آموزش مامایی در کشور، اظهار کرد: با وجود قدمت ۱۱۰ ساله این حرفه، جایگاه رشته مامایی در بسیاری از مناطق، به‌ویژه در شهری که وی شاغل است، به خوبی شناخته نشده‌ است.

او افزود: متأسفانه فرهنگ غلطی در انتخاب نوع زایمان رایج شده که موجب افزایش گرایش به زایمان سزارین در میان زنان باردار شده‌ است.

دشتی ادامه داد: مراکز بهداشت و ماماها باید با فرهنگ‌سازی مناسب، به‌ویژه برای مادرانی که تجربه نخستین بارداری را دارند، آگاهی‌سازی کنند تا تمایل به زایمان طبیعی افزایش یابد.

وی با اشاره به نبود امکانات کافی برای زایمان بی‌درد در بیمارستان محل خدمت خود، اظهار کرد: کمبود متخصص بی‌هوشی و هوشبری مانع اجرای اصولی این نوع زایمان شده و در صورت جبران این کمبود، تمایل به زایمان طبیعی افزایش خواهد یافت.

دشتی با بیان این‌که بیمارستان شهدای لردگان از امکانات فیزیکی کافی برای زایمان طبیعی برخوردار است، گفت: این مرکز دارای ۹ اتاق LDR است، اما کمبود نیروی انسانی همچنان از مشکلات اصلی است.

عوارض سزارین و ضرورت اطلاع‌رسانی دقیق

این ماما درباره زایمان سزارین افزود: نرخ سزارین در کشور فراتر از استانداردهای جهانی است که از دلایل اصلی آن، عدم تمایل مادران به زایمان طبیعی و همچنین بی‌انگیزگی برخی ماماهاست.

وی تصریح کرد: عوارضی چون دردهای مزمن، چسبندگی، خونریزی شدید و حتی احتمال ابتلای کودک به اُتیسم، از پیامدهای سزارین است. دشتی افزود: در زایمان طبیعی، بدن جنین سیگنال‌هایی برای آغاز زایمان به مادر می‌فرستد، در حالی‌ که در سزارین انتخابی، این روند طبیعی رخ نمی‌دهد و می‌تواند باعث بروز استرس و آسیب به نوزاد شود.

مشکلات آموزشی در حوزه مامایی

شهریار صالحی، رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد نیز در گفت‌وگویی با ایسنا، از ظرفیت‌های آموزشی و چالش‌های پیش‌روی دانشجویان مامایی سخن گفت.

وی اظهار کرد: دانشکده در سه مقطع کارشناسی پیوسته، ناپیوسته و کارشناسی ارشد پذیرای دانشجویان است و میزان انصراف دانشجویان در این رشته بسیار پایین است.

صالحی با اشاره به جایگاه کلیدی ماما در بخش لیبر بیمارستان‌ها، بیان کرد: اگرچه در دیگر بخش‌ها همچون نوزادان و زنان نیز ماماها فعالیت دارند، اما تمرکز اصلی بر بخش لیبر است. وی افزود: با وجود کیفیت آموزشی مطلوب، در حوزه آموزش عملی در بخش لیبر مشکلاتی وجود دارد.

وی ادامه داد: در بیمارستان هاجر، به علت کم بودن تعداد زایمان‌ها و هم‌چنین اولویت آموزش برای دانشجویان رزیدنت زنان، دانشجویان مامایی رضایت کافی از آموزش در این بخش ندارند و برای رفع این مشکل از بیمارستان‌های اطراف نیز بهره گرفته می‌شود.

استفاده ناکافی از توانمندی‌های ماماها در نظام سلامت

صالحی در پایان با تأکید بر لزوم بهره‌گیری بیشتر از کارشناسان مامایی در نظام سلامت اظهار کرد: ماما قادر است بیش از ۹۰ درصد نیازهای سلامت زنان را پاسخ دهد و نیازی نیست که همه زنان باردار به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند.

وی گفت: بهره‌گیری صحیح از کارشناسان ماما در شبکه‌های بهداشت و سیستم ارجاع، می‌تواند فشار را از روی متخصصان برداشته، ازدحام مطب‌ها را کاهش داده و سلامت زنان و جامعه را ارتقا بخشد

 ایسنا