نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
در نشست آنلاین «چالش‌ها در بازار کار زنان»، دکتر فاطمه عزیزخانی، مدرس و مدیرگروه بازار کار مرکز پژوهش‌های مجلس، به تحلیل ساختار بازار کار زنان در ایران و جهان پرداخت و با استناد به پژوهش‌های کلودیا گلدین (برنده نوبل اقتصاد ۲۰۲۳) گفت: نرخ مشارکت زنان در ایران حدود یک‌پنجم مردان است، در حالی که نیمی از جمعیت در سن کار را زنان تشکیل می‌دهند.
منحنی مشارکت زنان در ایران وارونه است
عزیزخانی با اشاره به مطالعات گلدین درباره روند تاریخی مشارکت زنان از دوران جنگ‌های جهانی تا قرن بیستم توضیح داد که حضور زنان در کشورهای توسعه‌یافته شکل U داشته است؛ اما در ایران، این روند U معکوس است. همچنین وی گفت: وقتی درآمد خانوار در ایران افزایش پیدا می‌کند، مشارکت زنان کاهش می‌یابد؛ یعنی حضور زنان در بازار کار در ایران عمدتاً معیشت‌محور است و جنبه توسعه‌ای ندارد.
ازدواج و فرزندآوری؛ بزرگ‌ترین عامل خروج زنان
عزیزخانی داده‌های داخلی را تأییدکننده یافته‌های گلدین دانست و توضیح داد: نرخ مشارکت زنان مجرد تقریباً مشابه مردان مجرد است؛ اما پس از ازدواج و به‌ویژه پس از تولد فرزند، مشارکت زنان به‌شدت سقوط می‌کند. همچنین افزود که بر اساس آمار، مسئولیت‌های خانوادگی مهم‌ترین علت ذکرشده توسط زنان برای عدم حضور یا عدم جستجوی کار است.
نابرابری جنسیتی در بازار کار؛ از درآمد تا فرصت شغلی
این کارشناس بازار کار گفت نرخ بیکاری زنان حدود دو برابر مردان است و زنان تنها ۲۰ درصد اشتغال کشور را در اختیار دارند.به گفته او، زنان در بسیاری از موارد با وجود تحصیلات برابر، دستمزد و فرصت ارتقای کمتری دریافت می‌کنند، هرچند بخشی از این شکاف ناشی از ماهیت مشاغلی است که نیازمند حضور مداوم نیروی کار است و کارفرما در شرایط برابر، مردان را ترجیح می‌دهد.
غلبه اشتغال غیررسمی و آسیب‌پذیری بالا
عزیزخانی با اشاره به سهم بالای زنان در مشاغل خرد و غیررسمی گفت: ۸۳ درصد بنگاه‌های زیر ۱۰ نفر نیروی زن دارند، اما اکثر این شغل‌ها بدون بیمه، بدون قرارداد و شدیداً آسیب‌پذیر هستند. او به ریزش شدید اشتغال زنان در شوک‌های اقتصادی مانند کرونا و بحران‌های اخیر اشاره کرد و افزود: «تابستان امسال هم بخش عمده ریزش اشتغال مربوط به زنان بوده است.
قوانین مرخصی و نبود زیرساخت‌های حمایتی
این پژوهشگر تأکید کرد که نبود سیاست‌های حمایتی مانند مرخصی والدینی مشترک، مهدکودک ارزان و در دسترس کنار محل کار، و قوانین تشویقی برای کارفرما نقش مهمی در کاهش مشارکت زنان دارد. دکتر عزیزخانی در ادامه گفت: در کشورهایی مانند دانمارک و سوئد، مرخصی فرزند و مسئولیت مراقبت بین زن و مرد تقسیم می‌شود و همین موضوع نگاه کارفرما نسبت به استخدام زنان را متعادل می‌کند.
چالش شاخص‌های بین‌المللی و نیاز به بازبینی
عزیزخانی ضمن انتقاد به شاخص WBL بانک جهانی گفت برخی مؤلفه‌های این شاخص با ساختار فرهنگی و فقه اسلامی همخوانی ندارد و نیازمند بازنگری است. او پیشنهاد کرد نهادهای مسئول در ایران برای اصلاح یا تعدیل این شاخص اقدام کنند.
بی‌ثباتی اقتصادی و کاهش کارآفرینی زنان
در بخش پرسش‌وپاسخ، عزیزخانی درباره کاهش کارآفرینی زنان توضیح داد: در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی، جهش ارزی و نبود دسترسی متقارن به تسهیلات مالی، زنان در شروع و حفظ کسب‌وکار با موانع بیشتری روبه‌رو هستند. تا زمانی که اقتصاد به ثبات نرسد، انگیزه سرمایه‌گذاری برای زنان و مردان کاهش خواهد یافت.
تا زمانی که نگاه سیاست‌گذاری اصلاح نشود، مشارکت زنان افزایش نمی‌یابد
دکتر عزیزخانی تأکید کرد که سیاست‌های فعلی عمدتاً بر زنان سرپرست خانوار متمرکز است و نگاه توسعه‌محور به مشارکت زنان در اقتصاد کمتر دیده می‌شود و اذعان داشت: اگر قوانین کار اصلاح نشود، زیرساخت مراقبت از کودک توسعه نیابد و اشتغال رسمی زنان تقویت نشود، شکاف جنسیتی در بازار کار ادامه خواهد داشت.
گزارشگر: مهتا صانعی
گفتگوی جهان‌بانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت