نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
تاب‌آوری محیط زیست به عنوان توانایی اکوسیستم‌ها برای سازگاری با اختلالات و بازسازی حیات، امروزه به یکی از عناصر کلیدی در توسعه پایدار تبدیل شده است. در این راستا، زنان به عنوان نیمی از جمعیت جهانی و محور اصلی تربیت نسل‌ها، نقش بی‌نظیری در تقویت فرهنگ محیط‌زیستی و افزایش تاب‌آوری طبیعت ایفا می‌کنند. این رویکرد به بررسی نقش زنان در ایجاد جامعه‌ای سازگار با محیط زیست می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه توانمندسازی آن‌ها می‌تواند به افزایش تاب‌آوری زیست‌محیطی کمک کند.
زنان به عنوان آموزگاران فرهنگ محیط‌زیستی
زنان به دلیل موقعیت مرکزی خود در خانواده و جامعه، الگوهای رفتاری ابتدایی برای کودکان و نسل‌های جوان به حساب می‌آیند. آموزش مفاهیمی چون کاهش مصرف پلاستیک، بازیافت و حفاظت از منابع طبیعی از طریق مادران و مربیان زن، می‌تواند بنیادهای فرهنگ محیط‌زیستی را از سنین پایین مستحکم کند. پژوهش‌های سازمان ملل نشان می‌دهند که در مناطقی که زنان در برنامه‌های آموزشی محیط زیست مشارکت دارند، نرخ بازیافت تا ۴۰٪ افزایش یافته است. این انتقال دانش نه تنها رفتارهای فردی را بهبود می‌بخشد، بلکه تاب‌آوری محیط زیست را با ایجاد نگرش مسئولانه در درازمدت تضمین می‌کند.
رهبری زنان در مدیریت پایدار منابع طبیعی
تجربه‌های جهانی نشان داده است که حضور زنان در سطوح تصمیم‌گیری، به‌ویژه در زمینه مدیریت منابع آب، کشاورزی و انرژی، منجر به سیاست‌های جامع‌تر و پایدارتر می‌شود. به‌عنوان‌مثال، در پروژه‌های احیای جنگل‌های آفریقا، مشارکت زنان در برنامه‌ریزی موجب کاهش ۳۰٪ ی قطع درختان و افزایش تنوع زیستی شده است. زنان به دلیل ارتباط نزدیک با منابع طبیعی در زندگی روزمره، درک عمیق‌تری از نیازهای محلی و راهکارهای تطبیقی دارند. این رویکرد مبتنی بر تجربه، تاب‌آوری محیط زیست را در برابر بحران‌هایی مانند تغییرات اقلیمی تقویت می‌کند.
زنان و نوآوری در اقتصاد سبز
توانمندسازی اقتصادی زنان از طریق مشاغل سبز، یک مسیر استراتژیک برای تحقق تاب‌آوری محیط زیست به شمار می‌رود. زنان در مناطق روستایی با استفاده از شیوه‌های کشاورزی پایدار، مانند کشت ارگانیک یا جمع‌آوری آب باران، به طور هم‌زمان امنیت غذایی و حفاظت از خاک را تقویت می‌کنند. در مناطق شهری نیز، استارت‌آپ‌های زنان محور در حوزه مد پایدار یا انرژی‌های تجدیدپذیر، الگوهای مصرف را دگرگون کرده‌اند. گزارش UNDP نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای زیست محور زنان می‌تواند تا ۱۵٪ به کاهش انتشار کربن کمک کند.
چالش‌ها و راهکارهای توانمندسازی زنان
با وجود پتانسیل بالای زنان، موانعی چون دسترسی نابرابر به آموزش، محدودیت در مالکیت زمین و نبود حمایت قانونی، مشارکت آن‌ها را محدود می‌کند. در هند، تنها ۱۳٪ از زنان صاحب زمین‌های کشاورزی هستند که این امر برنامه‌ریزی بلندمدت برای تاب‌آوری محیط زیست را دشوار می‌سازد. راهکارهایی مانند ایجاد صندوق‌های اعتباری ویژه زنان، تدوین قوانین حمایتی و آموزش فناوری‌های سبز می‌تواند این شکاف را کاهش دهد. پروژه‌هایی مانند «بانوان سبز» در کنیا نمونه موفقی از ترکیب آموزش محیط‌زیستی با توانمندسازی اقتصادی هستند.
آینده تاب‌آوری محیط زیست: از گفتار به عمل
تقویت نقش زنان نیازمند عزم جهانی و اقدام‌های عملی است. ادغام جنسیت در سیاست‌های محیط‌زیستی، حمایت از شبکه‌های زنان محلی و بهره‌گیری از رسانه‌ها برای معرفی دستاوردهای آنان، گام‌های کلیدی در این مسیر هستند. سازمان‌هایی مانند IUCN با طرح «جنسیت و محیط زیست» نشان داده‌اند که مشارکت زنان می‌تواند تاب‌آوری اکوسیستم‌ها را تا ۶۰٪ افزایش دهد.
تاب‌آوری محیط زیست بدون بهره‌گیری از ظرفیت‌های زنان، هدفی دست‌نیافتنی خواهد بود؛ چرا که آن‌ها پل ارتباطی بین سنت، نوآوری و طبیعت به شمار می‌آیند.
عفت حیدری، روان‌شناس اجتماعی و دارنده نشان فرهنگ یاری تاب‌آوری ایران، در پایان می‌گوید که تاب‌آوری محیط زیست نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر در دنیای امروز است. زنان با دانش بومی، قابلیت رهبری و خلاقیت خود، محرک این تحول هستند. سرمایه‌گذاری در توانمندی‌های آن‌ها، تضمینی برای آینده‌ای است که در آن انسان و طبیعت به طور پایدار در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.
میگنا
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت