زن در تراز سرمایه‌داری؛ از خانه‌داری تا تجارتِ تنهایی

این روزها پیام روشن و صریحی در قالب نسخه‌های موفقیت‌مدرن پخش می‌شود: «تنها باش! با آدم‌های غیرهم‌فرکانس قطع رابطه کن! رفت‌وآمدهایت را تعطیل کن! روی ارتباطاتت خط بکش!» به زنان گفته می‌شود که از «خانه‌داری» ــ این «نفرین زنانه» ــ دور شوند، از خانه و همسرشان «دست بشویند»، زنانگی‌شان را بکُشند و به‌جای آن به دنبال «درآمد بالا» بروند تا قهرمان موفقیت شوند و به اسطوره‌ای بدل گردند که دیگر زنان آن‌ها را تقدیس می‌کنند.

اما این نسخهٔ ترکیبی از فمینیسم و انگاره‌های سرمایه‌داری لیبرالی، انسان را به موجودی «گرگ‌وار» تبدیل می‌کند: انسانی منزوی، مصرف‌محور و خلع‌وجود که نه رابطه‌های واقعی دارد و نه معنای حقیقیِ زندگی را می‌یابد. نتیجهٔ نهایی، نه آزادیِ اصیلِ زنانه بلکه نوعی «تجارتِ تنهایی» و تقدیس موفقیت به‌قیمت از دست رفتن پیوندهای انسانی است. «تاماس هابز» از این انسانِ خودمحور و جنگ‌طلب به‌عنوان تصویری از طبیعت انسانی سخن گفته بود؛ (انسان، گرگ انسان است) امروز اما همین تصویر با پوششِ مدرنِ بازار و شعارِ توانمندسازی بازتولید می‌شود.

محمدجواد خواجه‌وند