صحنه های به یاد ماندنی ورزش زنان در سال ۱۴۰۰

تقویم سال ۱۴۰۰ ورزش زنان ایران با لحظات موفقیت‌آمیز و تاریخی زیادی همراه بود. از حضور ۱۹ ورزشکار در بازی‌های المپیک توکیو گرفته تا هتریک و مدال‌آوری در رقابت‌های جهانی، رونمایی از پدیده‌ها، حضور تیم ملی هندبال در جام‌جهانی و صعود فوتبال به جام‌ملت‌های آسیا؛ گوشه‌ای از این افتخارات است.

به گزارش جهان بانو، بدون تردید تحسین‌ها و ستایش‌های اجتماعی و برنامه‌های حمایتی معنوی و مادی به کیفیت حضور زنان در عرصه‌های جهانی، المپیکی و آسیایی طی چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی افزوده است تا جایی که امروز ورزش زنان در مدار سینوسی روند توسعه‌ایی به خود می‌گیرد.

قشری که با رعایت حفظ پوشش اسلامی به عنوان یک الگوی زن مسلمان در عرصه‌های بین‌المللی با ثبت نخستین‌های به یادماندنی تاریخ‌سازی می‌کنند، در ۱۴۰۰ هم بیش از هر زمان دیگری طعم نخستین‌های تاریخ ورزش کشور چشیده شده است. از المپیک تا راه‌یابی تیم ملی فوتبال زنان به جام ملت‌ها و خبر لژیونر شدن اولین مربی زن ایرانی به یکی از باشگاه‌های اروپا. 

ورزش زنان در تقویم ۱۴۰۰ با تاریخ سازی یکتا جمالی  وزنه‌بردار دسته ۸۷ کیلوگرم در رقابت‌های قهرمانی جهان که خردادماه برگزار شده بود، بر سر زبان‌ها افتاد. نوجوان ۱۶ ساله‌ای که در رقابت‌های قهرمانی جوانان جهان به مدال برنز رسید و شگفتی‌ساز شد. جمالی که در یکضرب موفق به کسب نخستین مدال زنان در رده سنی جوانان شده بود در حرکت دوضرب ابتدا ۱۰۵ کیلوگرم را مهار کرد و در ادامه موفق شد بر وزنه ۱۱۱ کیلوگرمی غلبه کند. جمالی نخستین وزنه بردار جوان ایرانی است که یکی از سکوهای قهرمانی جهان را در این رده سنی فتح کرد.

البته این مهم به همین‌جا ختم نشد و کاپیتان تیم وزنه‌برداری دختران ایران مهرماه امسال در رقابت‌های دسته ۸۱ کیلوگرم نوجوانان جهان در جده عربستان مدال نقره می‌گیرد و نخستین نقره تاریخ وزنه برداری ایران در بخش زنان را ثبت می‌کند.

این درخشش در وزنه‌برداری زنان تنها به تاریخ سازی جمالی بسنده نکرد و در اقدامی بی نظیر نخستین سهمیه المپیک در این رشته توسط پریسا جهانفکریان نماینده وزن ۸۷ کیلوگرم کسب شد. این کسب سهمیه غیرمنتظره در شرایطی به ایران رسید که فدراسیون جهانی نام جهانفکریان را به عنوان جایگزین ورزشکاران انصرافی از کشور ساموآ، در فهرست دارندگان سهمیه حضور در این بازی‌ها اعلام کرد و با تصمیم فدراسیون وزنه‌برداری ایران قرار بود وی به عنوان نخستین وزنه‌بردار زن ایران در این رشته، راهی المپیک توکیو  شود اما به دلیل آسیب دیدگی بخت یار نشد.

زنان وزنه بردار ایران گویا میخ موفقیت خود را محکم کوبیدند تا درخشش این رشته تنها به همین نخستین ها محدود نشود به همین منظور این اتفاق‌های خوش، انگیزه‌ایی شد تا تیم ملی نوجوانان ایران در اولین حضور بین المللی خود افتخار آفرینی کنند و سیده غزاله حسینی  با کسب مدال برنز در حرکت دو ضرب دسته ۵۹ کیلوگرم، توانست نخستین مدال را برای کاروان بانوان ایران کسب کند. کمی بعد در آذرماه  فاطمه یوسفی ملی پوش دسته به اضافه ۸۷ کیلوگرم تیم زنان ایران در مسابقات قهرمانی بزرگسالان جهان ازبکستان با مجموع ۲۱۹ کیلوگرم موفق به ارتقای رکوردهای ملی می‌شود. از این منظر وزنه برداری زنان در ۱۴۰۰ نخستین‌های زیادی را در تاریخ ورزش کشور ثبت کرد.

توکیو ناخوش اما خوش یمن 

اما ورزش  در ۱۴۰۰ بیشترین فعالیتش به کسب سهمیه‌های المپیک و پارالمپیک آن هم در شرایط کرونایی و اما اگرهای برگزاری این بازی‌ها به میزبانی توکیو معطوف شده بود، با این حال زنان باز هم ثابت کردند که می‌توانند در هر شرایطی افتخار آفرینی کنند که نمونه آن کسب ۱۱ سهمیه و شکستن تمام رکوردهای سهمیه در ادوار المپیک. حال علاوه بر رکورد شکنی؛ بدمینتون بعد از ۱۳ سال توانست هم سهمیه کسب کند و هم ثریا آقایی به عنوان نخستین زن بدمینتون باز به المپیک توکیو راه یابد.

این ملی‌پوش بدمینتون در گام نخست المپیک توکیو به مصاف رقیبی از مالدیو رفت و با شکست حریفش نخستین برد تاریخ بدمینتون ایران در المپیک را به دست آورد. اما او (با رنکینگ ۹۹) در دومین بازی خود از مرحله گروهی بازی‌های المپیک توکیو مقابل هه بینگ جیائو از چین(با رنکینگ ۹) به میدان رفت و با نتیجه ۲ بر صفر شکست خورد.

از توکیو ۱۹۶۴ تا توکیو ۲۰۲۰؛ شهری که برای دوومیدانی زنان ایران خوش یُمن است چرا که ۵۷ سال پیش سیمین صفامهر در ماده دوی ۱۰۰ متر توانسته بود به عنوان نخستین بانوی دونده به المپیک ۱۹۶۴ توکیو راه یابد و این بار در ۲۰۲۰ توکیو  فرزانه فصیحی، نخستین دونده زن ایرانی راه یافته به المپیک ۲۰۲۰  پس از انقلاب و دومین زن دونده تاریخ دوومیدانی ایران در این بازی‌های است.

فصیحی که برنده مدال نقره در بخش تیمی رشته دو ۴ در ۴۰۰ متر امدادی داخل سالن آسیا در  ۲۰۱۶ و همچنین برنده مدال برنز رشته دو ۶۰ متر مسابقات قهرمانی دوومیدانی داخل سالن آسیا در  ۲۰۱۸ است اما با وجود این سهمیه مهم بعد از ۵۷ سال با ثبت رکوردی ضعیف در مرحله اول ماده ۱۰۰ متر المپیک توکیو، از گردونه بازی‌ها کنار رفت. 

نخسین سهمیه در نخستین حضور المپیکی

کاراته برای نخستین بار به رشته‌های المپیکی در ۲۰۲۰ اضافه شد و دومین رشته‌ای بود که زنان کشورمان موفق به گرفتن سهمیه المپیک شدند. در این رشته نمایندگان کشورمان چهار سهمیه گرفته‌اند که ۲ سهمیه به زنان اختصاص دارد. سارا بهمنیار و حمیده عباسعلی. عباسعلی که دارنده یک نقره و یک برنز جهان، یک طلا و یک برنز بازی‌های آسیایی، چندین مدال رنگارنگ قهرمانی آسیا و لیگ جهانی است، از امیدهای اصلی ورزش زنان ایران برای موفقیت در المپیک توکیو محسوب می‌شد تاجایی کسب مدال المپیک توسط وی پیش بینی شده بود اما با ۲ پیروزی و ۲ شکست در یک‌قدمی کسب مدال المپیک توکیو ناکام ماند.

