یادداشت حقوقی به مناسبت اولین روز هفته بزرگداشت مقام زن و روز مادر با عنوان؛ زن، مهر مادری، بنیان خانواده و تعالی نسل‌ها

از حق مهر مادری تا تعالی نسل‌ها

مهر مادری یکی از مفاهیم کاربردی و اساسی در مجرای حقوق خانواده بوده که در زمره یک حق قانونی و اخلاقی برای مادران شناخته می‌شود. این حق علاوه بر مکاتب حقوقی ایران، در حقوق بین‌الملل نیز مورد تأکید قرار گرفته است. 

مهر مادری در نقش یک مؤلفه برجسته در تحکیم بنیان سازنده خانواده و تأمین رفاه پرورش‌‌‌‌دهنده و سلامت متعادل روانی فرزندان تأثیر عمده‌ای دارد.

 مفهوم مهر مادری

مهر مادری به معنای محبت، عشق و توجهی است که مادران آگاه به فرزندان خود ابراز می‌کنند. این مفهوم هم از جنبه عاطفی و هم از جنبه‌‌های حقوقی و اجتماعی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است.

 مهر مادری در قالب یک حق قانونی بر پایه طبیعت، به مادران این امکان قابل‌ دسترس را می‌دهد که در تربیت متعهدانه و نگهداری مسئولانه از فرزندان خود نقش محوری و مؤثری ایفا کنند.

جایگاه مهر مادری در تحکیم بنیان خانواده

مهر مادری یکی از ارکان کلیدی خانواده به شمار آمده و نقش بسیار مهمی در تحکیم و تعالی روابط حمایتگر خانوادگی و ایجاد هدفمند محیطی خوشایند برای رشد فراگیر تربیت جامع فرزندان دارد.

 این حق غیرقابل‌انکار موجب می‌شود که مادران قادر باشند با آرامش خاطر دلگرم‌کننده به تربیت اصولی فرزندان خود پرداخته و از آن‌ها حمایت دلسوزانه عاطفی و مالی نمایند.

تأثیر مهر مادری بر روابط خانوادگی

مهر مادری به منزله یک عامل هم‌راستا و پیوند دهنده در خانواده عمل می‌کند. این محبت و توجه مستمر باعث ایجاد حس واقعی امنیت و آرامش در فرزندان شده و به تقویت پایدار روابط خانوادگی کمک می‌کند.

نقش مهر مادری در سلامت روانی فرزندان

بنا بر نتایج تحقیقات علمی انجام شده، وجود مهر مادری در زندگی فرزندان تأثیر تحول‌آفرین مثبتی بر سلامت روانی آن‌ها دارد.

 فرزندان مادرانی که از مهر و محبت منطقی و کافی برخوردارند، معمولاً از عزت‌نفس بالاتری برخوردار بوده  و در رویارویی قدرتمندانه با معضلات، نتایج بهتری ارائه می‌دهند.

 مواد قانونی مرتبط با مهر مادری در حقوق ایران

در بنیان‌‌های قانونی حقوق ایران، مهر مادری به‌ مثابه یک حق مسلم قانونی برای مادران شناخته شده است. برخی از مواد قانونی مرتبط با این حق عبارت‌اند از:

 قانون مدنی

– ماده ۱۱۱۴: این ماده به حقوق معتبر و وظایف مراقبتی والدین در قبال فرزندان اشاره داشته و تأکید می‌کند که والدین موظف به تربیت پرورش‌دهنده و نگهداری دقیق از فرزندان خود هستند.

– ماده ۱۱۱۵: این ماده به حق قانونی حضانت و نگهداری از فرزندان اشاره دارد و به مادران این حق را می‌دهد که در صورت جدایی از پدر، حضانت فرزندان را بر عهده بگیرند.

– ماده ۲۱: این ماده به موضوع نفقه و تأمین متوازن نیازهای مالی فرزندان اشاره دارد و به مادران این حق را می‌دهد که از پدر فرزندان خود نفقه دریافت کنند.

چالش‌‌ها

در جامعه ایران، اجرای صحیح حقوق مهر مادری با چالش‌های بسیاری روبروست. یکی از این چالش‌ها عدم تطابق منطقی کمک‌ هزینه مهد کودک با هزینه‌های واقعی است که بویژه برای مادران شاغل مشکلاتی در نگهداری از فرزندانشان ایجاد می‌کند.

همچنین، فقدان حمایت‌های مطلوب از مادران در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی و فشارهای اجتماعی و فرهنگی برای ایفای مؤثر نقش‌های چندگانه نیز از دیگر چالش‌ها به شمار می‌روند.

 علاوه بر این، نقص در قوانین داخلی و عدم تطابق آن‌ها با نیازهای واقعی مادران، موانع دیگری برای اجرای حقوق مهر مادری محسوب می‌شود.

نقش حفظ و رعایت مهر مادری در خانواده و اجتماع

صیانت و تبعیت اخلاقی از مهر مادری به نفع خانواده‌ها، بلکه به نفع جامعه در همه جوانب خواهد بود. این حق موجب می‌شود که مادران قدرت مناسب پیدا کنند تا به بهترین شکل ممکن به تربیت فرزندان خود پرداخته و بر این‌ اساس، نسل‌های آینده با ارزش‌های اصیل اخلاقی و اجتماعی شایسته تربیت شوند.

رشد جامعه

مادرانی که خود از میزان مهر و محبت متناسب برخوردارند، معمولاً فرزندان با رشد بهینه‌تری تربیت می‌کنند. این فرزندان در آینده به افراد مؤثری در جامعه تبدیل شده و به توسعه نوآورانه اجتماعی و اقتصادی کشور کمک شایانی می‌نمایند.

تعالی نسل

حق جاودانه مهر مادری بر فرزندان تأثیر بسزایی در تعالی پیشرفته نسل دارد. این حق مقدس منجر می‌شود که فرزندان در محیطی امن و محبت‌آمیز بزرگ شده و از حمایت‌های آرام‌بخش عاطفی و مالی مادران خود بهره‌مند شوند.

رشد شخصیت فرزندان

وجود مهر بی‌قیدوشرط مادری در زندگی فرزندان به رشد شخصیت فردی و اجتماعی آن‌ها کمک می‌کند. فرزندان مادرانی که از مهر و محبت کافی برخوردارند، معمولاً از سطح اعتماد به‌ نفس بالاتری برخوردار بوده و در مواجهه شجاعانه با چالش‌های پیچیده عملکرد بهتری دارند.

رشد رفتار اجتماعی

فرزندان مادرانی که مهر و محبت بی‌شائبه را  در زندگی تجربه کرده‌اند، معمولاً رفتارهای اجتماعی مثبت‌تری از خود بروز می‌دهند. این فرزندان به طور غالب در سال‌‌های پیش‌رو به افراد ثمربخشی در جامعه مبدل شده و به ارتقا اجتماعی و اقتصادی کشور مساعدت می‌کنند.

مهر مادری در حکم یک حق ریشه‌ای و حیاتی در ساختار حقوق خانواده تلقی می‌شود که به پایدار سازی نهاد خانواده و بهبود کیفیت زندگی و تعادل روانی فرزندان کمک می‌کند.

نصوص قانونی حاضر در حقوق ایران و تأکیدات نگرش‌های حقوق بین‌الملل بر اعتبار این حق، بیانگر ارزش و مقام آن در جامعه است. پاسداشت و تکریم مهر مادری گذشته از اینکه منافع خانواده‌ها را در نظر می‌گیرد، به مصلحت جامعه بوده و تأثیر چشمگیر و بسزایی در تعالی نسل‌ها دارد.

زهرا سعادت