مبارزات زنان افغانستانی بر سر حقوق اولیه

 ملاله بشیر در این گزارش اشاره می‌کند که سال ۲۰۲۴ یکی از ناامیدکننده‌ترین سال‌ها از نظر حقوق زنان در افغانستان بود. این سال به‌ویژه در ماه دسامبر با افزایش و گسترش محدودیت‌های آموزشی توسط طالبان به اوج خود رسید. در این زمان، طالبان مؤسسات خصوصی را از آموزش به زنان، حتی در رشته‌های حیاتی مانند قابلگی، مامایی، پرستاری و علوم آزمایشگاهی منع کردند.

این محدودیت‌ها که به طور مداوم در سال‌های اخیر تشدید شده، دختران افغان را از تحصیلات متوسطه و دانشگاه محروم کرده است. به‌تازگی، ممنوعیت‌های جدیدی در زمینه آموزش و تحصیل در رشته‌های پزشکی به این محدودیت‌ها اضافه شده است.

هدر بار، دستیار بخش حقوق زنان در سازمان دیده‌بان حقوق بشر، در این زمینه می‌گوید: «این محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها تنها به معنای ویرانی رؤیاهای دخترانی نیست که می‌خواستند تحصیل کنند و به جوامع خود کمک کنند. این همچنین به معنای مرگ زنانی خواهد بود که بدون رؤیاپردازی تنها به دنبال یک زندگی معمولی بودند و اکنون به دلیل این ممنوعیت‌ها نمی‌توانند به مراقبت‌های پزشکی دسترسی پیدا کنند».

در سال ۲۰۲۴، واکنش‌های حقوقی بی‌سابقه‌ای در برابر این محدودیت‌ها در سطح جهانی شکل گرفت. شکریه باراک زی، سفیر پیشین افغانستان در نروژ، به تلاش‌های بین‌المللی برای واکنش به اقدامات محدودکننده طالبان اشاره کرده و این واکنش‌ها را تأکیدی دوباره بر پیشرفت‌هایی می‌داند که در سال ۲۰۲۴ حاصل شده است.

در نوامبر ۲۰۲۴، یک پیشرفت مهم دیگر نیز در این زمینه رخ داد. یکی از کمیته‌های کلیدی مجمع‌عمومی سازمان ملل به مذاکراتی اشاره کرد که به‌منظور اعلام اقدامات طالبان به‌عنوان جنایات علیه بشریت انجام شده است. این تحول می‌تواند به طور بالقوه با آپارتاید جنسیتی تحت قوانین بین‌المللی مبارزه کند که این موضوع مدت‌هاست فعالان حقوق زنان افغان به دنبال آن هستند.

شکریه باراک‌زی در پیش‌بینی‌های خود برای سال ۲۰۲۵ می‌گوید که به نظر می‌رسد در این سال دلایل زیادی برای خوش‌بینی وجود داشته باشد. او بیان می‌کند: «۲۰۲۵ می‌تواند سال عدالت برای افغان‌ها، به‌ویژه زنان افغان باشد؛ زیرا کشورها شروع کرده‌اند به واکنش نشان‌دادن به آنچه در داخل افغانستان می‌گذرد».

بااین‌حال، هدر بار به طور صریح تأکید می‌کند که «هر گونه تغییر معناداری در وضعیت زنان افغانستان مستلزم ادامه فشار و حمایت‌های پایدار بین‌المللی از زنان افغان است.»

شفقنا