ازدواج با ذائقه بلاگرها!

«صبح که از خواب بیدار می‌شوم تا قهوه نخورم چشم‌هایم باز نمی‌شود.» این جمله ناآشنایی برای ما نیست. در فضای مجازی یا اطرافیان خودمان دیده‌ و شنیده‌ایم. حالا حسام ربیعی، رئیس انجمن قهوه ایران روز چهارم آذرماه گفت: در ۷ ماه اول سال جاری ۳۰ هزار تن قهوه به ایران وارد شده است. در صورتی که این مقدار در کل سال ۱۴۰۱، ۳۳ هزار تن و در سال ۱۳۹۸ ، ۸ هزار تن بوده است. همین آمار کوتاه نشان‌دهنده تغییر ذائقه ما ایرانی‌ها در مصرف قهوه است.

حالا اینجا این سوال مطرح می‌شود که فضای مجازی چقدر در این افزایش واردات سهم دارد؟ حرف ما در این گزارش قهوه نیست، بلکه تغییر ذائقه‌ای است که شبکه‌های اجتماعی ایجاد می‌کنند. یا بهتر است بگوییم ذائقه‌ جدیدی که می‌سازند. هر متنی که می‌خوانیم یا تصویری که می‌بینیم روی ذهن ما تاثیر می‌گذارد. بدون اینکه کسی حواسش به خوب یا بد بودن آن باشد.

تغییر ذائقه دختران و پسران جوان

روزهایی که در شبکه‌های اجتماعی عکس قهوه و کافه رفتن‌های مداوم را می‌دیدیم، کسی درباره مضرات آن مثل لرزش عضلات، سردرد و سرگیجه، سوزش معده، افزایش خستگی در صورت مصرف مداوم، افزایش استرس و اضطراب و افزایش فشار خون اشاره نمی‌کرد.

اما همان تصاویر باعث شد مصرف قهوه اینقدر افزایش پیدا کند. دقیقا مثل همین روزهایی که شاهد متن‌هایی از جمله، «دختر مستقل نیاز به مرد ندارد، پسری که قدش زیر ۱۸۰ باشد کنسل است،  ای کاش از این دخترهایی بودم که نهایت آرزوشون زن یکی شدن بود و…» هستیم، کسی به تاثیری که این حرف‌ها بر دید ۵ میلیون و ۷۷۰ هزار دختر مجرد بین ۱۵ تا ۳۰ سال دارد توجه ندارد و حواسش نیست که این متن‌ها و نظریات شخصی تا چه اندازه بر دیدگاه دختران نسبت به ازدواج تاثیر دارد و ملاک‌های آنها را دشوارتر می‌کند و به سمتی می‌برد که فانتزی‌هایشان افزایش پیدا کند.

به گفته محمد حیدرپور، استاد دانشگاه و جامعه شناس فرهنگی، نسل جدید که تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی قرار دارد بیشتر کسب موفقیت‌های فردی، شغلی و تحصیلی برایش اهمیت پیدا کرده و این به عنوان یک ارزش محسوب می‌شود.

ذائقه سازی روزی با قهوه و چای و حالا با ازدواج

حالا دوباره برویم سر قضیه قهوه. حتما این را شنیدید که ایرانی‌ها قبل از چای، قهوه می‌نوشیدند. اما به گفته نصراله حدادی تهران‌پژوه، به استناد کتاب‌هایی مانند تفریحات ایرانیان و… این نظریه رد می‌شود و آن را از اساس اشتباه می‌داند. به گفته وی، عمر وارد شدن چای و قهوه در فهرست نوشیدنی ایرانی‌ها یکی است.

در دوره صفویه زمانی که استعمار انگلیس کل شبه قاره هند را تصرف کرده بود، برای چای که در این منطقه و قهوه‌ که در آفریقا و آمریکای جنوبی کشت می‌کرد؛ به دنبال یک بازار مصرف بود. یکی از این کشورها ایران بود. به همین دلیل در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران به ‌دنبال ذائقه‌سازی بود تا بازاری دائمی و مطمئن برای این محصولات پیدا کند.

ذائقه سازی، همان کاری است که روزی با چای و قهوه انجام دادند و امروز هم با موضوع ازدواج. مثلا پسری با هزار آرزو به خواستگاری دختری می‌رود و با فهرست طولانی ای از خواسته‌های او مواجه می‌شود. این فانتزی‌سازی‌ها در بحث ازدواج پسران هم وجود دارد. مثلا پسر فهرستی طولانی برای ظاهر، اخلاق و پوشش دختری که قرار است با او ازدواج کند، تصور می‌کند.

اهمیت سواد رسانه‌ای

اما این روزها آمار ازدواج جوان‌ها کاهش پیدا کرده است و اولویت اول بیشتر آنها پیدا کردن همسر مناسب نیست، از سوی دیگر هم کشورمان با مشکل جمعیت و جوانی روبرو است؛ شبکه‌های اجتماعی هم در این بین جولان می‌دهد و توجه جوانان دم بخت را از مسائل مهم برای ازدواج به سمت خانه و محل زندگی و فانتز‌هایی مانند چشم‌های‌رنگی، قد و… برده‌است. با توجه به اینکه شبکه‌های اجتماعی عضو جدایی ناپذیری از زندگی ما شده است، آموزش سواد رسانه‌ای و تسلط بر این شبکه‌ها برای نوجوانان، جوانان و خانواده‌های آنها به اندازه‌ای مهم است که اگر جدی گرفته نشود جلوی مشکلات پیش رو را نمی‌توان گرفت، دقیقا مثل تغییر ذائقه‌ای که برای قهوه و چای ایجاد کردند و امروز همه ما عاشق چای و قهوه‌ شده‌ایم.

فارس