سقط جمعیت!

موضوع سقط جنین در سال‌های اخیر به یکی از مشکلات جدی حوزه سلامت عمومی در کشور تبدیل شده است. آماری که اخیراً توسط رئیس کمیسیون مشترک جوانی جمعیت و حمایت از خانواده اعلام شده، نشان دهنده آن است که تعداد سقط جنین در کشور ۲۰ برابر بیشتر از مرگ‌ومیرهای ناشی از تصادفات جاده‌ای است؛ این آمار تکان‌دهنده به بررسی دقیق‌تر پیامدها، راهکارها و دلایل ممکن برای کاهش این بحران نیاز دارد.

سقط جنین در کشور به دلایل مختلفی مانند مشکلات اقتصادی، محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، بارداری‌های ناخواسته و همچنین شرایط خاص پزشکی رخ می‌دهد؛ که هر یک از این عوامل تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت روانی و جسمی زنان دارد.

بارداری ناخواسته: یکی از مهم‌ترین دلایل سقط جنین، بارداری‌های ناخواسته است؛ عدم وجود آموزش‌های جامع در زمینه بهداشت جنسی و اطلاع نداشتن از روش‌های جلوگیری از بارداری، زنان بسیاری را در معرض بارداری‌های ناخواسته قرار داده است. در بسیاری از موارد، این افراد به دلیل محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی نمی‌توانند به آسانی به خدمات و اطلاعات پیشگیری دسترسی پیدا کنند.

مشکلات اقتصادی: هزینه‌های زندگی و شرایط سخت اقتصادی نیز یکی دیگر از دلایل عمده افزایش سقط جنین در ایران است. بسیاری از خانواده‌ها به دلیل فشارهای اقتصادی و معیشتی تمایلی به فرزند بیشتر ندارند. این موضوع به‌خصوص در شرایطی که نوسانات اقتصادی زندگی بسیاری از خانواده‌ها را تحت تاثیر قرار داده است، بیشتر مشاهده می‌شود.

دلایل پزشکی: در برخی موارد، خطرات بارداری و مشکلات پزشکی برای جنین یا مادر دلیل اصلی سقط است؛ با این وجود، دسترسی نداشتن به حمایت‌های پزشکی لازم و خدمات مشاوره‌ای مناسب، می‌تواند سلامت روانی زنان را هم تحت تأثیر قرار دهد.

پیامدهای روانی و جسمی سقط جنین ناایمن

سقط جنین ناایمن یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که زنان کشورمان با آن روبرو هستند؛ این نوع سقط که معمولا بدون نظارت پزشکی و در شرایط غیر بهداشتی رخ می‌دهد، می‌تواند آسیب‌های جسمی جدی همچون خونریزی شدید، عفونت و حتی ناباروری را در پی داشته باشد؛ علاوه بر این، اثرات روانی آن نیز مانند احساس گناه و افسردگی، ممکن است زندگی زنان را تحت تأثیر قرار دهد.

ناهید کاشانی، متخصص بهداشت عمومی دراین باره معتقد است: نبود آموزش‌های لازم درخصوص بهداشت جنسی، دسترسی محدود به روش‌های جلوگیری از بارداری و پنهان‌کاری اجتماعی از مهم‌ترین عوامل افزایش میزان سقط جنین در کشور هستند.

وی تأکید می‌کند که برای رویارویی با این بحران، به فرهنگ‌سازی در سطح جامعه و تقویت زیرساخت‌های خدمات بهداشتی نیاز داریم.

همچنین کاشانی به اهمیت ارائه خدمات مشاوره‌ای رایگان و در دسترس اشاره کرده و گفت: تغییرات در سیاست‌گذاری‌ها و قوانین باید طبق مطالعات دقیق و شناخت عمیق از مشکلات فرهنگی و اجتماعی انجام شود تا بتوان به حمایت بهتر از زنان پرداخت.

