اقتدار پدران در گروی روابط مناسب با فرزندان

فرزندان در مسیر رشد از افراد بسیاری تاثیر می گیرند که در این میان نقش پدران بسیار پررنگ تر و با اهمیت تر است. نحوه استدلال پدر و به کارگیری وسائل برای ارتباط با کودکان تاثیر مستقیمی روی رفتار کودک دارد. پدر با رفتار و حرکات خود به کودک جهت می دهد و موجب رشد و یا سقوط شخصیت فرزند خود می شود.

یک کارشناس مسائل اجتماعی درباره نقش پدر در تربیت فرزندان، می گوید: والدین دارای جایگاه ویژه‌ای هستند. بار عاطفی خانواده بر عهده مادر و رهبری و مدیریت خانه بر عهده پدر است. تحقیقات روی خانواده‌هایی که دارای پدر معتاد هستند، نشان می‌دهد کودکان این خانواده ها همواره احساس تحقیر می‌کنند. چراکه اقتدار پدر را از بین رفته می‌بینند و همیشه پدر را از دوستان خود پنهان می‌کنند.

این کارشناس با اشاره به اینکه بسیاری از مشکلات خانوادگی و ارتباطات اجتماعی خانواده ریشه در نقش پدر دارد، ادامه می‌دهد: مطالعات نشان می‌دهد فرزندان در خانواده نسبت به شغل، رفتار و ارتباطات اجتماعی پدر بسیار حساس هستند، این در حالی است که این حساسیت نسبت به مادران تحصیل کرده و دارای پایگاه اجتماعی بالا، بسیار کمتر است. به گفته او دلیل اهمیت پایگاه اجتماعی پدر برای فرزندان، نقش رهبری پدر در خانواده است.

این کارشناس مسائل اجتماعی تاکید می‌کند: مدت حضور پدر در خانواده و رفتار مسالمت آمیز او در خانه باعث می‌شود که کودکان در فراگیری دروس مدرسه بسیار بهتر عمل کنند. یک پدر در جایگاه پدر بودن برای تربیت فرزندش باید روانشناسی مربوط نوجوانی و جوانی را به خوبی بداند و خود را به الگوهای جوانان نزدیک کند.

وی به پدران توصیه می‌کند: پدران باید با توجه به وضعیت اجتماعی امروز، بحث اینترنت و آموزش‌های غیرمستقیمی که از طرف رسانه‌ها به کودک داده می‌شود، تلاش کنند دیدگاه‌های خشک را برای تربیت فرزندان خود استفاده نکنند.

پدران باید شناخت مناسبی از ویژگی‌های دوران جوانی و نوجوانی فرزندان خود داشته باشند و خود را به وضعیت رفتاری آن‌ها نزدیک کنند. خانواده‌ها مسافرت خانوادگی را هرچند وقت یک بار در برنامه زندگی خود داشته باشند؛ مسافرت به خانواده‌ها فرصت گفتگو و همکاری بیشتری می‌دهد و به‌خصوص برای پدران زمینه‌ای فراهم می‌کند که فارغ از مشغله کاری خود در محیطی صمیمی با فرزندان خود همکاری داشته باشند.

نقش مادر در یک سال و نیم ابتدای زندگی کودک مهم است و محبت مادر برای یک سال و نیم ابتدای زندگی کودک بسیار ضروری است. احساس اعتماد به نفس کودک نیز به دلیل همین محبت مادر ایجاد می‌شود. کودکان به‌خصوص پسران در سنین ۳تا۶ سالگی، بیشتر به پدر خود نیاز دارند و پدران نیز باید برنامه‌ریزی لازم را برای حضور بیشتر در منزل انجام دهند.

یک کارشناس به نقش تربیتی والدین اشاره می‌کند و می گوید: گاهی مادر بیش از حد به کودک محبت می‌کند که باعث تربیت فرزندان زیاده خواه و بی‌مسئولیت می‌شود. بعضی اوقات هم مادر از همان ابتدا به کودک بی‌توجهی می‌کند.

این موضوع سبب می‌شود تا کودکان عزت نفس کافی نداشته باشند. وی درباره نقش تربیتی پدران می‌گوید: اگر پدر خود را ملزم به رعایت اصول اخلاقی بداند، کودک همانندسازی بسیارخوبی از پدر می‌کند، اما گاهی اوقات پدر رفتارهای مناسبی از خود نشان نمی‌دهد، در نتیجه کودکان هم بدون توجه به اصول اخلاقی بزرگ می‌شوند. بی‌توجهی به کودکان و مشغله زیاد والدین موجب می‌شود کودکان بدون توجه به ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی و غیرمتعهد تربیت شوند.

