ساره خبر از پروژه‌ای بزرگ می‌دهد!

خبر اصلی:

«هفته مد ریاض باوجود تاریخچه‌ی کم خود، یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای مد و فناوری در خاورمیانه به شمار می‌رود و میزبان طراحان، هنرمندان و علاقه‌مندان به مد و سبک زندگی است. این رویداد فرصت بسیار مناسبی را به وجود می‌آورد تا عربستان سعودی، نه‌تنها به‌عنوان یک کشور با فرهنگ سنتی، بلکه به‌عنوان یک قطب نوآورانه درزمینه‌ی مد و فناوری نیز شناخته شود.»

تحلیل خبر:

در وهله اول چنین به ذهن متبادر می‌شود که مد و فناوری چه ارتباطی به یکدیگر دارند که عربستان سعودی در یک حرکت غیر قابل تصور در رونمایی از مد و پوشاک تولید خود، از ساره، ربات انسان‌نمایی که با استفاده از هوش مصنوعی ساخته شده است استفاده کرده است؟

 اگرچه خوشبینانه این ماجرا آن است که عربستان سعودی در تلاش برای ارتقا مد به عنوان یک رویداد نوظهور و غیر بومی فرهنگی در حوزه پوشاک و همین‌طور ارتقاء‌یافتگی در فناوری است اما باید چنین گفت که چرا از عنصر زن و  بروزات زنانه برای این نمود از ارتقاء‌یافتگی استفاده می‌کند؟ اساسا چرا عربستان سعودی برای آنکه نشان دهد رویکرد سیاسی و فرهنگی‌اش تغییر کرده مدخل تغییرات سیاسی خود را از زنان آغاز کرده است؟

برای پاسخ به این سوالات بد نیست ابتدا گریزی به گزارشات متعدد دیده‌بان‌های حقوق بشر سازمان ملل متحد در رابطه با نقض حقوق زنان در عربستان سعودی بزنیم. در سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ دیده‌بانان حقوق بشر سازمان ملل طی گزارش‌های مبسوط رسانه‌ای و یا ارائه استناداتی وضعیت زنان عربستانی را «اسفناک» توصیف کردند.

در این گزارش‌ها که پس از ارائه مصادیق نقض حقوق زنان توسط حاکمیت آل سعود (خصوصا بن سلمان) از جمله:

نقش نداشتن زنان عربستانی در انتخاب همسر خود، الزام داشتن اذن خروج از منزل شوهر برای زن حتی اگر مقصد درمانگاه برای معالجه باشد، اجازه به مردان جهت طلاق غیابی زن خود بدون اطلاع آن زن و بدون عذری موجه از سوی مرد، ولی نبودن مادر نسبت به فرزند علیرغم اعطای اذن نگهداری فرزند توسط مادر از سوی دادگاه، منع رانندگی زنان و دیگر حقوقی که حاکمیت سعودی، آزارهای شدید جسمی و روانی بسیاری از زنان عربستانی توسط همسرشان از نمونه‌های نقض حقوق زنان اتفاق افتاده توسط آل سعود بوده است.

تمام این نقض‌‌های حقوقی در زمان بن سلمان شاهزاده قدرتمند این کشور  اصلاحات فرهنگی مورد ادعای او رخ داد. این گزارشات سبب انزوای عربستان سعودی در میان جهان و حتی در جهان اسلام شد. بر این اساس در دو سال اخیر شاهد تغییرات جدی فرهنگی در سیاست داخلی عربستان سعودی شاهد هستیم.

این تغییرات نیز از حوزه زنان آغاز شده است تا بن سلمان بتواند چهره مرد سالار حکومت خود را در میان جهانیان بهبود بخشد. مد و پوشاک برای عربستان سعودی که غالبا زنانش با روبنده شناخته می‌شوند خود نشانگرقدمی بزرگ برای تحقق اصلاحات فرهنگی در عربستان است. روبات انسان نمای ساره نیز از این وجه قابل بررسی است و هم از جهت دیگر.

جهت دیگر بررسی ربات ساره را می‌توان از اولین طرح ربات انسان‌نما با جنسیت مونث تولید و رونمایی شد دید. «سوفیا» اگرچه بسیای از ظرافت‌های ربات‌های امروزه را ندارد اما نقطه اشتراک آن با ساره این است که به نوعی تابعیت عربستان سعودی را در ۲۰۱۷ میلادی کسب نمود.

با توجه به پیشینه بدنام بن سلمان در ابژه‌گی زنان و رسوایی‌های متعدد جنسی او که در گوگل نیز بی‌شمار است به نظر می‌رسد ربات ساره نه در جهت اصلاحات فرهنگی به نفع زنان که در جهت تحمیل فشارهای مدرن از سنخ آزارهای جنسی در عربستان سعودی است.

ربات ساره که تماما از نمادهای زیبایی از جمله اندام لاغر، لب‌های گوشتی پرتز‌نما برخوردار است خود می‌تواند تندیسی از زن زیبا باشد. به این ترتیب فشار روانی بسیاری بر زنان وارد می‌شود. ساره به مثابه الگویی از زیبایی برای زنان و مردان عربستانی به طور ناخودآگاه پدیدار می‌شودو ناخودآگاه ذهن مردان و زنان عربستانی را استاندارد سازی زیبایی می‌کند و در نهایت الگوی انتخاب همسر را برا ی مردان پدیدار می‌نماید.

زن الگوی عربستانی با رونمایی ساره در جشنواره مد زنی است که استانداردهای غربی از زیبایی را دارد و اهل مد، پوشاک و حتی مدلینگ شدن است.

این زن مثل یک ربات حرف گوش کن است و دیگر تک صداهایی را در راستای نقض حقوق بشر و نقض حقوق زنان در عربستان به ارج از مرزهای این کشورصادر نمی‌کند چون اساسا غدغه این کار را ندارد!  ساره ، سوفیا و اساسا هر ربات انسان نمای زنانه ‌ای را نباید صرفا به سان یک تکنولوژی نوظهور دید.

پشت پرده‌ای پر ماجرا قطع به یقین در رابطه با این قسم ربات‌ها وجود دارد که به اهداف جنسی زده‌ی قدرتمندان حامی این ربات‌ها کمک شایانی می‌کند. 

صغری عاشوری