این ورزشکاردر آخرین و حساس‌ترین رویارویی برای صعود به دور نیمه نهایی که با دست‌کم کسب مدال برنز برابر است، به مصاف گانگ لی از کشور چین رفت و نافرجام ماند.

رشته‌ایی که رکوردار بیشترین سهمیه است

تیراندازی پنجمین رشته‌ایی چهار سهمیه توسط آرمینا صادقیان، هانیه رستمیان، فاطمه کرم‌زاده و خدمتی کسب شده بود و توانست رکورد بیشترین کسب سهمیه در بخش زنان را تا به امروز به خود اختصاص دهد. هرچند زنان تیرانداز هنوز پایشان به سکو نرسیده است اما این رشته برای نخستین بار در المپیک ۲۰۲۰ صاحب مدال توسط جواد فروغی شد.

نخستین بانویی که به فینال رفت

یکی از نخستین‌های ورزش زنان در ۱۴۰۰ راه‌یابی «نازنین ملایی» ملی‌پوش قایقرانی به فینال گروه بی بود که در دور مقدماتی رقابت‌های رویینگ تک‌نفره زنان المپیک با زمان هفت دقیقه و ۵۹ ثانیه در جایگاه سوم قرار گرف و به‌صورت مستقیم به مرحله یک‌چهارم نهایی این رقابت‌ها صعود کرد. وی در این مرحله نیز توانست در جایگاه سوم گروه خود قرار گیرد و به نخستین دختر قایقران ایرانی تبدیل شد که به‌ صورت مستقیم جواز حضور در فینال گره A/B را کسب می‌کند و همچنین مورد ستایش رئیس کمیته بین‌المللی المپیک قرار گرفت.

 نادرهای پارالمپیکی 

اما در پارالمپیک زنان در پنج رشته سهمیه کسب کردند که پاراتکواندو  در نخستین حضورش توسط رایحه شهاب صاحب سهمیه شد، هرچند او مدالی نگرفت. اما در این رویداد ساره جوانمردی در تیراندازی و زهرا نعمتی در تیروکمان با کسب طلا، هتریک کردند. زهرا نعمتی با کسب سه طلای متوالی از ۲۰۱۲ لندن تا ۲۰۲۰ توکیو به عنوان نخستین بانوی پارالمپیکی هتریک کرد و در جمع برترین زنان پارالمپیکی سال ۲۰۲۱ هم قرار گرفت. نعمتی با کسب مدال طلای بازی‌های پارالمپیک ۲۰۱۲ در ریکرو انفرادی نام خود را جاودانه کرد. او اولین ورزشکار ایرانی، نخستین بانوی آسیایی و سیزدهمین ورزشکار تاریخ است که توانسته هم در المپیک و هم در پارالمپیک کسب سهمیه کند.

جوانمردی بانوی تیرانداز ایران که در المپیک ریو به عنوان نخستین بانوی پارالمپیکی توانست۲ طلا کسب کند

در توکیو با کسب سومین طلا در دو ۲ دوره حضور در المپیک هتریک کرد.

هاشمیه متقیان سومین بانوی پارالمپیکی و پرتابگر نیزه ایران در نخستین حضور در المپیک با شکستن رکورد جهان قهرمان پارالمپیک توکیو می شود. این اولین مدال طلای رشته دو و میدانی بانوان ایران در پارالمپیک است که در این دوره ثبت شد.

علاوه بر این در واقع سه بانوی ورزشکار ایران برای نخستین بار در یک دوره از بازی‌های پارالمپیک توانستند مدال طلا کسب و به عبارتی هتریک کنند و این از اتفاق‌های نادر در پارالمپیک است.

