خانه‌ای که جهنم شد؛ خشونت بی‌سابقه علیه زنان در اقیانوسیه

بر اساس گزارش‌های جدید منتشر شده از سوی شبکه ABC استرالیا ، مردان در منطقه پاسیفیک بیشترین نرخ خشونت علیه زنان در جهان را دارند. نرخی که در برخی مناطق به ۷۹ درصد زنان بالغ مبتلا به انواع خشونت خانگی می‌رسد.

این وضعیت در حالی رقم می‌خورد که دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی در سال‌های اخیر سعی کرده‌اند با تصویب قوانین صارم، تقویت حمایت‌های قضایی و اجرای طرح‌های آموزشی، این بحران را کاهش دهند. با این وجود، موفقیت‌های محدودی در عمل حاصل شده است.

خشونت در خانه، جهنمی بدون فرار

در کشورهایی مانند پاپوا گینه نو، فیجی، ساموآ و جزایر سولومون، زنان روزانه در معرض خشونت جسمی، روانی و جنسی قرار دارند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که در پاپوا گینه نو، بیش از دو سوم زنان در طول عمر حداقل یکبار دچار خشونت جسمی یا جنسی می‌شوند. گفت‌وگوهای صورت‌گرفته با زنان این منطقه نشان از ترس، سکوت و ناامیدی عمیق دارد.

زنی به نام لورنا که نام واقعی او تغییر کرده است، در گفت‌وگو با ABC استرالیا می‌گوید: هر روز زندگی در خانه مثل جنگ بود. وقتی شوهرم سرخوش بود، خانه ما را آتش زد. تمام لباس‌ها، پس‌انداز‌ها و حتی لپ‌تاپ‌مان را از دست دادیم.

این نوع خشونت تنها به یک فرد محدود نمی‌شود. گزارش‌ها حاکی از این است که در شهر پورت مورزبی، پایتخت پاپوا گینه نو، از هر ۱۰۰ زن، ۹۹ نفر حداقل یکبار در معرض خشونت خانگی قرار گرفته‌اند. این رقم در جزایر سولومون نیز به ۶۳ درصد از مردان رسیده است که توجیه خشونت را در شرایط خاص خانوادگی می‌دانند .

قوانین فمینیستی و حمایت‌های حقوقی؛ آیا جواب دادند؟

در دهه‌های اخیر، دولت‌های اقیانوسیه تحت فشار سازمان‌های بین‌المللی و جنبش‌های زنانه، قوانینی سخت‌گیرانه‌تری را برای مقابله با خشونت خانگی تصویب کرده‌اند. این قوانین شامل ممنوعیت خشونت، افزایش مجازات‌های جرمی، ایجاد خطوط تماس اضطراری و ارائه خدمات روانی اجتماعی برای قربانیان است.

اما گزارش‌ها نشان می‌دهند که قوانین به تنهایی نتوانسته‌اند تأثیر قابل توجهی در کاهش خشونت بگذارند. بسیاری از زنان اعلام کرده‌اند که حتی زمانی که گزارش‌های خشونت را به پلیس اعلام می‌کنند، پلیس واکنشی نشان نمی‌دهد یا حتی آنها را تشویق به بازگشت به خانواده می‌کند .لورنا در ادامه می‌گوید: وقتی به پلیس شکایت کردم، فقط مرا متقاعد کردند که به خانه برگردم.

همچنین، در جزایر سولومون، برخی از مردان به دلیل پرداخت قیمت عروس (Bride Price) به خانواده زن، حق مالکیت بر روی همسرشان را دانسته و خشونت را به عنوان حق مشروع خود می‌پندارند. این موضوع، یکی از مهم‌ترین موانع در مسیر گریز زنان از خشونت است .

چرا قوانین جواب ندادند؟ تحلیل فرهنگی و ساختاری

در تحلیل عمیق این بحران، متخصصان اجتماعی و روانشناسان به دو دلیل اصلی اشاره می‌کنند:

۱. برتری‌طلبی جنسیتی در ساختار فرهنگی

بسیاری از جوامع اقیانوسیه بر پایه نظام‌های فرهنگی و مذهبی قدیمی شکل گرفته‌اند که نقش زنان را در خانه و در خدمت مرد تعیین کرده‌اند. این فرهنگ، خشونت را گاهی به عنوان ابزاری برای کنترل زن توجیه می‌کند. همچنین، اثر مستعمره‌سالاری در گذشته و تحمیل نگرش‌های جنسیتی غربی نیز در شکل‌گیری این الگوها موثر بوده است .

۲. ضعف در اجرای قانون و ساختارهای حمایتی

با وجود قوانین جدید، بسیاری از نهادهای اجرایی، از جمله پلیس و دادستانی، از اجرای دقیق قوانین خودداری می‌کنند. همچنین، کمبود منابع مالی، عدم آموزش کافی کارکنان و ساختارهای بوروکراتیک، خدمات حمایتی را ناکارآمد کرده است. در سال ۲۰۲۴، مطالعه‌ای از رفتار پلیس در فیجی نشان داد که بیشتر کارکنان اقدامات سنتی را بر اجرای قانون اولویت می‌دهند .

راه‌حل‌های عملی: بازسازی از داخل

پژوهشگران و فعالان زن در این منطقه، راه‌حل‌هایی عملی برای مقابله با این بحران پیشنهاد کرده‌اند:

-برنامه‌های آموزشی محلی: تغییر ذهنیت‌ها از طریق آموزش‌های فرهنگی و جمعی در سطح جوامع محلی.

-تقویت زنان در مناصب تصمیم‌گیری: شرکت بیشتر زنان در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی.

-استفاده از ارزش‌های بومی: استفاده از مفاهیمی مانند احترام، اتحاد و مسئولیت‌پذیری در جوامع بومی برای مقابله با خشونت.

– سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمایتی: افزایش بودجه و منابع برای مراکز مشاوره، پناهگاه‌های زن و خطوط تماس اضطراری.

در حالی که قوانین حقوقی در اقیانوسیه گام‌هایی بلند را در مسیر بهبود عملکرد جنسیتی برداشته‌اند، اما بدون تغییر عمیق در فرهنگ، ساختارهای اجتماعی و تقویت زیرساخت‌های حمایتی، نمی‌توان انتظار تغییر چشم‌گیری داشت.

خانه‌ای که جهنم شده است، تنها با تغییر قوانین نمی‌تواند دوباره به خانه‌ای امن تبدیل شود؛ این تحول نیازمند تغییر در ذهنیت‌ها، ارزش‌ها و ساختارهای عمیق‌تر است.

ABC News