تاملی در کنشگری سیاسی حضرت زهرا(س)

حجت الاسلام محمدباقر ولدان به مناسبت سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) اظهار داشت: یکی از ویژگی‌های بارز حکمرانی در هر جامعه، توانایی حکمران در دستیابی به پیشاهنگی و هماهنگی اجتماعی است.

 در این راستا، شخصیت بی‌بدیل حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان الگویی برای حکمرانی تربیتی در جامعه اسلامی به وضوح نمایان می‌شود و این حکمرانی نه تنها برای زنان، بلکه برای کل بشریت قابل توجه است.

وی ضمن بررسی سیره تربیتی، اجتماعی و سیاسی حضرت فاطمه (س) و نقش دختر پیامبر (ص) در شکل‌دهی به زندگی جامعه اسلامی گفت: حضرت فاطمه (س) نه تنها مادر امامان معصوم (ع) و مادر امامت هستند، بلکه به عنوان ام ابیها، مادر نبوت و در عین حال مادر بشریت و هستی شناخته می‌شوند. این القاب نشان‌دهنده اهمیت فراوان شخصیت ایشان در عرصه تربیتی و هدایتگری برای انسان‌ها است.

ولدان افزود: یکی از جلوه‌های مهم حکمرانی فاطمی که در سیره و سنت حضرت فاطمه زهرا (س) به وضوح مشاهده می‌شود، اقدام ایشان در تبیین حضور حماسی زنان در دفاع از ولایت است.

 در شرایطی که زنان اغلب به عنوان موجوداتی خانه‌نشین و در حاشیه جامعه به شمار می‌رفتند، حضرت فاطمه (س) به عنوان شخصیتی برجسته، نقش فعال و تأثیرگذار زنان را در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی به نمایش گذاشتند.

نویسنده کتاب «نظریه حکومت تربیت محور» ادامه داد: حضرت فاطمه زهرا (س) در دفاع از ولایت و تبیین حقیقت، نه تنها در برابر ظلم و فساد دستگاه طاغوت زمان سکوت نکردند، بلکه در موقعیت‌هایی که لازم بود، برای افشاگری و برملا کردن فساد حاکمان وقت پیشگام شدند.

این رویکرد حضرت در دفاع از حق و حقیقت، الگویی از شجاعت و صداقت است که به ویژه در آن دوران که جامعه تحت فشار شدید سیاسی و اجتماعی قرار داشت، اهمیت ویژه‌ای داشت.

وی افزود: حضرت فاطمه (س) در یک اقدام هوشمندانه، زمانی که زنان مدینه قصد داشتند برای عیادت ایشان به خانه آمده و این دیدار را به عنوان یک عیادت سیاسی انجام دهند، ابتدا زنان را نهیب زدند که چگونه نتوانسته‌اند مردان خود را به حمایت از ولایت و پیروی از عهد غدیر خم رهنمون شوند.

 این حرکت حضرت فاطمه (س) به عنوان یک واکنش سیاسی هوشمندانه در تاریخ اسلام باقی مانده است.

نویسنده کتاب «قطب‌نمای راه» افزود: حضرت فاطمه زهرا (س) در تمام دوران زندگی خود، همواره جامعه را به سمت کمال و رشد هدایت می‌کردند و یکی از جلوه‌های بارز حکمرانی تربیتی ایشان، حضور فعال و مؤثر در کنار پدر بزرگوارشان، حضرت رسول (ص) در جنگ‌های صدر اسلام بود.

 حضرت فاطمه (س) در این نبردها به عنوان حامی، پرستار و مشاور در کنار رسول خدا حضور داشتند و از ایشان حمایت می‌کردند.

وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین جلوه‌های حضور حضرت فاطمه در عرصه اجتماعی، رفتار ایشان پس از غزوه احد و شهادت عموی بزرگوارشان، حضرت حمزه سیدالشهداء است. حضرت فاطمه (س) همواره در تلاش بودند تا یاد این شهید بزرگوار را زنده نگه دارند.

