مراسم عروسی در لرستان، فراتر از یک جشن خانوادگی

در فرهنگ ایرانی، مراسم عروسی همیشه جایگاه ویژه‌ای داشته، اما در لرستان این مراسم رنگ و بویی خاص‌تر دارد. قوم لر با پیشینه‌ای کهن، آیین‌هایی را به نسل‌های امروز رسانده که هر یک معنایی عمیق در بطن خود دارد؛ از انتخاب همسر تا هدیه بردن پس از عروسی. آنچه این مراسم را متمایز می‌کند، همبستگی خانوادگی، شور موسیقی محلی و استمرار سنت‌هایی است که ریشه در گذشته‌های دور دارند.

پیوندهای نخستین؛ از ناف‌بُر تا کار کیخایی

یکی از رسوم قدیمی لرستان «ناف‌بُر» است؛ پیمانی که از بدو تولد بسته می‌شود و خانواده‌ها آینده‌ی فرزندان خود را به یکدیگر گره می‌زنند. سال‌ها بعد، زمانی که دختر و پسر به سن ازدواج می‌رسند، نوبت به «کار کیخایی» یا همان خواستگاری رسمی می‌رسد؛ آیینی که با حضور بزرگان دو خانواده و گفتگو درباره شرایط ازدواج انجام می‌شود.

تقسیم مسئولیت‌ها در خرج برون

در لرستان، تأمین مخارج عروسی تنها بر دوش خانواده عروس یا داماد نیست. همه‌ی اقوام در مراسمی به نام «خرج برون» گرد هم می‌آیند و سهم خود را در هزینه‌ها مشخص می‌کنند. این سنت علاوه بر کاهش فشار اقتصادی، نشانه‌ای از مشارکت جمعی و اهمیت همبستگی اجتماعی در میان لرهاست.

آیین‌های پیش از عقد؛ از دس‌بوسو تا شب حنابنو

پیش از جاری شدن خطبه عقد، مراسم «دس‌بوسو» برگزار می‌شود؛ لحظه‌ای که داماد با بوسیدن دست پدر عروس، آخرین تأیید را برای پیوند می‌گیرد. پس از آن نوبت به «عقد کنون» می‌رسد که با هدایای متعدد خانواده داماد همراه است. اما اوج شادی، شب «حنابنو» است؛ جشنی پرشور با رقص، آواز، هدیه دادن و گذاشتن حنا بر دستان عروس و داماد، نمادی از خوشبختی و برکت آینده.

روز عروسی؛ موسیقی، رقص و بز برنج

روز عروسی در لرستان با نوای ساز و دهل آغاز می‌شود. زنان آواز محلی «هوله» می‌خوانند و مردان با رقص‌های گروهی مانند «دوپا سه‌پا» و «سنگین سماع» شور و شادی می‌آفرینند. غذای اصلی جشن، «بُزبرنج» است که در سینی‌های بزرگ میان مهمانان تقسیم می‌شود و نشانی از مهمان‌نوازی لرهاست.

بدرقه و آغاز زندگی مشترک؛ عروس‌بَرو

مراسم بردن عروس به خانه داماد با آیینی به نام «عروس‌بَرو» انجام می‌شود. در این لحظه، خانواده‌ی عروس ضمن خداحافظی با دخترشان، برای او دعا می‌کنند. نباتی بسته در پارچه‌ای قرمز به کمر عروس بسته می‌شود و شاباش‌ها بر لباسش سنجاق می‌گردد تا با خیر و برکت قدم به خانه‌ی بخت بگذارد.

آیین‌های پس از عروسی؛ تداوم پیوند خانوادگی

جشن‌های عروسی در لرستان تنها به شب عروسی ختم نمی‌شود. «دوما سلام» با آوردن غذا برای تازه‌عروس و داماد، «پاتختی» با هدیه‌های اقوام، و «پاگشا» با دعوت خانواده عروس از خانواده داماد، همه بیانگر استمرار پیوندها و اهمیت رابطه‌ی دو خانواده هستند.

آیین‌های عروسی در لرستان مجموعه‌ای از سنت‌ها، باورها و جشن‌های پرشورند که هم‌زمان گذشته و حال را به هم پیوند می‌زنند. این مراسم‌ها نه‌تنها نشانی از عشق و شادی‌اند، بلکه بیانگر ارزش‌هایی چون همکاری، احترام و همبستگی اجتماعی‌اند. حضور در یک عروسی لرستانی فرصتی است برای لمس اصالت فرهنگی و تجربه‌ای ناب از میراث ماندگار ایران.

باشگاه خبرنگاران جوان