ورزش و بارداری در یک کتاب

کتاب «ورزش و بارداری» اثر مکتوبی که وحیده کیان‌مرز(عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور) و رضا رشدی(عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب) آن را به رشته تحریر درآورده‌اند. این کتاب زیر نظارت علمی دکتر یحیی کیان‌مرز(دکترای فیزیولوژی ورزش دانشگاه هامبورگ آلمان) نوشته شده است پاسخ مناسبی به بانوان باردار برای انجام ورزش می دهد.

رد شدن از باورهای غلط ورزش در بارداری

از گذشته دور تا کنون برخی باورهای غلط وجود داشت که بانوان باردار را از انجام حرکات و فعالیت‌هایی غیر از نیازهای عادی منع می‌کرد. در فرهنگ عامه آمده است که یک خانم باردار مانند کسی است که بار شیشه حمل می‌کند و بالطبع، باید بسیار مراقب آن باشد!
با وجود چنین طرز تفکری و همچنین نگرش‌هایی نظیر سقط جنین یا آسیب دیدن جنین در صورت فعالیت بدنی زیاد مادر، چگونه می‌شود یک خانم باردار را به انجام تمرینات و نرمش‌های مورد نیاز توصیه کرد!؟

این‌جا است که یافته‌های علمی پژوهشگران و محققان به کار می‌آید و می‌تواند خط بطلانی بر باورهای غلط بکشد. از جمله این باورهای غلط می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در گذشته برخی مادران باردار از هر نوع ورزش و تحرکی منع می‌شدند و حرکات نرمشی و پیاده‌روی به عنوان عاملی برای سقط جنین یا زایمان زودرس درنظرگرفته‌ می‌شدند. البته در کنار آنان زنانی هم وجود داشتند که با توجه به سطح پایین اجتماعی‌شان مجبور به انجام کارهای سخت زندگی روزمره بودند، ولی حتی آنان هم درباره ورزش کردن در دوران بارداری باورهای غلطی داشتند.

امروزه بر مبنای تحقیقات پردامنه علمی مشخص شده که جز در مواردی خاص که توسط پزشکان تعیین می‌شود، ورزش و حرکات بدنی در دوران بارداری نه تنها برای مادر، بلکه برای کودک نیز فواید قلبی-عروقی به همراه دارد. ورزش مادر هنگام بارداری همچنین اثرات مفیدی روی دستگاه عصبی خودکار قلب جنین می‌گذارد. حتی نوزادان متولدشده از زنانی که در دوران بارداری به طور پیوسته و شدید ورزش کرده‌اند، باهوش‌تر از سایر کودکان بوده‌اند.

از پاراگلایدر تا بوکس!

«ورزش و بارداری» از جمله مکتوباتی است که تاکنون درباره شیوه‌ها و ضرورت ورزش کردن بانوان در دوران بارداری و فواید آن منتشر شده است.
این کتاب دارای شش بخش ورزشی قبل، حین و بعد از زایمان است که در هر بخش تمرینات مخصوص آن ارائه شده است. بخش نخست کتاب مقوله بارداری و روند علمی آن را به طور مفصل تشریح می‌کند و اطلاعات بسیار مفیدی را به مخاطبش ارائه می‌دهد. دو فصل تغییرات بدن مادر در دوران بارداری و تغییرات سیستم عضلانی و اسکلتی در حاملگی، مخاطب را کاملا آماده ورود به مبحث ورزش و بارداری که محور اصلی بخش دوم است، می‌کند.

جالب است که بدانید در اواخر قرن بیستم تحقیقاتی روی حیوانات باردار انجام شد و نشان داد کار و فعالیت جسمانی در دوران بارداری به سلامت جسمانی و زایمان راحت‌تر کمک می‌کند. بر اساس این تحقیقات، کالج مامایی و بیماری‌های زنان آمریکا(ACDG) پیشنهادها و رهنمودهایی را منتشر و به صراحت اعلام کرد که «زنان باردار باید تمرینات ورزشی انجام دهند؛ البته با رعایت احتیاط.» این موضوع و موضوعات جالب دیگری در فصل تاریخچه ورزش و بارداری در ابتدای بخش دوم کتاب آورده شده است. هدف از ورزش در دوران بارداری، توصیه‌های ایمنی، فواید و اصول کلی بارداری همراه با موارد منع مطلق انجام ورزش در حین بارداری، از جمله فصل‌های مهم بخش دوم کتاب محسوب می‌شوند.

بخش سوم به معرفی و نحوه انجام رشته‌های ورزشی می‌پردازد و جالب است که بدانید در بین رشته‌هایی که در این بخش معرفی می‌شوند، نام برخی رشته‌های بسیار هیجان‌انگیز و به ظاهر خطرناک نظیر سُرخوردن در هوا با پاراگلایدر، بوکس، چوگان، کوهنوردی، دوچرخه‌سواری کوهستان، موج‌سواری و وزنه‌برداری هم به چشم می‌خورد! در پایان این بخش هم راهنمای عمومی برای ورزش در دوران بارداری ارائه شده است.

بخش چهارم کتاب به مقوله تمرینات و نرمش‌های پیش از زایمان اختصاص دارد و پس از این‌که مخاطب در بخش پنجم با موضوع آمادگی برای زایمان آشنا می‌شود، تمرینات پس از زایمان در بخش ششم آموزش داده می‌شود.
از جمله ویژگی‌های این کتاب، آن است که اطلاعات ارائه‌شده در آن فقط ویژه بانوان باردار نیست، بلکه بانوانی که در آینده قصد بچه‌دار شدن دارند هم می‌توانند از توصیه‌ها و نکات علمی آن بهره ببرند. ضمن این‌که چون محور این کتاب، ورزش در دوران بارداری است، هرگز نمی‌توان آن را یک کتاب به اصطلاح زنانه نام نهاد، چون بسیاری از مطالب این اثر مکتوب می‌تواند آقایان را به عنوان پدرهای آینده در کمک به حفظ و ارتقاء سلامتی بانوان باردارشان راهنمایی کند. به این دلیل، این کتاب هرگز منطقه ممنوعه‌ای برای آقایان محسوب نمی‌شود. از دیگر ویژگی‌های این کتاب، استفاده از تصاویر و طرح‌هایی نسبتا گویا برای آموزش نرمش‌ها و تمرینات دوران بارداری است.

همشهری