آرایش برای آراستگی یا پذیرفته شدن؟

آرایش و پیراستن صورت همیشه چیز کاملا بدی نبوده و نه تقبیحش منطقی است و نه حتی ممنوع کردنش دردی را دوا می‌کند. اما باید دید چگونه و با چه آگاهی‌ای از آن استفاده می‌کنیم.

«زیبایی یعنی طبیعی بودن»؛ جمله‌ای که این روزها در فضای مجازی، گفت‌وگوها و متن‌هایی که زیر عکس‌ها نوشته می‌شود، زیاد دیده و شنیده شده است. آرایش و پیراستن صورت همیشه چیز کاملا بدی نبوده و نه تقبیحش منطقی است و نه حتی ممنوع کردنش دردی را دوا می‌کند. اما باید دید چگونه و با چه آگاهی‌ای از آن استفاده می‌کنیم.

نگاهی به آرایش در دوره‌های مختلف تاریخی

آرایش عمری به بلندای تاریخ دارد. در مصر باستان، زنان و مردان برای زیبایی و گاهی محافظت در برابر بیماری‌ها و آفتاب از رنگ لب، روغن‌های خوشبو و خط چشم یا همان کُحل استفاده می‌کردند. این کارها تنها برای زیبایی نبود، بلکه به آن‌ها هویت اجتماعی و مذهبی می‌بخشید. در اروپا، زنان و حتی مردان با استفاده از میوه‌ها و گیاهانی که رنگ سرخ داشتند، برای گونه‌ها و لب‌هایشان لوازم آرایشی تهیه می‌کردند. در دوران هخامنشی و ساسانی نیز، زنان ایرانی با حنا، رنگ‌های گیاهی و گل چهره خود را آراسته می‌کردند. حتی در دوران اسلامی، برخی متون فقهی و پزشکی به استفاده‌ درست از لوازم زینتی اشاره کرده‌اند.

این‌ها همه نشان می‌دهد که آرایش، اگر با آگاهی از بدن و هویت همراه باشد، نه تنها ناپسند نیست، که می‌تواند راهی برای ابراز خود باشد. پس نقد ما نه به آرایش، بلکه به «باور به اجبار زیبایی» است؛ جایی که آرایش به عادت، فشار و حتی اعتیاد تبدیل می‌شود.

فشارهای جدید؛ زیبایی به قیمت از بین بردن آرامش

با گسترش رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، تحریف زیبایی آغاز شد؛ الگوهای زیبایی شبیه‌سازی شدند و ناگهان زیبایی تبدیل شد به چیزی که همه باید شبیه به آن باشند! لب‌هایی برجسته، پوستی بدون لک، ابروهایی قوس‌دار و چشمانی که با لنز رنگی عمیق‌تر به نظر برسند.

زن‌ها صبح، زودتر از خواب بیدار می‌شوند تا قبل از رفتن به دانشگاه یا محل کار آرایش کنند؛ گاهی نه از روی میل بلکه از ترس قضاوت. جمله‌هایی مثل «بدون آرایش خیلی خسته‌ای» یا «اینطوری خیلی معمولی به نظر می‌رسی.» در ذهنشان زنگ می‌زند و آن‌ها را به سمت چهره‌ای غیرخود هل می‌دهد. چند لایه کرم، کانتور، رژ، فیکس… و حالا آماده‌ایم که «مناسب» دیده شویم. ولی این آیا زیبایی‌ است، یا صرفا تلاشی برای «پذیرفته‌شدن»؟

چهره‌هایی که زیبایی طبیعی را انتخاب می‌کنند

برخی از مشهورترین چهره‌های دنیا، با میلیون‌ها دنبال‌کننده، در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند این زنجیره را بشکنند. آن‌ها تصمیم گرفتند در روزهای معمولی یا حتی رویدادهای رسمی، بدون آرایش ظاهر شوند.

