تاریخ‌نگاری سفالگری گیلان به دست بانوی جیرده

عطیه روشنفکر، بانوی ۶۰ساله اهل روستای جیرده شفت در استان گیلان، از ۸ سالگی تاکنون بیش از نیم‌قرن است که با عشق و پشتکار به هنر سفالگری مشغول است. امروز او نه‌تنها یک چهره شناخته‌شده در عرصه هنرهای سنتی ایران، بلکه یک کارآفرین بین‌المللی است که آثارش به کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، استرالیا و چین صادر می‌شود.

روستای جیرده، زادگاه عطیه، در سال ۱۳۹۹ به عنوان «روستای ملی سفال ایران» به ثبت رسید. این روستا از دیرباز با کوره‌ها و چرخ‌های سفالگری خود شناخته می‌شده و هنوز هم بانوان بسیاری در آن به ساخت ظروف سفالی مشغول‌اند. عطیه روشنفکر اما با خلاقیت و پشتکار خود توانسته این هنر اصیل را از محدودهٔ روستا فراتر ببرد و به نمادی از فرهنگ و هویت گیلان تبدیل کند.

وی در کارگاه خانگی‌اش، به کمک همسرش علی لطیفی، ظروفی با لعاب سبز و منحصربه‌فرد می‌سازد که علاوه بر زیبایی، از کیفیت و سلامت مواد اولیه برخوردارند. گل مورداستفاده در سفال‌هایش از خاک بکر جیرده تهیه می‌شود و لعاب آن فاقد سرب است.

عطیه با تأسف از کاهش رغبت نسل جوان به این هنر می‌گوید:

«متأسفانه زندگی ماشینی و سختی کار سفالگری باعث شده بسیاری از دختران امروز به سراغ این هنر نروند. اما من امیدوارم با حمایت مسئولان و علاقه‌مندی مردم، این میراث فرهنگی زنده بماند.»

بااین‌حال، هنوز هم در برخی رستوران‌های سنتی و اقامتگاه‌های بوم‌گردی، از ظروف سفالی برای پخت‌وپز و تزیین فضا استفاده می‌شود. حتی گردشگران خارجی از کارگاه او بازدید می‌کنند و گاهی آموزش می‌بینند.

عطیه روشنفکر با افتخار می‌گوید:

«غذاهایی که در گمج‌ها پخته می‌شوند، نه‌تنها خوشمزه‌ترند، بلکه برای سلامتی نیز مفیدند. این هنر، بخشی از هویت ماست و باید حفظ شود.»

امروز گمج‌ها، کوزه‌ها و ظروف تزیینی ساخته‌شده به دست عطیه، نه‌تنها در خانه‌های گیلان، بلکه در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی نیز خودنمایی می‌کنند و روایتگر فرهنگ غنی و اصیل مردمان این خطه سبز هستند.

خبرگزاری تسنیم