تاب آوری و تصویر ذهنی زنان مبتلا به سرطان پستان تحت درمان

دکتر فائزه سادات موسوی، عضو گروه داخلی جراحی بیمارستان سیدالشهدا اصفهان در نشست خبری ترجمان و تبادل دانش دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پژوهشی با عنوان بررسی ارتباط تاب‌آوری با کیفیت زندگی و تصویر ذهنی در زنان مبتلا به سرطان سینه که تحت شیمی درمانی قرار داشتند، گفت: هدف از انجام این پژوهش بررسی اهمیت نقش تاب‌آوری در بهبود تصویر ذهنی و کیفیت زندگی بود و به منظور ارائه راهبردهای مقابله‌ای برای کاهش استرس و حمایت روانی از بیماران مبتلا به سرطان سینه  انجام شد.

دکتر موسوی افزود: در واقع ضرورت این پژوهش به این دلیل است که سرطان سینه به‌عنوان شایع‌ترین سرطان در  زنان در جهان شناخته می‌شود، طوری که حدود ۱۱ درصد شیوع دارد و حدود ۷ درصد از مرگ و میر به دلیل ابتلا به این سرطان است و در ایران هم از بین انواع سرطان‌ها در زنان، ۲۵ درصد مبتلا به سرطان سینه هستند.

وی اظهار کرد: سرطان سینه به‌عنوان یکی از عوامل اصلی استرس‌زا در جهان شناخته می‌شود و به این دلیل که سینه قسمت عمده‌ای از هویت یک زن هست و به‌عنوان زنانگی و نقش آن در تربیت فرزند و مادری و غیره  اهمیت دارد.

عضو گروه داخلی جراحی گفت: افرادی که مبتلا به سرطان سینه می‌شوند، به دلیل درمان‌های طولانی مدت به استرس‌های زیادی دچار می‌شوند که در خودباوری آنها تاثیر منفی می‌گذارد.

این محقق بیان کرد: افرادی که مبتلا می‌شوند، یکسری درمان‌ها را دریافت می‌کنند. جراحی به‌عنوان درمان اولیه و در کنار آن شیمی درمانی و رادیوتراپی برای آنها صورت می‌گیرد و در بین این درمان‌ها شیمی درمانی برای زنان از همه ترسناک‌تر است، به این معنا که نه فقط زنان ترس از مسیر ناشناخته شیمی درمانی دارند، بلکه درباره تاثیر این روش درمانی بر آینده خودشان و اعضای خانواده هم نگران هستند.

وی در ادامه گفت: شیمی درمانی یک روش سیستمیک است، بدین معنا که علاوه بر سلول‌های سرطانی دیگر سلول‌های طبیعی بدن را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و به دنبال آن دچار عوارضی مانند ریزش مو می‌شوند و خودباوری و عزت نفس زنان و مواردی مانند این را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

دکتر موسوی گفت: با توجه به اینکه تعداد بازماندگان از سرطان سینه در حال افزایش است، بررسی کیفیت زندگی هم به‌عنوان یک نگرانی مطرح بود و هم به اندازه درمان جسمی مهم است و حفظ کیفیت زندگی در یک رویکرد برونگر در کنار مداخلات درمانی توصیه می‌شود.

وی تصریح کرد: کیفیت زندگی مفهومی است که منحصر به عمل و علم پرستاری است و به این معنا است که فرد در هر لحظه چه نگرشی نسبت به شرایط خودش دارد و متاثر از سلامت روانی، روابط اجتماعی، سلامت جسمی و سلامت موجود است.

 این محقق ادامه داد: تصویر ذهنی نیز به‌عنوان یکی از جنبه‌های اصلی کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان سینه شناخته شده چون با شیمی درمانی و جراحی و عوارضی که ایجاد می‌شود، تصویر ذهنی آنها هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

وی گفت: به طور کلی سرطان و روش‌های درمان آن به‌عنوان موقعیت دشوار برای آنها است و منجر به ناراحتی‌های روحی و روانی و احساسات و افکار منفی و اختلال در کیفیت زندگی می‌شود و به همین دلیل شناسایی عوامل موثر می‌تواند به درمان این بیماران در این شرایط بحرانی کمک کند.

موسوی اظهار کرد: عوامل روان شناختی مانند تاب‌آوری روانی از افراد در شرایط سخت و دشوار محافظت می‌کند، چون تاب‌آوری به‌عنوان یکی از مولفه‌های اصلی مراقبت‌های اجتماعی و روانی شناخته شده و به معنای توانایی بازگشت فرد به شرایط پیش از بیماری است و افرادی که تاب‌آوری بیشتری دارند، مقاومت آنها در برابر بیماری افزایش پیدا می‌کند و آسیب‌پذیری کمتری هم دارند که با توجه اهمیت این مولفه‌ها در بیماران مبتلا به سرطان سینه این پژوهش را انجام دادیم.

وی بیان کرد:  روش کار در این پژوهش این بود که پس از دریافت مجوز از معاونت پژوهشی دانشگاه ۱۷۲ نفر از زنان مبتلا به زنان سرطان سینه که تحت شیمی درمانی قرار داشتند، با در نظر گرفتن معیارهایی مانند گذشت حداقل سه ماه از تشخیص بیماری و انجام عمل جراحی و عدم وجود سابقه عود و اینکه در مراحل اولیه تشخیص و درمان قرار داشتند؛ بیماران در مطالعه وارد شدند که پس از توضیح برای بیماران و کسب اجازه براساس چهار پرسشنامه اطلاعات را جمع‌آوری کردیم، پرسشنامه دموکرافیک که مولفه‌ها را خودمان تعیین کردیم، پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و دو پرسشنامه دیگر که پرسشنامه‌های تصویر ذهنی و تاب‌آوری را شامل می‌شود.

این محقق اظهار کرد: تصویر ذهنی در زنان متاهل هم بیشتر از زنانی بود که مجرد بودند، همچنین تاب‌آوری در خانم‌های شاغل به نسبت زنانی که بازنشسته یا خانه‌دار بودند، بیشتر بود.

وی گفت: در نهایت نتیجه کلی پژوهش این است که یکسری پیامدهای مهمی را برای کادر درمان ارائه کردیم که در کنار درمان که انجام می‌دهند ضرورت بررسی و رسیدگی به ابعاد روانی و کیفیت زندگی و تصویر ذهنی را هم در اولویت قرار دهند و یکسری برنامه های مداخلاتی در جهت افزایش تاب‌آوری انجام دهند.

موسوی در ادامه گفت: پرستاران می‌توانند با استفاده از راهبردهای ارتباطی مناسب با اعضای خانواده و با بیماران مداخلاتی را جهت ارتقای سازگاری و توانبخشی بیماران انجام دهند و حتی می‌توانند به کمک شناخت درمانی راهبردهای مقابله‌ای موفق قبلی  را در بیماران شناسایی و توصیه کنند این راهبردهای قبلی را استفاده کنند. همچنین ابن پژوهش نشان داد آموزش به بیمار و خانواده در صورتی که صحیح باشد و معتبر باشد کمک کننده است.

پایگاه خبری علم و فناوری