روایت کودک آزاری در سریال مصری

«لام شمسية»؛ شکستن سکوت، شکستن تابوها

یک سریال درام پس از آنکه جسارت به خرج داد و به موضوعی چالش‌برانگیز پرداخت، موجی از شوک و حیرت را در بین جامعه مصر ایجاد کرد و این موضوع خشونت جنسی علیه کودکان بود. سریال مصری «لام شمسیه» که با مهارت بی‌نظیری ساخته شده است، تنها به شکستن سد سکوت اکتفا نکرد، بلکه بحث گسترده‌ای را در داخل خانه‌ها، مدارس و فضای مجازی درباره پدیده‌ای دردناک به راه انداخت که همواره به دلیل ترس از «ننگ و رسوایی» ترجیح داده می‌شد نادیده گرفته شود.

مدت‌ها بود که درام‌های مصری به مسائل اجتماعی حساسی مثل اعتیاد، حضانت کودکان و حقوق زنان می‌پرداختند، اما موضوع سوءاستفاده جنسی از کودکان خط قرمز محسوب می‌شد، چراکه تهدیدی برای ارزش‌های اجتماعی تلقی می‌شد.

این سریال داستان زنی را روایت می‌کند که وقتی می‌فهمد پسر همسرش «یوسف» توسط یک استاد دانشگاه که از جایگاه اجتماعی برجسته‌ای برخوردار است مورد آزار و اذیت قرار گرفته، با یک دیوار انکار مواجه می‌شود. چالش این زن فقط به نجات کودک منحصر نمی‌شود، بلکه ایستادن در برابر جامعه‌ای است که ترجیح می‌دهد انکار کند تا اینکه با حقیقت مواجه شود.

درام، دریچه‌ای به درد پنهان

سازندگان اثر یک طبقه اجتماعی مرفه را انتخاب کردند تا حداقل ابزارهای مقاومت مانند حمایت روانی و کمک حقوقی را فراهم کنند. اما به وضوح اشاره کردند که بیشتر قربانیان این جرایم، به‌خصوص از اقشار حاشیه‌نشین مانند کودکان خیابانی هستند.

براساس آمارهای رسمی، یک سوم مصری‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند، این بدان معناست که مسئله‌ای مانند خشونت جنسی علیه کودکان نه تنها دردناک است، بلکه فاجعه‌بار بودن آن در سایه نبود خدمات اساسی افزایش پیدا می‌کند.

آمار تکان‌دهنده و سکوت مطلق

در سال ۲۰۲۴، خط تلفن امداد کودک، وابسته به شورای ملی مادران و کودکان، ۲۱ هزار گزارش مربوط به کودکان در معرض خطر را دریافت کرد. اما به گفته «صبری عثمان»، مدیر این خط تعداد واقعی بسیار بیشتر است، چراکه بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ترس از رسوایی یا بدنامی سکوت می‌کنند.

اما این سریال بسیار تاثیرگذار بود و سازمان‌هایی مانند «یونیسف» بعد از پخش آن، افزایش تماس‌های خود را اعلام کردند. «سلمی الفوال»، مدیر برنامه حمایت از کودک در یونیسف مصر، در اظهاراتی به رسانه‌ها گفت که این سریال بحث‌ها درباره راه‌های پیشگیری از سوءاستفاده از کودکان را دوباره شعله‌ور کرد.

حتی تأثیر آن از صفحه تلویزیون فراتر رفت، به طوری که در همان هفته‌ای که قسمت‌های آخر سریال پخش شد، حکمی مبنی بر حبس ابد برای یک کارمند مدرسه که به تجاوز به یک کودک پنج ساله متهم شده بود، صادر شد و همزمان با آن، یک کمپین گسترده خواستار محاکمه او شد.

«لام شمسیه» نمادی از سکوت

«مریم نعوم»، نویسنده فیلمنامه این سریال، «لام شمسیه» را به‌عنوان استعاره‌ای برای چیزهایی که نوشته می‌شوند اما گفته نمی‌شوند انتخاب کرد – مانند تجاوزهایی که در خفا توسط نزدیک‌ترین افراد رخ می‌دهند. در یک صحنه تأثیرگذار، فرزند یوسف سرود مدرسه‌ای را از حفظ می‌خواند که می‌گوید: «لام شمسیه…پنهان مانند راز و گناه…لام دزدیده شده…هر آنچه نوشته می‌شود، گفته نمی‌شود». نعوم معتقد است که «اگر مجرم از خویشاوندان باشد، مردم ترجیح می‌دهند این جرایم را باور نکنند، چراکه این موضوع اعتماد اجتماعی و خانوادگی آن‌ها را به شدت خدشه‌دار می‌کند».

قانون به تنهایی کافی نیست

قانون مصر مرتکبان «هتک حرمت»  کودکان زیر ۱۸ سال را به حداقل هفت سال زندان محکوم می‌کند و در صورتی که مجرم صاحب قدرت باشد، این مجازات می‌تواند به ۲۵ سال افزایش پیدا کند. اما همانطور که «هاله عبدالقادر»، وکیل توضیح می‌دهد: تأخیر در گزارش، ترس و تردید همگی عواملی هستند که بر روند عدالت تأثیر می‌گذارند. معاینات پزشکی و قانونی باید به سرعت گزارش شوند که در بیشتر موارد این اتفاق رخ نمی‌دهد.

مونت کارلو الدولیة