نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
زینب برخورداری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، شامگاه ۱۷ آذرماه در نشست علمی «تجلی کرامت زن در سیره فاطمی» که به همت مؤسسه بیتالغدیر برگزار شد، با اشاره به رواج برخی الگوهای پوشش و سبک زندگی به نام آزادی زنان در جامعه، اظهار کرد: این مسئله صرفاً محدود به یک کشور نیست و باید در سطح جهانی مورد بررسی قرار گیرد.
وی با اشاره به ادبیات رایج در سینمای هالیوود و متون مکتوب غربی افزود: در این آثار، جملهای بهعنوان دستاورد مطرح میشود که میگوید «وقتی واقعی باشی، آزاد هستی». در حالی که اگر در این مفهوم تأمل شود، روشن است فردی که «خودِ واقعی»اش نیست، در واقع تحت تأثیر دیکتههای اجتماعی یا تحمیل دیگران قرار دارد. در محافل فمینیستی نیز گفته میشود که واقعیبودن از زن گرفته شده و فردی که نتواند واقعی باشد، عملاً اجازه ندارد آنگونه که مایل است زندگی کند.
برخورداری با بیان اینکه وضعیت زنان در دنیای امروز به شرایط فردی شباهت دارد که در زندان قرار گرفته اما به او گفته میشود «کاملاً آزادی»، تصریح کرد: این وضعیت در رمانها و داستانهای مشهور گذشته پیشبینی شده بود؛ جایی که انسانها در زندانهایی نامرئی گرفتار میشوند و هر روز به آنها القا میشود که خوشبخت و آزاد هستند. تنها افرادی که از هوش و بصیرت بیشتری برخوردارند، میتوانند این میلههای نامرئی را ببینند و درک کنند که چنین وضعیتی، آزادی واقعی نیست بلکه نوعی فریب است.
این پژوهشگر حوزه زن و خانواده با اشاره به نقش رسانهها و ساختارهای حاکم در جهان امروز، اظهار کرد: شرایط کنونی نوعی اسارت ویژه برای زنان ایجاد کرده است؛ اسارتی که در آن، زن به «شیء» تبدیل میشود و حتی خود نیز چنین تصویری از خویش پیدا میکند. تبلیغات گسترده به بانوان القا میکند که ظاهر، مهمترین مؤلفه هویت آنان است و همین نگاه موجب میشود برخی برای رسیدن به ظاهر ایدهآل، سلامت خود را به خطر بیندازند و تحت جراحیهای متعدد قرار گیرند.
وی ادامه داد: در مواردی که فرد از چهره یا اندام متوسطی برخوردار است، احساس نارضایتی و اضطراب افزایش مییابد و فرد به استفاده افراطی از لوازم آرایشی یا پوششهایی روی میآورد که صرفاً مطابق خواسته جامعه باشد. این روند، بهجای تقویت آزادی، فشار روانی دائمی ایجاد میکند.
برخورداری با اشاره به دیدگاه برخی فعالان اجتماعی افزود: آنان تأکید میکنند آزادی زنان زمانی تهدید میشود که محوریت آن بر کالبد و بدن قرار گیرد. در چنین شرایطی، زن دائماً در اضطراب است تا بتواند مطابق سلیقه دیگران در جامعه ظاهر شود؛ امری که با آزادی حقیقی در تعارض قرار دارد. البته این وضعیت تنها مختص زنان نیست و امروز شاهد پسران نوجوان و جوانی هستیم که اعتماد بهنفس حضور با ظاهر طبیعی خود را ندارند و بهدنبال تغییرات ظاهری هستند، در حالی که توجه اصلی باید معطوف به اندیشه، خلاقیت و توانمندیهای فردی باشد.
وی با اشاره به تجربیات خود در جلسات مختلف با بانوان اظهار کرد: آنچه امروز به زنان عرضه میشود، نوعی «کالای تقلبی» است؛ کالایی که تشخیص تقلبیبودن آن تنها از عهده افرادی برمیآید که بتوانند میان «دیدهشدن» و «تماشا شدن» تمایز قائل شوند.
این استاد دانشگاه در تشریح این تفاوت گفت: «دیدهشدن» به معنای مورد توجه قرار گرفتن انسان بهعنوان انسان، به حساب آمدن و احقاق حقوق افراد است. جامعهای پیشرفته است که استعدادهای شغلی، علمی، هنری و ورزشی زنان و مردان را ببیند و زمینه شکوفایی آنها را فراهم کند.
برخورداری با بیان اینکه در مقابل این مفهوم، امروز «تماشا شدن» بهعنوان یک جایگزین تقلبی عرضه میشود، افزود: نیاز به دیدهشدن در انسان وجود دارد و اگر این نیاز بهصورت منطقی پاسخ داده نشود، فرد به سمت «تماشا شدن» سوق پیدا میکند؛ حالتی که در آن، توجه صرفاً به ظاهر و کالبد فیزیکی معطوف میشود. به تعبیر من، انسانها از «بام دیدهشدن» به «دام تماشا شدن» سقوط میکنند.
وی ادامه داد: جامعهای که سود مادی را اولویت قرار میدهد، نسخه تماشا شدن را بهویژه برای زنان تجویز میکند. در این مسیر، مدهای متغیر درباره لاغری، فرم بدن، مدل مو یا چهره، بهصورت مستمر تغییر میکند و افراد برای تطبیق با این استانداردهای تحمیلی، سلامت و هویت خود را به خطر میاندازند. این روند، یکی از عمیقترین اشکال اسارت بهویژه برای دختران نوجوان و زنان جوان است.
برخورداری با تأکید بر اینکه انسان باید بتواند اندیشه و دیدگاه خود را مطرح کند، نه اینکه صرفاً نگاه دیگران را جلب کند، اظهار کرد: ما در انتخاب ویژگیهای فیزیکی خود نقشی نداشتهایم و صرف زمان و انرژی برای تغییر مداوم کالبد، نهتنها موفقیت تضمینشدهای ندارد، بلکه سلامت فرد را نیز تهدید میکند.
وی با اشاره به نمونههایی از پیامدهای این وضعیت گفت: در جهان غرب، اساتید دانشگاهی نسبت به شیءسازی جوانان هشدار دادهاند. مواردی از افسردگی شدید، کنارهگیری از اجتماع و حتی خودکشی به دلیل ناتوانی در تطبیق با استانداردهای ظاهری گزارش شده است. این در حالی است که انسان توان دستیابی به قلههای رشد و کمال را دارد، اما درگیر جزئیترین نمودهای ظاهری شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به تأثیر رسانهها افزود: متأسفانه واقعیتهای تلخ دنیای غرب کمتر منعکس میشود، در حالی که فشارهای اجتماعی و ناامنیهای ناشی از تماشا شدن، خود غربیها را نیز با بحران مواجه کرده است.
وی در پایان با تأکید بر پیامدهای «خودشیءانگاری» تصریح کرد: این پدیده موجب احساس بیارزشی، از بین رفتن هویت و افزایش خشونت میشود. زمانی که انسان یا بهویژه زن بهعنوان شیء تلقی شود، کرامت او زیر سؤال میرود و این نگاه، بنیان بسیاری از آسیبهای اجتماعی را شکل میدهد.
خبرگزاری بینالمللی قرآن
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت