ماجرای تجاوز ارتش سرخ شوروی به زنان آلمانی

اما در دل این پیروزی افسانه‌ای، داستانی تلخ و فراموش‌شده پنهان است: تجاوز گسترده سربازان شوروی به زنان آلمانی در روزهای پایانی جنگ و بعد از اشغال آلمان. این اتفاق، فراتر از یک «لکه تاریک» بر پیکر تاریخ، زخمی عمیق و دردناک است که تا به امروز التیام پیدا نکرده است.

دو میلیون قربانی یا افسانه‌ای غربی؟

تخمین زده می‌شود که در طول پیشروی ارتش سرخ به سمت برلین و بعد از اشغال این شهر، حدود دو میلیون زن آلمانی مورد تجاوز قرار گرفته‌اند. این عدد، که اغلب در منابع مختلف ذکر می‌شود، خود به تنهایی ابعاد فاجعه را نشان می‌دهد. با این وجود، این آمار همواره مورد مناقشه بوده و در روسیه، مقامات رسمی و رسانه‌ها اغلب آن را «افسانه‌ای غربی» می‌دانند.

صرف نظر از صحت این آمار، اسناد تاریخی موجود و روایت‌های شاهدان عینی، نشان می‌دهد که تجاوز به زنان آلمانی یک پدیده گسترده و سیستماتیک بوده است.

روایت‌های شاهدان

خاطرات شاهدان عینی، تصویری تکان‌دهنده از ترس و رنجی که زنان آلمانی در آن روزها متحمل شده‌اند، ارائه می‌دهد. ولادیمیر گلفاند، یک افسر یهودی در ارتش شوروی، در خاطرات خود صریحا از تجاوزهای سربازان شوروی به زنان آلمانی سخن می‌گوید. او در یکی از یادداشت‌های خود، از رویارویی با گروهی از زنان آلمانی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند، یاد می‌کند و می‌نویسد: «دخترک زیبای آلمانی گفت: سربازان تمام شب به من تجاوز کردند. آنها پیر بودند و بدن بعضی‌هایشان پر از زگیل بود، همۀشان به من تجاوز کردند، بیشتر از ۲۰ نفر.»

کتاب «یک زن در برلین» که خاطرات یک زن آلمانی ناشناس در دوران اشغال برلین است، نیز حاوی روایت‌های تکان‌دهنده‌ای از تجاوزهای وحشیانه سربازان شوروی است. این کتاب، به صراحت از رنجی سخن می‌گوید که قربانیان با آن روبرو بوده‌اند.

یکی دیگر از شاهدان عینی، اینگبورگ بولرت، زنی است که در سال ۱۹۴۵، در سن ۲۰ سالگی، از سوی سربازان شوروی مورد تجاوز قرار گرفت. او سال‌ها در رابطه با این موضوع سکوت کرد، اما پس از تماشای فیلم «ناشناس» تصمیم گرفت درباره این اتفاق صحبت کند. او به یاد می‌آورد که: «ناگهان خیابانهایمان پر از تانک بود و همه جا اجساد سربازان آلمانی و روس دیده می‌شد. صدای وحشتناک بمب‌های روسی را به یاد دارم. ما به آنها «استالینورگل» (ارگ‌های استالین) می‌گفتیم.» او در ادامه می‌گوید که در هنگام یک وقفه در بمباران، دو سرباز روس به او تجاوز کردند و او فکر می‌کرد که ممکن است جانش را از دست بدهد.

روایت‌های این‌چنینی، نشان می‌دهند که تجاوز به زنان آلمانی، فقط یک عمل انفرادی نبوده، بلکه یک پدیده سیستماتیک و گسترده بوده است که با بی‌تفاوتی و سکوت  مقامات شوروی و حتی برخی از همسایگان آلمانی قربانیان مواجه شده است.

نقش تبلیغات انتقام‌جویانه در تجاوز به زنان

عوامل مختلفی در وقوع تجاوزهای گسترده به زنان آلمانی نقش داشته‌اند. تبلیغات انتقام‌جویانه ارتش سرخ که سربازان را به «انتقام» از آلمانی‌ها تشویق می‌کرد، یکی از این عوامل بود. پوسترهایی با مضامینی همچون «سرباز! تو الان در خاک آلمان هستی، وقت انتقام فرارسیده است»، نفرت و خشم را در بین سربازان به وجود می‌آورد.

علاوه بر این، تحقیر زنان آلمانی و احساس برتری نژادی نیز در این خشونت‌ها موثر بوده است. بعضی از سربازان شوروی، زنان آلمانی را به‌عنوان «غنیمت جنگی» و «برده» می‌دیدند و تجاوز به آن‌ها را حق خود می‌دانستند.

در مقابل، ماشین جنگی آلمان ادعا می‌کرد که سربازانش ارتشی از آریایی‌های منظم هستند که نباید‌ با نژادهای پست ارتباط جنسی برقرار کنند. اولگ بودنیتسکی، یک تاریخدان در مدرسۀ عالی اقتصاد مسکو، می‌گوید که این ممنوعیت نادیده گرفته می‌شد و فرماندهان نازی آنقدر نگران شیوع بیماری‌های جنسی در بین سربازان بودند که یک سری فاحشه‌خانه‌های نظامی را در گسترۀ مناطق تحت اشغالشان راه‌اندازی کردند.

سکوت و انکار

اشاره به موضوع تجاوز سربازان شوروی به زنان آلمانی، سال‌ها در روسیه و آلمان یک تابو بود. در آلمان شرقی، انتقاد از «قهرمانان شوروی» که فاشیسم را شکست داده بودند، کفر محسوب می‌شد. در روسیه نیز، رسانه‌ها مرتباً این موضوع را انکار می‌کنند و آن را «افسانه‌ای غربی» می‌دانستند.

در آلمان غربی، احساس گناه از جنایات نازی‌ها باعث می‌شد که آلمانی‌ها از رنج‌هایشان صحبت نکنند. علاوه بر این، ننگ و شرم ناشی از تجاوز، باعث می‌شد که بسیاری از قربانیان، سال‌ها در انزوا و سکوت به سر ببرند.

تلاش برای افشای حقیقت

با گذشت زمان، تابوی سکوت درباره تجاوز سربازان شوروی به زنان آلمانی شکسته شده است. پژوهش‌های جدیدی درباره خشونت جنسی نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم انجام شده است و بعضی از قربانیان تجاوز، بعد از سال‌ها سکوت، در این باره صحبت کرده‌اند.

ساخت فیلم «ناشناس» در سال ۲۰۰۸، تأثیر عمیقی در آلمان داشت و باعث شد که بسیاری از زنان قربانی تجاوز، جرات حرف زدن پیدا کنند و به روایت داستان خود بپردازند.

اسناد محرمانه و محدودیت‌های تحقیق

علی‌رغم پیشرفت‌های اخیر، هنوز مشکلات زیادی در راه روشنگری در رابطه با تجاوز سربازان شوروی به زنان آلمانی وجود دارد. بسیاری از اسناد مربوط به این موضوع، همچنان محرمانه هستند و دسترسی به آن‌ها بسیار سخت است.

علاوه بر این، پارلمان روسیه به تازگی قانونی تصویب کرده است که طبق آن، هر کس اسناد روسیه از جنگ جهانی دوم را اغشا کند، ممکن است با پنج سال زندان یا جریمه مواجه شود. این قانون، می‌تواند تلاش‌های پژوهشگران برای بررسی این موضوع را با چالش مواجه کند.

خبر فوری