موتور سواری بانوان؛ از چالش های فقهی تا ملاحظات اجتماعی

مسئله موتورسواری بانوان در جلسه شورای فقهی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این جلسه، اساتید از زوایای مختلف فقهی با ارائه ادله و استدلال‌هایی به تحلیل این موضوع پرداختند.

در این جلسه اصل پدیده موتورسواری بانوان بررسی شد و دیدگاه‌های فقیهان اعم از موافق و مخالف به تفصیل مطرح گردید. در این راستا، اساتید استدلال‌های خود را نیز بیان کردند.

تحلیل دیدگاه‌های فقهی

در این جلسه، به این نکته اشاره شد که فقیهان متقدم نه در کتب استدلالی خود و نه در کتب فتوایی به حکم سوارکاری بانوان با وسایل حمل و نقل عصر خود اشاره‌ای نکرده‌اند. اما فقیهان متأخر در پاسخ به استفتائات، نظرات خود را بدون بیان استدلال و گاهی با اشاره‌ای گذرا به ادله و آثار آن مطرح کرده‌اند. مجموع آرای ایشان را می‌توان در دو دیدگاه زیر خلاصه کرد:

  1. دیدگاه اول: جواز فی نفسه و حرمت در منظر عموم. غالب فقیهان به این نظریه قائل هستند و در توجیه حکم به حرمت، به ادله‌ای چون جلب توجه نامحرم، منافات داشتن با عفت و حیا، و زمینه‌سازی برای گسترش گناه در جامعه اشاره کرده‌اند.
  1. دیدگاه دوم: جواز مطلق به شرط عدم وجود حرام و مفسده. طبق این فتوای اول، اگر موتورسواری و دوچرخه‌سواری در معابر عمومی باشد، تحقق عناوین ثانوی مانند جلب توجه نامحرم و منافات با عفت و حیا که موجب حرمت عمل می‌شود، مسلم فرض شده است. اما در فتوای دوم، تحقق عناوین مذکور قطعی نیست و در موارد مختلف تفاوت دارد.

نقد و بررسی روایات

معتقدین به حرمت موتورسواری عمدتاً به روایات مختلفی تمسک کرده‌اند که دلالت آن‌ها بر مدعا چندان روشن نیست. همچنین برخی از این روایات از نظر سندی اعتبار ندارد. به نظر می‌رسد که حتی قول فقهایی که قائل به حلیت فی‌نفسه هستند، باید بین حکم موتورسواری و ترویج آن تفاوت قائل شوند. به این معنا که موتورسواری زنان هرچند فی نفسه اشکال شرعی نداشته باشد، اما از جهات ثانوی مانند ترویج بی‌حیایی، از بین رفتن شوکت و جلال زن و مخالفت با عفت عمومی، ترویج موتورسواری زنان حرام خواهد بود.

طبیعی است که دادن گواهینامه به زنان می‌تواند منجر به ترویج موتورسواری آن‌ها شود و این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.

خبرگزاری فارس