همچنین محمدحسین زارع‌زاده، رئیس سازمان بسیج جامعه پزشکی نیز در این باره گفته است؛ پژوهش‌ها و آمارهای  اخیر نشان دهنده آن است که یکی از دلایل اصلی سقط جنین در ایران عدم تمایل به داشتن فرزند بیشتر است.

وی اضافه کرد: مسائل اجتماعی و اقتصادی نیز تاثیر مستقیمی بر بیشتر شدن سقط جنین دارند و اقدامات اخیر دولت و سازمان‌های مربوطه، در برخی موارد به‌جای کاهش آمار سقط جنین فشار بیشتری به خانواده‌ها و مادران وارد کرده است.

طبق اظهارات معاون وزیر بهداشت؛ براساس مطالعات صورت گرفته توسط دانشگاه‌های کرمان و اراک، ۴۱ درصد از دلایل سقط جنین به‌دلیل نخواستن فرزند بیشتر است و ۲۱ درصد دلایل نیز به مشکلات اقتصادی مربوط می‌شود.

در نهایت با توجه به کاهش نرخ باروری و روند پیری جمعیت در ایران، مسأله سقط جنین تنها یک مشکل بهداشتی نیست، بلکه تأثیری عمیق بر آینده اجتماعی، اقتصادی و ساختار جمعیتی کشور دارد. آماری که نشان‌دهنده افزایش میزان سقط جنین است، زنگ خطری جدی برای سیاست‌گذاران و جامعه علمی محسوب می‌شود. در حالی که این مسئله عواقب روانی و جسمی مختلفی برای زنان دارد و اثرات آن بر سرعت بخشیدن به روند پیری جمعیت و کاهش نرخ زاد و ولد، نیازمند واکنشی جدی است.

برای مقابله با این مشکل، ضروری است که سیاست‌های کلان کشور طبق یک رویکرد جامع و چندلایه طراحی شوند؛ سیاست‌هایی که نه فقط بر کاهش عوامل مؤثر بر سقط جنین تمرکز می‌کنند، بلکه از نظر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نیز به حمایت از خانواده‌ها و تسهیل فرزندآوری بپردازند. آموزش و آگاهی‌بخشی در زمینه بهداشت جنسی و باروری، ارائه خدمات مشاوره‌ای رایگان، افزایش دسترسی به روش‌های پیشگیری از بارداری، و ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی از جمله اقداماتی است که می‌تواند نقش مهمی در کاهش بارداری‌های ناخواسته و به پیروی از آن کاهش نرخ سقط جنین ایفا کند.

همچنین حمایت‌های اقتصادی و اجتماعی از خانواده‌ها، مانند ارائه تسهیلات مالی به مادران باردار و خانواده‌های پرجمعیت، و ایجاد سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری، از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به تقویت نرخ زاد و ولد کمک کند. در کنار این موارد، تغییر رویکردهای فرهنگی و اجتماعی و تأکید بر اهمیت و ارزش فرزندآوری در توسعه آینده کشور، نقش کلیدی در کاهش بحران جمعیتی دارد.

اکنون زمان آن رسیده است که با برنامه‌ریزی‌های دقیق و اجرای سیاست‌های مؤثر، شرایطی فراهم شود که خانواده‌ها بتوانند با اطمینان و آرامش، تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی خود را انجام دهند. کاهش نرخ سقط جنین و افزایش نرخ باروری، دو مسئله به‌هم‌پیوسته هستند که نیازمند اقدامات هماهنگ و پایدارند. آینده ایران به تصمیمات امروز ما وابسته است؛ تصمیماتی که می‌توانند روند پیری جمعیت را متوقف کرده و زمینه‌ساز یک جامعه پویا، پرنشاط و توانمند برای نسل‌های آینده شوند. در این مسیر، همکاری سیاست‌گذاران، جامعه علمی و نهادهای اجرایی نقشی اساسی دارد تا با هم‌افزایی تلاش‌ها، بحران سقط جنین و کاهش جمعیت به فرصتی برای تحول و رشد تبدیل شود.

راه دانا