سلول‌های بنیادی در خون بندناف نوزاد!

در سال‌های گذشته، خون بندناف نوزاد که حاوی مقدار زیادی سلول‌های بنیادی است پس از تولد، به‌عنوان زباله بیولوژیکی دور ریخته می‌شد. اما امروزه، برای درمان بیماری‌های مختلفی از سلول‌های خون‌ساز درون خون بندناف نوزاد استفاده می‌کنند.

بندناف که کودک را به جفت، همان چیزی که مسئول رساندن غذا و اکسیژن در رحم به جنین است متصل می‌کند است. بندناف پس از تولد، در مدت کوتاهی بسته خواهد شد که پزشک سریعاً آن را می‌بُرد.

خون بندناف، حاوی سلول‌های بسیار ارزشمندی هستند که می‌توانند در درمان بیماری‌های تهدیدکننده زندگی فرد کمک بزرگی کنند.

منظور از خون بندناف نوزاد چیست؟

خون بندناف نوزاد یا    Cord blood  به خونی که پس از تولد کودک، درون بندناف او باقی می‌ماند و با خون‌های معمولی تفاوت چندانی نداشته و از گلبول‌های سفید، قرمز، پلاسما و پلاکت تشکیل شده است؛ اما به دلیل غنی‌بودن از سلول‌های بنیادی موجود در مغز استخوان، تقویت‌کننده سیستم ایمنی هستند تا با توانایی بالغ‌شدن، امکان درمان بیماری را افزایش دهند گفته می‌شود.

اهمیت خون بندناف نوزاد

خون بندناف که هنگام زایمان، کمتر از ۵ دقیقه برای جمع‌آوری آن زمان وجود دارد حدود ۸۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر سلول بنیادی است که به دلیل جوان‌تر بودن، کمتر در معرض بیماری یا عوامل محیطی قرار گرفته و نسبت به سلول‌های بنیادی بزرگسالان، مناسب‌تر و منبع غنی برای درمان بیش از ۸۰ نوع بیماری مختلف است.

نحوه ذخیره خون بندناف نوزاد

در صورت تصمیم به ذخیره خون بندناف نوزاد، باید قبل از زایمان به پزشک خود اطلاع داده و بلافاصله پس از بسته‌شدن بندناف و بریدن آن، خون را توسط یک سوزن مخصوص جمع‌آوری نموده و درون کیسه مخصوصی بریزند. این فرایند برای مادر و نوزاد مشکلی ایجاد نکرده و کاملاً بی‌خطر است. خون بندناف، برای بررسی انواع بیماری‌ها، اختلالات پزشکی و سایر موارد به بانک خون بندناف فرستاده شده و درصورتی‌که مشکل خاصی وجود نداشته باشد آن را به‌صورت برودتی منجمد می‌کنند تا در زمان مطابقت، مورداستفاده قرار بگیرد.

علت نگهداری از خون بندناف نوزاد

اصلی‌ترین علت نگهداری از خون بندناف نوزاد که برخی از خانواده‌ها به شکل خصوصی برای نگهداری از آن اقدام نموده و هر نوع هزینه‌ای که لازم باشد را با رضایت کامل پرداخت می‌کنند، در واقع نوعی بیمه و سرمایه‌گذاری برای کودک در آینده خواهد بود.

همچنین، از خون بندناف در صورت بروز بیماری برای سایر اعضای خانواده که با پیوند استخوان در ارتباط است، می‌توان استفاده کرد. نگهداری از این خون به دو شکل انجام می‌شود:

۱.بانک عمومی خون بندناف: این نوع بانک، دولتی بوده و نیاز به پرداخت هزینه‌ای نداشته و خون بندناف به مرکز اهدای سلول‌های بنیادی داده می‌شود تا از آن برای نجات جان فرد غریبه استفاده شود.

۲.بانک خصوصی خون بندناف: این نوع بانک، شامل پرداخت دو مرحله هزینه جمع‌آوری اولیه و هزینه ذخیره‌سازی سالانه بوده و فقط برای خانواده و خود کودک مورداستفاده قرار می‌گیرد.

کاربرد سلول‌های بنیادی بندناف

اصلی‌ترین علت نگهداری از خون بندناف، به دلیل وجود سلول‌های بنیادی است که به‌صورت بالقوه نجات‌دهنده هستند. با ذخیره خون بندناف نوزاد، در واقع توانایی کمک به افرادی که نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی دارند را خواهید داشت.

کاربرد سلول‌های بنیادی بندناف نوزاد، کمک به ساخت سلول‌های جدید و سالم پس از پیوند بوده و می‌توان به درمان بیماری با خون بندناف نوزاد امیدوار بود.

این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

  • سرطان‌ها، شامل لوسمی و لنفوم
  • بیماری‌های مربوط به مغز استخوان و نیازمند پیوند
  • انواع کم‌خونی، همچون سلول داسی‌شکل
  • اختلالات سیستم ایمنی بدن
  • دیابت تیپ ۱ (وابسته به انسولین)
  • بیماری پارکینسون
  • لوپوس

مزایا و معایب

سلول‌های بنیادی خون بندناف و مغز استخوان، جهت تولید سلول‌های خونی تلاش می‌کنند. به اعتقاد برخی از پزشکان، سلول‌های بنیادی خون بندناف نوزاد توانایی بیشتری نسبت به مغز استخوان دارند. این در حالی است که تأثیر سلول‌های بنیادی خون بندناف نوزاد توسط تعداد دیگری از پزشکان بسیار ناچیز دانسته می‌شود.

مزایای استفاده از خون بندناف

  • امکان دریافت سلول‌های بنیادی از خون بندناف توسط افرادی بیشتر
  • احتمال بسیار کم ردکردن سلول‌های بنیادی خون بندناف در بدن
  • تقویت سیستم ایمنی در طول درمان بیماری سرطان با سلول‌های بنیادی خون بندناف
  • بی‌خطر بودن جمع‌آوری خون بندناف نوزاد برای جنین و مادر
  • امکان انجماد خون بندناف و دردسترس‌بودن همیشگی سلول‌های بنیادی
  • امکان اهدای خون بندناف به‌صورت رایگان به بانک عمومی
  • توانایی نجات جان بیماران زیاد با جمع‌آوری خون بندناف و اهدای آن به بانک عمومی

معایب استفاده از خون بندناف

*امکان کافی‌نبودن سلول‌های بنیادی خون بندناف برای بزرگسالان و نیاز آنها به چندین اهداکننده

*هزینه‌بردار بودن نگهداری از خون بندناف نوزاد در بانک خصوصی

*احتمال مؤثرتر نبودن خون بندناف از پیوند سلول بنیادی فرد غریبه، نسبت به بانکداری خصوصی

*اقدام‌نکردن هر بیمارستانی برای جمع‌آوری عمومی خون بند ناف

خون بندناف به‌عنوان منبع غنی از سلول‌های بنیادی که سازنده سلول خونی هستند برای درمان بسیاری از بیماری‌های والدین، خواهر، برادر، پدربزرگ و مادربزرگ، در صورت عدم مطابقت گروه خونی، مورداستفاده قرار می‌گیرد.

درمانکده