زنگ خطر سلامت زنان با افزایش بار زندگی روی دوش آنان

روانشناس و مشاور خانواده به بررسی ابعاد پنهان «بارکشی روانی» در زنان و پیامدهای ناگوار آن بر سلامت روحی و کیان خانواده پرداخت و تأکید کرد که عدم حفظ فردیت در روابط خانوادگی و تحمیل مسئولیت‌های اضافی می‌تواند منجر به فرسودگی روانی و اختلال در چرخه سالم خانواده شود.

عبدالله هاشمی، روانشناس و مشاور خانواده، با اشاره به ساختار چرخه خانواده گفت: خانواده متشکل از پدر، مادر و فرزندان در سنین مختلف است که هر یک مسئولیت‌ها، محدودیت‌ها و تعهدات خاص خود را دارند. برای حفظ پویایی این چرخه، هر عضو باید متناسب با سن و نقش خود مسئولیت‌پذیر باشد.

وی افزود: پدر خانواده باید در ابعاد اقتصادی، عاطفی و تربیتی نقش فعال داشته باشد و مسئولانه در حفظ کیان خانواده مشارکت کند.

مشاور خانواده با اشاره به مفهوم «بارکشی روانی» زنان در خانواده اظهار کرد: گاهی زنان به دلیل عدم حفظ فردیت در رابطه زناشویی، مسئولیت‌های اضافی را به دوش می‌کشند و از حقوق و دلخوشی‌های خود چشم‌پوشی می‌کنند. این وضعیت می‌تواند منجر به بروز مشکلات روانی شود، به‌ویژه زمانی که فرد پس از انجام وظایف احساس رضایت و سرخوشی ندارد.

هاشمی تفاوت میان مسئولیت‌پذیری سالم و بارکشی ناسالم روانی را چنین توضیح داد: در یک چرخه ارتباطی سالم، انجام مسئولیت‌ها منجر به احساس رضایت و امید می‌شود. اما در شرایط ناسالم، فرد علی‌رغم میل باطنی مجبور به پذیرش مسئولیت‌های دیگران می‌شود و دچار احساس ضعف و ناخوشی می‌گردد.

وی با انتقاد از برخی الگوهای خانوادگی گفت: در برخی خانواده‌ها، مادر از صبح تا شب در مزارع کار می‌کند و شب نیز درگیر تربیت فرزندان است، در حالی که پدر هیچ مسئولیتی ندارد و حتی گرفتار اعتیاد است. این وضعیت نشان‌دهنده بارکشی روانی شدید برای زنان است.

مشاور خانواده افزود: فرهنگ، قومیت و تربیت خانوادگی عواملی هستند که زنان را به سمت پذیرش بار احساسی و روانی سوق می‌دهند. واژه‌هایی چون زن خوب یا مادر کامل نیز نقش مهمی در این فرایند دارند.

هاشمی با تأکید بر ضرورت آموزش زنان گفت: جامعهٔ پویا نیازمند زنان آگاه و آموزش‌دیده است. متأسفانه در نظام تربیتی و فرهنگی ما آموزش‌های لازم در این زمینه مغفول مانده است.

وی نشانه‌های بارکشی روانی را چنین برشمرد: عدم رضایت، فقدان احساس سرخوشی، از دست دادن فردیت، احساس گناه و پرخاشگری از جمله علائم هشداردهنده هستند. زمانی که زن به جای همکاری، به جای دیگران فکر و تصمیم‌گیری می‌کند، باید متوجه شود که از مرز مسئولیت‌پذیری عبور کرده است.

مشاور خانواده ادامه داد: رشد فردی نیازمند تجربه درد است. بسیاری از افراد به دلیل ترس از درد، رشد نمی‌کنند و در نتیجه مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند. زنان باید برای رشد خود، درد را بپذیرند و آموزش ببینند.

هاشمی درباره نقش مادر در تربیت فرزندان گفت: مادر باید از دوران کودکی الگوی مناسبی برای فرزندان باشد، به فردیت خود احترام بگذارد و به‌جای تلاش برای مادر کامل‌بودن، مادر کافی باشد.

وی توصیه کرد: توصیه مستقیم به زنان برای واگذاری مسئولیت‌ها کافی نیست. باید با آموزش، مشاوره و بهره‌گیری از کارشناسان حوزه سلامت روان، به زنان کمک کرد تا از بارکشی روانی رهایی یابند. نخستین گام، پذیرش وضعیت و تلاش برای تغییر است.

مشاور خانواده درباره راهکارهای بازیابی انرژی روانی زنان گفت: بسته به شدت شرایط، با آسیب‌شناسی، آموزش و در صورت نیاز، مراجعه به روانشناس یا روان‌پزشک می‌توان به زنان کمک کرد تا تعادل روانی خود را بازیابند.

خبرگزاری زنان ایران