شیرخواره‌های ۲۰ ساله؛ وقتی خانواده‌ها رشد را متوقف می‌کنند

سیمین کاظمی در تحلیل خود در رابطه با اعلام نظر اخیر معاون وزیر کار مبنی بر اینکه یک چهارم جوانان کشور نه فعالیت اقتصادی دارند و نه مشغول به تحصیل هستند، اظهار کرد: آمار نیت (NEET) یعنی جوانانی که نه شغلی دارند و نه مشغول آموزش یا تحصیل هستند، در سطح بین‌المللی قابل دسترسی است. آمار بانک جهانی نشان‌دهنده آن است که در سال ۲۰۲۲، این عدد برای دختران در ایران حدود ۳۷.۸ درصد بوده که بیشتر از یک سوم دختران را شامل می‌شود. درباره پسران، این عدد ۱۷.۲ درصد است.

وی افزود: اگر بخواهیم مقایسه‌ای بین‌المللی انجام دهیم، درصد دختران در وضعیت NEET در کشورهایی که با مشکلات اقتصادی بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند، به‌خصوص کشورهای توسعه نیافته و کشورهایی که نابرابری جنسیتی در آن‌ها وجود دارد، بیشتر است.

این پژوهشگر حوزه زنان با بیان اینکه در جامعه نیز اشتغال زنان چندان ضروری به نظر نمی‌رسد، تصریح کرد: کارفرمایان در بازار کار ایران به مهارت‌ها و توانایی‌های زنان، به‌خصوص زنان جوان اعتماد کمی دارند. حتی وقتی آن‌ها را استخدام می‌کنند، معمولاً در کارهایی با حقوق کم است که درآمد آن‌ها با توانایی‌ و میزان کار  زنان تناسبی ندارد. این وضعیت باعث می‌شود زنان از بازار کار ناامید شوند و اساساً در جست و جوی کار نباشند.

کاظمی تاکید کرد: اگر بخواهیم به نقش خانواده بپردازیم، زنان جوان، به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ دسته اول، جوانانی هستند که در سطوح اجتماعی و اقتصادی پایینی قرار دارند و در خانواده‌های کم‌برخوردار و استان‌های محروم زندگی می‌کنند. این گروه به میزان کمتری امکان آموزش و اشتغال دارند.

این جامعه شناس ادامه داد: اما یک گروه دیگر با وضعیت NEET نیز وجود دارند که در شهرها و استان‌های توسعه‌یافته‌تر زندگی می‌کنند. طبقه اجتماعی آن‌ها لزوماً پایین نیست و ممکن است در طبقه متوسط یا بالای جامعه قرار داشته باشند. یکی از دلایل این وضعیت، حمایت بی قید و شرط خانواده‌ها از این جوانان است. در نتیجه، بسیاری از جوانان NEET در خانواده‌هایی بزرگ می‌شوند که حتی تا سنین میانسالی هم به حمایت از فرزندشان می‌پردازند.

این پژوهشگر اجتماعی اظهار داشت: در نتیجه فرزندان که باید در نوجوانی و جوانی به تحصیل و کار مشغول باشند یا مهارتی یاد بگیرند، با توجه به برخوردار بودن از امکانات خانواده به وضعیت NEET دچار می‌شوند.

وی عنوان کرد: به این نوع حمایت اصطلاحا «شیرخوارسازی» می‌گویند، به این معنا که فردی که ۱۸ سالش به پایان رسیده، هنوز از سوی خانواده مانند یک طفل شیرخوار حمایت می‌شود. این افراد هیچ ضرورتی برای تحصیل یا فعالیت اقتصادی نمی‌بینند و ممکن است این وضعیت تا سنین میانسالی هم ادامه پیدا کند.

کاظمی خاطرنشان کرد: دختران NEET که به‌خصوص در شهرهای کوچک با امکانات کم زندگی می‌کنند، ناچارند منتظر فرصتی برای ازدواج در خانه بمانند. در مقابل، برخی دیگر که امکانات بیشتری دارند، در شبکه‌های اجتماعی مشغولند و به مسائل زیبایی و جسمانی و ورزش می‌پردازند.

این پژوهشگر حوزه زنان تصریح کرد: برخی از جوانان نیت هم از طریق کسب درآمدهای غیرمعمول زندگی‌شان را می‌گذرانند. جوانان NEET شامل افرادی نمی‌شود که تحصیل می‌کنند، یا به هر نوع کار مزدی مشغولند بلکه افرادی را شامل می‌شود که در حال حاضر بیکار هستند و در جستجوی شغل هم نیستند.

وی ادامه داد: در تحلیل نهایی وضعیت NEET، زندگی عاطل و باطل جوانان، محصول تغییرات اجتماعی، نابرابری جنسیتی و بحران اقتصادی است. این وضعیت تبعات اجتماعی به دنبال خواهد داشت و به‌خصوص در بین افرادی که در گروه‌های سنی پایین‌تر قرار دارند، نارضایتی ایجاد می‌کند.

کاظمی تاکید کرد: این زندگی برای خود شخص نیز تبعاتی به دنبال دارد و او را از نظر سلامت اجتماعی و روانی تحت فشار قرار می‌دهد. مشکلات اجتماعی مانند اضطراب، خودکشی و افسردگی در بین این جمعیت ممکن است رخ دهد.

خبرگزاری ایلنا