صعودی که مختص مردان نیست

اما خارج از المپیک و پارالمپیک، اتفاق‌های ارزشمندی دیگری برای ایران در ۱۴۰۰ رقم خورد. تیم ملی فوتبال زنان ایران با برتری بر تیم‌های ملی اردن و بنگلادش برای نخستین بار در تاریخ به دور پایانی جام ملت‌های آسیا صعود کرد و البته هنرنمایی زهره کودایی دروازه بان ایران در جریان دیدار ایران و اردن که توانست با مهار دو ضربه پنالتی تیم ملی فوتبال زنان ایران را تاریخ ساز کند.

کودایی در مسابقات انتخابی جام ملت‌های زنان آسیا ۲۰۲۲ توانست دوازه را بسته نگه دارد.  

اولین مربی لژیونر زنان در باشگاه اروپایی

آبان ۱۴۰۰ برای والیبال زنان ایران اتفاق مهمی ثبت شد. اتفاقی که بدون تردید جزو افتخارات ورزش کشوربود، خبر لژیونر شدن نخستین مربی زن ایرانی در این رشته است. رشته‌ایی که بعد از چهار دهه توانست  طلسم حضور بازیکنان ملی پوش را در تیم‌های خارجی بشکند و حال قرعه اولین مربی لژیونر زن والیبال ایران به نام سمیرا ایمانی باشد. باشگاه معتبر پورتو پرتغال جایی که  مهدی طارمی، ستاره تیم ملی فوتبال کشورمان در آن حضور دارد.  پورتو باشگاه حرفه‌ای در سطح اروپا و حتی جهان به شمار می‌رود و او اولین مربی زن ایرانی است که در یورولیگ حضور دارد.

سومین رشته تیمی خبرساز

سومین رشته تیمی که در ۱۴۰۰ خبر ساز شد راه‌یابی تیم ملی هندبال زنان ایران برای نخستین بار به رقابت های قهرمانی جهان در اسپانیا بود. تیم ملی هندبال زنان ایران در نخستین حضور خود در جام جهانی با وجود کسب مقام سی‌و یک، صحنه‌های افتخارآمیزی را برای ورزش کشور رقم زد. کارنامه این تیم در عرصه رقابت‌های قهرمانی ۲۰۲۱ جهان با کسب ۶ شکست، یک پیروزی و رتبه ۳۱ از بین ۳۲ تیم در مسابقات ۲۰۲۱ اسپانیا، بسته شد. ملی‌پوشان هندبال زنان ایران در پایان سه یدار  عنوان بازیکن برتر زمین را به خود اختصاص دادند. فاطمه خلیلی، دروازه‌بان تیم ملی ایران، ۲ بار پس از رویارویی برابر تیم‌های ملی نروژ و آنگولا به عنوان بهترین بازیکن میدان انتخاب شد و جایزه مختص این موفقیت را از سوی فدراسیون جهانی هندبال دریافت کرد. همچنین الناز قاسمی پس از دیدار با تیم ملی ازبکستان به طور رسمی به عنوان بهترین بازیکن در این بازی،  توسط فدراسیون جهانی هندبال تقدیر شد.  

پدیده جدید ایران

ورزش ایران در ۱۴۰۰ یک پدیده را این بار در تنیس  معرفی کرد. مشکات الزهرا صفی تنیسور نوجوان ایرانی که این روزها نامش بر سر زبان ها افتاده است و توانسته شگفتی ساز شود. این دختر نوجوان در چند مسابقه اخیر در سال ۲۰۲۲ توانسته  موفق ظاهر شود و  به تیتر اول رسانه های ورزشی دنیا تبدیل شود و او را به عنوان پدیده جدید تنیس جهان نام ببرند. مشکات با سن کمی که دارد خیلی زود توانست شگفتی ساز شود و در سال ۲۰۲۲ در فهرست ۱۰۰ تنیسور برتر جهان از سوی فدراسیون جهانی تنیس قرار بگیرد . البته اولین بار است که یک خانم ایرانی در فهرست برترین تنیسورهای جهان قرار می‌گیرد.