هماهنگی پدر و مادر با فرزندان

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند هر چقدر پدران در تربیت فرزندان خود همگام باشند، فرزندان از تعادل روحی و شخصیتی بیشتر برخوردار می‌شوند. یک روانشناس در این باره می‌گوید: والدین باید نسبت به شرایط روحی و روانی فرزندان خود توجه داشته باشند و پدر نباید از قدرت خود برای کنترل فرزند استفاده کند.

وی تاکید می‌کند: شخصیت پدر، تحصیلات، دیدگاه وی، شغل، نگرش و سطح درآمد پدر متغیرهایی است که کودک در آینده از آنها تاثیر می‌پذیرد. طبق تحقیقات پدران بیکار در مقایسه با پدران شاغل بیشتر رفتارهای خشن از خود نشان می‌دهند که تاثیر این موضوع در رفتار کودکان در جوانی و نوجوانی مشخص شده است. اگر پدران نسبت به روحیه فرزندانشان آگاهی داشته باشند، کودک شرایط رشد مناسبی را سپری خواهد کرد.

این کارشناس با تاکید بر اینکه پدران باید در خاز قدرت برخوردار باشند اما قدرت طلب نباشند، اظهار می‌کند: پدر با توجه به قدرت و اقتدار خود در خانواده، برای هدایت اعضا تلاش می‌کند تا آرامش و آسایش در خانه و خانواده فراهم گردد.

نقش و وظیفه‌ی پدر

پدر مسئول دادن آگاهی‌های لازم و پرورش فرهنگی فرزندان است. از نظر کودک اوست که همه چیز را می‌داند و به همه سؤالات پاسخ می‌دهد. از هر واقعه‌ای خبر دارد، آینده و گذشته را می‌داند و بالاخره اوست که دریچه ای از اطلاعات را به روی کودک می‌گشاید.

شاید تصور کودک از پدر اغراق‌آمیز به نظر برسد، اما در کل این نکته درست است که افراد بزرگسال واجد اطلاعات و تجربه‌هایی هستند که کودکان فاقد آنند و اگر آنها از کودک دریغ کنند، از موقعیت شایسته و مناسبی محروم می‌شوند. پدر در این رابطه متعهد انجام نقشی است که دیگران از ایفای آن ناتوانند.

شرط تاثیرگذاری پدر

شرایط اثرگذاری پدر در کودک این است که پدر در خانه حضور داشته باشد، همدم و همبازی کودک باشد، به او محبت کند، از نظر کودک عادل باشد، در رفتارهایش هیچگونه تبعیضی نداشته باشد تا به نظر کودک کسی به نظر برسد که به رفع نیازهای او اقدام می‌کند و در کل، او پدر را دوست داشته باشد.

فرزند در چنین شرایطی است که از پدر الگو می‌گیرد و تلاش می‌کند رفتارش را با او هماهنگ کند. در غیر این صورت ممکن است کودک به خاطر خشم و فشار پدر از او سرمشق بگیرد اما چنین جنبه الگویی هرگز پایدار نیست. کودک جبراً راه و روش پدر را تکرار می‌کند، اما در دل هرگز عشقی نسبت به او احساس نخواهد کرد و هرگز نخواهد اندیشید که چون او باشد و حرکات و رفتارش را طبق خواسته او شکل بدهد. طبیعی است هرگونه تلاش و اقدامی که در این راه انجام شود، بدون ثمر خواهد بود.

آسیب جدایی

پدر باید زمینه‌ساز انس از طریق ایجاد رابطه با فرزند باشد. این رابطه از راه‌های مختلف در محیط خانه و زندگی فراهم می‌شود. مثلاً از طریق تشکیل جلسات مشاوره خانوادگی و شرکت دادن کودک در تصمیم‌گیری‌ها. وجود چنین نزدیکی‌هایی موجب می‌شوند که کودک با پدر احساس صمیمت کرده و خود را نسبت به او نزدیک ببیند.

عدم توجه و عدم همکاری نسبت به فرزند باعث می‌شود که کودکان به تدریج از پدر فاصله بگیرند و به دوستان خود توجه کنند، با آنها از راز دلشان حرف بزنند و به تدریج دست خود را از دست پدر بیرون بکشند. گاهی چنین کودکانی به سوی معلمان و یا افرادی که دارای مقامی برترند روی آورده و از پدر خود فرار می‌کنند. این موضوع ممکن است از جهاتی و یا در مواردی به سود کودک باشد اما از خطرات آن نباید غافل شد.

وجود شکاف بین پدر و کودک ودرعوض انس با دوستان و معاشران و رابطه تنگانگ با آنان گاهی ممکن است به قیمت رسوایی و آلودگی فرزند تمام شود و دامنه آلودگی را به مرز خانواده بکشاند.

پایگاه خبری پیام خانواده