یک وجب خاک، مستندی که تصویر واقعی خانواده شهدا را نشان می‌دهد

نیما مهدیان، در رابطه با انتخاب سوژه و محتوای مستند یک وجب خاک اظهار کرد: مسائل اجتماعی، به‌خصوص مسائل مربوط به خانواده شهدا، همواره مورد توجه من بوده است. به واسطه شناختی که از این قشر داشتم، با سوژه این فیلم صحبت کردم. همکاری در این پروژه در ابتدا برای او دشوار بود، اما سرانجام پذیرفت با ما همکاری کند و به نوعی نماینده این قشر باشد. بسیاری تصور می‌کنند جایگاه اجتماعی یا وضعیت اقتصادی خانواده شهدا بسیار بالا است؛ البته از نظر جایگاه اجتماعی احترام خاصی دارند، با این حال حمایت‌های لازم از طرف ارگان‌های متولی، مثل بنیاد شهید، هنوز کافی نیست.

این کارگردان افزود: پس از اکران فیلم، رئیس بنیاد شهید این فرد را دیده و ابراز تأسف کرده است. ایشان حتی قول داده بود مشکلات این فرد برطرف شود، با این وجود متأسفانه هنوز دسترسی به بنیاد شهید برای او فراهم نیست و تماس‌های تلفنی‌اش بی‌پاسخ می‌ماند و هیچ کدام از وعده‌هایی که برای حل مشکلات قهرمان این مستند داده شده بود، به سرانجام نرسید. البته هیچ توقع و انتظاری هم وجود نداشت و هدف از تهیه فیلم، حل مشکلات شخصی این افراد نبوده است. خود قهرمان فیلم هم هیچ انتظاری نداشت و صرفا براساس اعتماد با تیم فیلم‌سازی همکاری کرد.

مهدیان تصریح کرد: از سوی دیگر این موضوع برای من مهم شد که یک زن خودسرپرست در جامعه، یا زنی که سرپرست خانواده است، با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند؟ یا زنی که در شرایطی ناچار به ازدواج می‌شود و مشکلاتی بر او تحمیل شده، با چه چالش‌هایی مواجه است؟ همچنین قهرمان فیلم ما یک فرد تاثیرگذار در جامعه است و انسان منفعلی نیست. افرادی مثل او، اقدامات مثبتی در جامعه انجام می‌دهند و تلاش می‌کنند مشکلات دیگران را برطرف کنند؛ در نتیجه تصمیم گرفتم به این سوژه بپردازم.

وی در رابطه با واکنش مخاطبان بعد از تماشای این مستند گفت: برای مخاطبان فیلم، این قهرمانان بسیار جذاب بودند. در اکران‌هایی که انجام شد، مانند اکران در هجدهمین جشنواره سینما حقیقت، واکنش‌های مخاطبان بسیار مثبت بود و بسیاری از آنها می‌گفتند که انتظار نداشتند که این افراد، اینطور زندگی کنند و قبل از این تصورات نادرست زیادی داشتند.

این کارگردان با اشاره به مشکلات ساخت این مستند خاطرنشان کرد: ورود به زندگی یک شخص همیشه کار دشواری است، به‌ویژه وقتی آن شخص یک خانم باشد؛ خانمی که همان‌طور که اشاره شد، انسان شریفی است و اعتقادات مذهبی قوی دارد. سوژه ما بار‌ها از خودگذشتگی کرده و تنها چیزی که او را قانع کرد تا با ما همکاری کند، همین اعتماد بود. البته، در طول مسیر، تیم ما و اطرافیان سوژه با واکنش‌های نادرست مواجه شدند. اغلب خانواده‌های شهدا به‌سادگی زندگی می‌کنند و این خانم پذیرفت نمایندگی آنها را بر عهده بگیرد. در واقع یکی دیگر از مشکلات، فرزند نوجوان ایشان بود که طبیعتا غرور و علامت سؤال‌های بسیار نوجوانی را داشت. همچنین دسترسی به افرادی که باید بسیار صادقانه در برابر دوربین قرار می‌گرفتند، کاری بسیار سخت بود. برخی از آنها حتی در ابتدا به ما اعتماد نداشتند، اما در نهایت اعتماد کردند. به عبارتی یکی از سخت‌ترین بخش‌ها، صمیمی شدن با این افراد بود؛ کاری که هدف آن ایجاد ارتباط واقعی با مخاطب بود. برای رسیدن به این هدف، ماه‌ها تلاش کردیم و با این افراد رفت‌وآمد داشتیم تا بتوانیم واقعیت و حقیقت زندگی آنها را به تصویر بکشیم.

مهدیان ادامه داد: چالش دیگر، بحث روحی و روانی کار بود که می‌توانم بگویم روح و روانم در جریان این پروژه به‌طور خاصی درگیر شد. این آسیب به این دلیل بود که مشکلات را از نزدیک مشاهده می‌کردم. با سوژه و قهرمانان فیلم، روز و شب همراه بودم. به‌عنوان مثال هنگامی که برای او در جستجوی خانه بودیم، وقتی میکروفون به او وصل بود و من همراهش نبودم، اضطراب و نگرانی سوژه به من هم انتقال پیدا می‌کرد و من نعمت‌هایی را که به او زده می‌شد را می‌دیدم و هنوز هم می‌بینم.

این مستندساز در پایان با بیان آنکه دوست دارد این مستند را مسئولین مربوطه تماشا کنند، تاکید کرد: باید برخی مسئولین این فیلم را مشاهده کنند، شاید وجدان‌ و غیرتشان بیدار شود. رفتار مردم عموماً خوب است، چراکه خانواده شهدا از جنس خود مردم هستند و برای آنها احترام قائلند. اما برخی افراد در جامعه بی‌احساس رفتار می‌کنند و به دلیل تخریب رسانه‌ها، برخی سوءتفاهم‌ها ایجاد می‌شود و حرف‌هایی زده می‌شود که در شأن خانواده شهدا نیست.

خبرگزاری میزان