پاسخ به نیازهای کودک؛ وظیفه مجموعه اولیای تربیتی

سعید رحیمی اظهار کرد: از لحاظ روان‌شناختی، دوران کودکی را از ابتدای تولد تا پایان ۱۸ سالگی در نظر می‌گیریم؛ البته برخی منابع تا ۲۵ سال را نیز دوران کودکی می‌نامند. براساس اصول روان‌شناسی، تحول و رشد کودک را از ابعاد هیجانی، اجتماعی، جسمی، اخلاقی و حرکتی مورد بررسی قرار می‌دهند و با توجه به موارد بیان‌شده نیازمندی‌هایی را برای کودک در نظر می‌گیرند که پاسخ به آن‌ها وظیفه مجموعه اولیای تربیتی که بر تربیت کودک نظارت دارند، نظیر والدین، مربیان، آموزشگاه‌ها، وزرات آموزش و پرورش، بهزیستی، کانون‌های فکری و پرورشی است.

وی اضافه کرد: کودکان نیازهای عاطفی، هیجانی، اجتماعی و نیازهای بین فردی و شناختی دارند که از ابتدا و از سنین پیش‌دبستانی باید مورد توجه قرار گیرد اما متأسفانه نیروی ورزیده‌ای در مجموعه تربیتی نهاد پیش‌دبستانی تربیت نشده است.

لزوم وجود محتوای آموزشی به‌روز، مربیان متخصص و مادران آگاه

این روان‌شناس کودک با اشاره به حساسیت تربیت در شش سال اول کودکی، تصریح کرد: تربیت کودکان در شش سال ابتدایی زندگی آن‌ها، حساس‌تر و مهم‌تر است و از آن به عنوان دوران طلایی رشد یاد می‌شود. تحول، رشد و شکل‌گیری شخصیت در این سنین بسیار حائز اهمیت است و مجموعه تربیتی کودکان باید با نگاهی حرفه‌ای به کودکان نگاه کنند.

وی با اشاره به دلیل حساسیت تربیت کودکان در سنین شش سال ابتدایی، ادامه داد: اهمیت تربیت کودکان در سنین شش سال ابتدایی به دلیل انعطاف‌پذیری سلول‌های مغزی کودکان در این سنین و بالا بودن قدرت یادگیری و فراگیری است؛ بنابراین باید موضوعات یادگیری را متناسب با ویژگی‌های کودکان آماده و مربیان متخصص به خصوص مادران آگاه را برای تربیت کودکان تربیت کرد.

تربیت مبتنی بر نیازهای اساسی کودکان

رحیمی گفت: هیچ فردی به خصوص والدین و مربیان، اجازه مقایسه کودک از لحاظ نوع نیاز و تفاوت‌های فردی کودکان را ندارد. چنین مقایسه‌هایی بیشتر از نگاه‌های سنتی نشأت گرفته و به آن دامن می‌زند که در کودک منجر به ایجاد حس حسادت، کینه‌ورزی و آسیب روانشناختی می‌شود. کودکان در پی این اقدام، قربانی مقایسه می‌شوند و معمولاً از درس و جامعه کناره‌گیری می‌کنند و در قالب رفتارهای پرخاشگرانه، نافرمانی‌ها و رفتارهای ناشایست دیگر در موقعیت‌های مختلف آن‌ها را بروز می‌دهند.

وی ادامه داد: اگر در سنین پیش‌دبستانی و ابتدایی کودکی، نتوانیم تربیتی مبتنی بر نیازهای اساسی کودکان از طریق آگاهی دادن به والدین، آموزش‌های مهارتی و برگزاری کارگاه‌ها، داشته باشیم باید شاهد مخاطرات تربیتی و زیان‌بار در آینده باشیم. باید اصول مقایسه نکردن کودک، پذیرش، احترام، توجه به انتخاب و مسئولیت‌پذیری کودک را در نظر بگیریم تا در آینده با بزرگسالانی پرخاشگر، فتنه‌گر، دروغگو و بزهکار روبه‌رو نباشیم و جامعه‌ای عاری از پلیدی داشته باشیم تا انسان‌ها در محیطی شاد با توانمندی‌های مثبت خود، زندگی همراه با سلامت روانی داشته باشند.

ایمنا