هنر هفتم و زنانِ سینما

به گزارش جهان‌بانو، در روز ملی سینمای ایران و تاریخ صدمین سال سینمای ایران در خدمت خانم سیده زینب موسوی بازیگر سینمای ایران بودیم. موسوی بازیگری را از ۸ سال پیش آغاز و شروع فعالیتش از یک فیلم باکویی بود که دنبال یک دختر ترک‌زبان می‌گشتند که لهجه‌ای نداشته باشد.

آنچه در این گفتگو حائز اهمیت بود، نگاهِ زنان بازیگر به سینمای زنان و زنان در سینما با محوریت معرفی و موفقیت زنان بود.

موسوی در رابطه با شناخت اصالت و ماهیت سینمای ایران و پیوندش با دین با اشاره به انتقادهایی که از فیلم‌ها در جنبه‌های مختلف می‌شود، این رابطه را یک رابطه‌ی حداقلی عنوان کرد. بازیِ بازیگرانی که جدیداً وارد عرصه سینما شده اند، در این هویت‌شناختی بی‌تاثیر نیست. آنچه جهان غرب بر زنان سینما تحمیل کرده در جشنواره‌ها، اسکارها و فیلم‌هایی که با اهداف سیاسی جایزه می‌دهند کاملا ملموس است.

بازیگر فعال در عرصه‌ی سینما اذعان کرد فاصله‌ی دین با سینما به نسبت نگاه سیاسی به آن پروژه تعریف شده است. یک زمانی اصالت زن ایرانی را در فیلم‌هایی همچون «باشو غریبه کوچک» یا در سریال «گل پامچال» دیده و زن ایرانی همان زنی بود که در فرهنگ اصیل ایرانی است.

البته با توجه به تغییراتی که در فرهنگ عموم جامعه رخ داده، نمی‌توان انتظار بیش از حد از سینمای زن داشت اما بهتر بود که درصد بیشتری از جو سینمای دهه‌ی ۶۰  ماندگار بود.

بازیگر نقش حضرت معصومه (س) در فیلم اخت‌الرضا خواستار تساوی نگاه به بازیگر زن و مرد شد در صورتی که گاهی در سینمای ایران به حریم شخصی زن اهانت می‌شود. باید تلاش کرد که این فرهنگ غلط از بین برود تا زمینه‌ی کناره‌گیری بازیگران زن هم کمتر شود. آنچه در این مسیر مهم است، شروع این فرهنگ از خودمان است.

زنان خودشان مجالِ بهره‌بری‌های خارج از عرف را ندهند تا محیط آرامی برای فعالیت‌شان لحاظ شود. فیلم‌سازان و کارگردانان، موضوعاتی که برای بازی نقش زنان به کار گرفته می‌گیرند باید با توجه به  نگاه کلی و فرهنگ جامعه نسبت به فرهنگ زن با اصالت سینمای ایران باشد.

موسوی با دغدغه‌مندی درباره‌ی هنر، با اشاره‌ به پوشش و طراحی کاراکتر زنان تصریح کرد که ارتباط مستقیمی بین این دو وجه وجود دارد. پوشش زنان سینمای ایران باید با لباس ایرانی_اسلامی سنخیت داشته باشد.  لباس بیانگر شخصیت است و چه خوب است که آن پوششی که در نظر گرفته می‌شود، پوشش مناسب باشد.

اشاره‌ی زینب موسوی به صحبت‌های خانم الهه کولایی که در سال ۱۳۸۱ با توجه به عضویت در کمیسیون زنان در مجلس ایراد کرده بودند، نشان‌دهنده‌ی این بود که هنوز هم ترسیم زن در سینمای ایران همان ترسیم ابعاد منفی زندگی زنان است. یعنی فیلم‌سازان امروزی تا توانسته‌اند بیشتر ضعف زندگی زنان را نشان داده‌اند تا موفقیت‌ها. کسی نمی‌تواند اینها را تغییر بدهد مگر فیلم‌سازان و سینماگران امروزی با نگاه جدیدی که باید به مقوله‌ی زن داشته باشند. حتما مخاطب سینما بیشتر می‌شود و ذائقه‌ی سینما هم تغییرات محسوسی خواهد کرد.

بازیگر شور عاشقی، سینمای دفای مقدس زنان را الگویی برای بهتر دیده شدن زن معرفی کرد. چرا که نگاه‌ها و فرهنگ غالب در شسنمای دفاع مقدس این‌گونه است که زن سنبل مدیریت و قوی ماندن است. اما همین زن در عرصه‌های دیگر بازیگری تا موضوع فیلم ضعیف جلوه داده می‌شود.

شاید همان نگاه جنسیتی اینجا هم وارد می‌شود که، این زن وقتی در عرصه‌ی جبهه و جنگ است، قوی است و دقیقاً مثل یک مرد عمل می‌کند، اما وقتی در عرصه‌ی خانواده و زندگی اجتماعی خودش است، اگر درگیر طلاق می‌شود و اگر درگیر مصیبت‌هایی می‌شود، مثلاً فرزندش را از دست می دهد، با همان نگاه مردانه، ضعیف نشان داده می‌شود. در صورتی که این زن همان زن است. رزمی‌کار است، مادر یک خانه است، پرستار است و…. همان زن قوی و اهل مدیریت است و حالا در نقش‌های متنوعی ایفای نقش می‌کند.   

موسوی در ارتباط با ابتذال فرهنگی به سینمای خانگی اشاره کرد که ابتذال زن ایرانی در سینمای خانگی بیشتر دیده می‌شود و آن به دلیل ماهیت سینمای خانگی است که گویا می‌خواهد خودش را راحت‌تر و منفصل از ساحت نمایش ایران نشان دهد.

در انتهای گفتگو از خانم زینب موسوی خواستیم درباره‌ی فعالیت هنری خودشان بگویند که با توجه به نقش حضرت معصومه (س) در فیلم اخت‌الرضا، نقش بعدی‌شان را در روایت بانوی کربلا حضرت زینب سلام‌الله علیها ادامه دادند و بازی در این نقش‌ها را یک دعوت دلی می‌دانند. ایشان در پایان صحبت برای سینمای زنان در ایران آرزوی بهترین‌ها را داشتند.

گزارشگر: مهتا صانعی