آلیشیا کیز، خواننده مشهور سبک آر اند بی، ترانه‌سرا و پیانیست و بازیگر آمریکایی در مصاحبه‌ای با مجله نو مکاپ، دلیل آرایش نکردنش را این‌طور توضیح داد: «نمی‌خواستم دیگر خودم را پنهان کنم. من می‌خواستم آزاد باشم.»

پاملا اندرسون، بازیگر، مدل و شخصیت رسانه‌ای کانادایی_آمریکایی، در هفته مد پاریس بدون آرایش ظاهر شد و گفت: «من بالاخره احساس آزادی می‌کنم.»

گوئینت کِیت پالترو، بازیگر آمریکایی و برنده جایزه اسکار سال ۱۹۹۸ برای فیلم شکسپیر عاشق، بارها در پست‌های اینستاگرامش چهره بدون آرایشش را منتشر و از زیبایی طبیعی حمایت کرده است.

جایگاه ایران در مصرف لوازم آرایشی

در ایران اما آرایش بخش بزرگی از زندگی روزمره‌ بسیاری از زنان است. طبق گزارشی از روزنامه داون پاکستان که در سال ۲۰۱۰ منتشر شد، ایران هفتمین کشور مصرف‌کننده لوازم آرایشی در جهان بوده است.

در آن زمان، حدود ۱۴ میلیون زن ایرانی در سنین ۱۵ تا ۴۵ سال، به طور میانگین ۷ دلار در ماه را برای خرید لوازم آرایشی هزینه می‌کردند.

اما آمارهای جدیدتر از منابع داخلی و بین‌المللی تصویر دقیق‌تری از وضعیت امروز ارائه می‌دهند؛ طبق گزارش پایگاه داده آماری استاتیستا، ارزش بازار لوازم آرایشی در ایران تا سال ۲۰۲۵، حدود ۱.۲۲ میلیارد دلار پیش‌بینی شده است.

همچنین بازار کلی «زیبایی و مراقبت شخصی» در ایران که لوازم بهداشتی را هم شامل می‌شود در همین سال به ۹.۵۹ میلیارد دلار خواهد رسید.

به گفته‌ رئیس سازمان غذا و دارو، سرانه مصرف لوازم آرایشی در ایران ۲.۵ برابر میانگین جهانی است. همچنین ۱.۶ میلیارد دلار از بازار این محصولات در ایران مربوط به قاچاق و کالاهای تقلبی است.

مطالعه‌ای بر روی ۳۸۴ دانشجوی زن دانشگاه علوم پزشکی اردبیل هم نشان داده که میانگین مصرف آرایش در آن‌ها ۳.۱۸ بار در روز بوده است.

راهی برای نفس کشیدن

ما نمی‌خواهیم بگوییم آرایش نکنیم، یا باید همیشه طبیعی باشیم. مسئله این است که انتخاب‌مان از درون بیاید، نه از فشار بیرونی. شاید بد نباشد هر از گاهی به خودمان فرصت استراحت بدهیم. اما چگونه؟

یک روز در هفته بدون آرایش بیرون برویم. شب‌ها پوست‌مان را با عشق تمیز و تغذیه کنیم. کسانی را دنبال کنیم که تصویر واقعی از خودشان منتشر می‌کنند. اگر آکنه داریم، لک داریم، خسته‌ایم یا پوست‌مان مات است، بدانیم که طبیعی‌ایم و همین هم زیباست.

زیبایی، در فاصله‌‌ی رنگ‌ها

واقعیت این است که زیبایی نه در انکار آرایش است، نه در افراط آن. زیبایی در آن فاصله‌ ظریف میان رنگ‌هاست؛ جایی که می‌فهمیم گاهی آرایش می‌کنیم چون لذت می‌بریم، نه چون مجبوریم. گاهی بدون آرایش می‌رویم چون آرام‌تریم، نه چون بی‌تفاوتیم. زیبایی واقعی، همان چیزی ا‌ست که وقتی همه‌چیز را پاک می‌کنیم، باقی می‌ماند: خودِ ما … .

خبرگزاری فارس