زایمان طبیعی؛ انتخابی پرهزینه در بخش خصوصی، بحران سزارین در ایران شدت گرفت

با وجود مزایای پزشکی زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد، نرخ‌های نجومی این روش در بیمارستان‌های خصوصی موجب شده بسیاری از زنان باردار از انتخاب آن صرف‌نظر کنند. در حال حاضر، هزینه زایمان طبیعی در مراکز خصوصی از ۳۰ میلیون تومان آغاز می‌شود و تا بیش از ۸۵ میلیون تومان نیز می‌رسد. این در حالی است که در بسیاری موارد تفاوت چندانی میان تعرفه زایمان طبیعی و سزارین وجود ندارد.

سزارین؛ بحرانی در نظام سلامت ایران

در حالی که زایمان طبیعی در بیشتر کشورهای جهان به‌عنوان انتخاب نخست توصیه می‌شود، در ایران میزان زایمان سزارین به مرز ۵۶ درصد رسیده و در برخی استان‌ها همچون گیلان، این نرخ تا ۷۹ درصد نیز گزارش شده است. این آمار، فاصله زیادی با استاندارد جهانی دارد که سازمان بهداشت جهانی آن را بین ۱۵ تا ۲۰ درصد اعلام کرده است. طبق گزارش وزارت بهداشت، دانشگاه‌های علوم پزشکی بابل، تبریز و پایتخت در رده‌های بالای آمار سزارین قرار دارند.

ترس از درد و تجربه ناخوشایند زایمان طبیعی

متخصصان یکی از دلایل عمده تمایل زنان به زایمان سزارین را ترس از درد زایمان طبیعی می‌دانند. بسیاری از زنان به‌دلیل تجربه‌های ناخوشایند در بیمارستان‌های دولتی و عدم مدیریت مناسب درد، به سزارین روی می‌آورند. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد که تحصیلات والدین، سابقه نازایی یا چندقلوزایی، و داشتن سزارین قبلی از دیگر عوامل مؤثر در افزایش این نوع زایمان است.

کیفیت خدمات در بیمارستان‌های دولتی زیر سؤال است

یکی دیگر از دلایل عدم استقبال از زایمان طبیعی، ضعف کیفیت خدمات در برخی بیمارستان‌های دولتی است. فضای آموزشی حاکم بر این مراکز و حضور دانشجویان و رزیدنت‌ها، گاهی منجر به کاهش رضایت زنان باردار و ایجاد حس بی‌احترامی و کم‌توجهی در آن‌ها می‌شود. علاوه بر این، علی‌رغم اعلام وزارت بهداشت درباره رایگان بودن زایمان طبیعی در بخش دولتی، برخی بیمارستان‌ها از مادران باردار مبالغی بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند.

هزینه‌های سنگین زایمان در بخش خصوصی

تحقیقات میدانی از پنج بیمارستان خصوصی در تهران نشان می‌دهد که تعرفه زایمان معمولی از ۳۰ تا ۴۵ میلیون تومان متغیر است و با درخواست اتاق VIP، این مبلغ تا ۵۰ میلیون تومان نیز افزایش می‌یابد. در مواردی نیز بابت تولد دوقلو، به‌طور متوسط ۵ تا ۶ میلیون تومان به ازای هر نوزاد به هزینه‌ها افزوده می‌شود. این در حالی است که هزینه سزارین از ۴۰ میلیون آغاز می‌شود و تا ۷۰ میلیون تومان به ازای یک شب بستری نیز می‌رسد.

خدمات لوکس در اتاق‌های زایمان خصوصی

در کنار تعرفه‌های بالا، خدمات تجملاتی مانند گل‌آرایی، بادکنک‌آرایی، تزئین تخت نوزاد و فیلم‌برداری نیز با مبالغی از ۱۴ میلیون تومان به بالا در برخی بیمارستان‌های خصوصی ارائه می‌شود؛ موضوعی که بر بار مالی خانواده‌ها می‌افزاید و زایمان طبیعی را به فرآیندی لوکس بدل کرده است.

پیشنهادهای وزارت بهداشت برای اصلاح روند موجود

کارشناسان حوزه سلامت معتقدند که کاهش آمار سزارین نیازمند اصلاح اساسی در ساختار نظام سلامت کشور است. عسکری، سرپرست مرکز مدیریت بیمارستانی وزارت بهداشت، بر حفظ حریم خصوصی، ایجاد تجربه خوشایند زایمان و ارتباط عاطفی میان ماما و مادر تأکید کرده و آن را عامل مؤثر در افزایش تمایل به زایمان طبیعی می‌داند.

در نهایت، آگاه‌سازی زنان در مورد فواید زایمان طبیعی، خطرات سزارین، بهبود خدمات بیمارستانی، نظارت بر تعرفه‌های خصوصی و رفع دغدغه‌های روانی مادران می‌تواند زمینه‌ساز کاهش آمار نگران‌کننده سزارین در کشور و ارتقای سلامت مادران و نوزادان باشد.

تابناک