ولدان اظهار داشت: رسول خدا (ص) به مسلمانان توصیه کرده بودند که پیش از گریه برای دیگر شهدای خود، بر عمویشان حمزه گریه کنند.

حضرت فاطمه زهرا (س) هر هفته دوشنبه و پنجشنبه به قبرستان احد می‌رفتند و بر مزار شهیدان فاتحه‌ای می‌خواندند و با این کار، راه و رسم آنها را برای نسل‌های آینده حفظ می‌کردند. علاوه بر این، ایشان از خاک قبر حمزه تسبیحی ساختند و با آن ذکر می‌گفتند و مردم را به یادآوری اهمیت این شهید بزرگوار فرا می‌خواندند. این اقدام حضرت در راستای گرامیداشت شهیدان و حفظ ارزش‌های دینی و اجتماعی بود.

این استاد حوزه افزود: حضرت فاطمه (س) علاوه بر حضور فعال در عرصه‌های اجتماعی و تربیتی، پیشگام در عرصه علمی نیز بودند. ایشان با پاسخ به سوالات زنان و آموزش مسائل مختلف، به ویژه در حوزه‌های دینی و تربیتی، اهمیت تعلیم و تربیت علمی را در جامعه اسلامی، به ویژه در میان زنان ترویج می‌کردند. در آن دوران که بسیاری از زنان به عنوان موجوداتی کم‌فایده یا ابزارهای خدمت به مردان تلقی می‌شدند، حضرت فاطمه (س) با صبر و نشاط، زنان را در مسیر رشد علمی و اجتماعی هدایت می‌کردند.

معاون فرهنگی آستان مقدس مسجد جمکران افزود: حضرت زهرا (س) با سیره عملی خود نشان دادند که زن می‌تواند در کنار همسری موفق و مادری دلسوز، در عرصه علم و دانش نیز پیشگام باشد و به طور مؤثر در جامعه اسلامی نقش‌آفرینی کند.

 ایشان نگاهی که زن را موجودی ضعیف یا ابزاری برای شهوات می‌داند، رد کردند و به جای آن، زن را به عنوان موجودی عفیف، عاقل و ارزشمند در جامعه بشری معرفی کردند. این رویکرد ایشان نقشی تعیین‌کننده در تغییر نگرش اجتماعی نسبت به زنان ایفا کرد و الگوی ارزشمندی برای نسل‌های آینده بود.

وی ادامه داد: حضرت فاطمه (س) با وصیت به اینکه شبانه غسل و کفن شوند و دفن ایشان به صورت پنهانی انجام گیرد، حقانیت ولایت را بیش از پیش ثابت کردند و این اقدام نشان‌دهنده مظلومیت و در عین حال دفاع از ولایت بود. حضرت فاطمه زهرا (س) با شهادت خود نه تنها از ولایت دفاع کردند، بلکه با این عمل نشان دادند که ولایت علی (ع) در تاریخ اسلام و در دل‌های مؤمنان همیشه زنده و پایدار خواهد ماند.

 در واقع، این عمل نمادین حضرت به‌وضوح نشان‌دهنده عدم مشروعیت خلافت کسانی بود که مدعی قدرت بودند و با ظلم و فساد خود، حق ولایت را غصب کرده بودند.

ولدان اضافه کرد: در نهایت، حکمرانی فاطمی که در دل تاریخ باقی مانده است، الگویی برای جامعه اسلامی امروز است.

حضرت فاطمه زهرا (س) با سیره خود، نه تنها به دفاع از حقیقت و ولایت پرداختند، بلکه ایستادگی در برابر ظلم و فساد را نیز در دستور کار خود قرار دادند.

حکمرانی تربیتی حضرت فاطمه در تمام ابعاد زندگی اجتماعی و فرهنگی، به عنوان یک راهبرد عملی و معنوی برای تمام نسل‌ها باقی خواهد ماند.

ایرنا