عمده ترین علل بروز سقط جنین

سقط جنین اتفاقی است که هر مادری ممکن است در دوران بارداری آن را تجربه کند. براساس نظر متخصصان این حوزه، سقط جنین به‌معنای پایان یافتن بارداری در هر مرحله‌ای که زندگی نوزاد در جریان است، خواهد بود و این مهم یکی از موضوع‌های اجتماعی است که در جوامع مختلف بشری دیدگاه‌های مختلفی در مورد آن وجود دارد.

طبق تحقیقات، می‌توان سه تعریف از بین متون مختلف فقهی، حقوقی و پزشکی برای سقط جنین استخراج کرد که براساس متون فقهی “سقط جنین بیرون آوردن غیرطبیعی جنین پیش از زمان طبیعی زایمان است، به گونه‌ای که زنده یا قابل زیستن نباشد. “

“از نظر حقوقی، سقط جنین اقدام به خروج غیرطبیعی حمل، قبل از موعد طبیعی وضع حمل به وسیله مادر یا غیر او به نحوی که حمل خارج شده از بطن مادر، زنده نبوده یا بدون قابلیت زیستن باشد.”

از نظر پزشکی نیز “به اخراج عمدی یا مصنوعی یا خروج خودبه‌خودی حمل قبل از موعد طبیعی گفته می‌شود، براساس تعاریف موجود سقط جنین به دو دسته عمدی و غیرعمدی تقسیم می‌شود که سقط عمدی عبارت از طبی یا درمانی و جنایی و سقط غیرعمدی شامل طبیعی و ضربه‌ای است.

جدای از تمام این تعاریف قانونی و علمی، خانواده‌ای که منتظر وجود گرم یک نوزاد است و مدام مراقبت می‌کند تا خطری جان فرزندش را تهدید نکند، در غافل‌گیرترین شرایط ممکن با این موضوع مواجه می‌شود و تلخی سنگینی بر جان خانواده می‌نشیند.

حال اگر این رخداد ناگوار در نخستین بارداری بروز کند، تلخی آن صدچندان می‌شود، لذا آگاهی از علائم و علل سقط جنین می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

سقط جنین چیست؟

به دفع محصولات بارداری قبل از ۲۰ هفته یا قبل از داشتن توانایی برای زنده ماندن در خارج از بدن مادر، سقط می‌گویند که به دو گروه سقط‌های خودبه‌خود و سقط‌های القایی تقسیم می‌شود.

سقط‌های جنین خودبه‌خود چه زمانی رخ می‌دهد و چه عللی دارد؟

بیشترین سقط‌های جنین خودبه‌خود در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد و در بیشتر موارد غیرقابل پیشگیری است؛ حدود ۵۰ درصد سقط‌ها ناشی از اختلالات ژنتیک خود محصول بارداری بوده که غیرقابل پیشگیری است، سایر دلایل سقط نیز شیوع کمتری دارد.

بارداری در سنین بالا احتمال سقط را افزایش می‌دهد، با این حال احتمال زایمان جنین سالم نیز در سنین بالا وجود دارد، پس بهتر است در صورت تأهل، فرزندآوری را تا سنین بالا به تعویق نیندازیم.

یکی از فاکتورهای قابل پیشگیری دیگر سقط که این روزها رواج یافته، مصرف دخانیات است، مصرف سیگار و کشیدن قلیان نه تنها امکان باروری در زن و مرد را کاهش داده است، بلکه امکان سقط را نیز افزایش می‌دهد، زن باردار حتی در معرض دود ناشی از استعمال دخانیات دیگران نیز نباید قرار گیرد.

مصرف الکل نیز می‌تواند دلیل دیگری برای سقط جنین باشد، فاکتور دیگر دخیل در سقط، وزن خیلی بالا یا خیلی پایین مادر بوده، بنابراین بهتر است قبل از بارداری، زنان سعی کنند وزن خود را نزدیک به وزن ایده‌آل نگه دارند.

کدام بیماری‌های مادر می‌تواند زمینه‌ساز سقط باشد؟

بعضی از بیماری‌های مادر مانند دیابت، ترمبوفیلی‌ها و بیماری‌های تیروئید نیز با افزایش سقط جنین همراه هستند، لذا توصیه می‌شود که بیماری‌های مادر با دارو به صورت دقیق کنترل شود و سپس بارداری انجام شود تا موفقیت بالاتری در حفظ بارداری داشته باشیم.

همچنین سموم محیطی و آلودگی هوا نیز از سایر دلایل قابل اصلاح است، بعضی از مشکلات آناتومیک دستگاه باروری زنان نیز زمینه‌ساز سقط خواهد بود، این سقط‌ها به صورت معمول در سنین بالاتر اتفاق می‌افتد و بسیاری از آن‌ها با روش‌های جراحی قابل اصلاح هستند، همچنین نقشی برای استرس حاد یا مزمن نیز در بالا بردن احتمال سقط جنین مطرح شده است که باید مورد توجه قرار گیرد و مادر باردار نباید در این دوران تحت تأثیر استرس و پیامدهای ناشی از آن قرار گیرد.

سقط در چه شرایطی قانونی است؟

گاهی در بعضی از بیماران ادامه حاملگی برای مادر خطر جانی دارد، به عنوان مثال در بعضی بیماری‌های پیشرفته قلبی یا کلیوی یا وجود اختلالات و نقص‌های جنینی به حدی است که بعد از تولد، مادر را در مشقت فراوان قرار می‌دهد.

در این موارد، در صورت تمایل مادر به کمیسیون‌هایی که علت درخواست سقط جنین را موشکافانه بررسی می‌کنند، ارجاع شده و اگر حائز شرایط بود، با رأی قاضی اجازه سقط درمانی در مراکز مجهز به فرد داده می‌شود، این در حالی است که این موارد تعداد کمی از سقط‌ها را شامل می‌شود.

سقط ناایمن چه خطراتی را به همراه دارد؟

در تعدادی از بارداری‌ها که تعداد آن‌ها کم نیست، ختم بارداری جنین سالم از راه‌های نامتعارف که ناایمن نیز است اتفاق می‌افتد، بسیاری از این افراد دلایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یا دلایل دیگری برای خود می‌آورند.

سقط‌های ناایمن با روش‌های مختلفی انجام می‌شود، بسیاری از زنان باردار از تبعات منفی این اقدام از نظر اخلاقی، روحی و جسمی و بدنی مطلع نیستند، مواردی از خونریزی، پارگی رحم، باقی‌ماندن بقایای جنین، عفونت و حتی مرگ مادر در سقط‌های جنایی دیده شده است.

گاهی صدماتی به مادر وارد می‌شود که بارداری بعدی را مشکل و در مواردی ناممکن می‌کند، در بعضی از موارد نیز به رغم استفاده از این روش‌ها، بارداری ادامه می‌یابد و والدین با ترس تأثیر منفی روش انجام سقط روی سلامت جنین تا آخر بارداری، حتی بعد از تولد دست به گریبان خواهند بود.

برای کاهش سقط‌های جنایی چه باید کرد؟

اول از همه باید از افراد مرتبط با این موضوع دلایل واقعی سقط جنین را پرسید و در راه اصلاح تک تک آن‌ها تلاش کرد که این اقدام عزمی جدی و همه جانبه را می‌طلبد.

همچنین در این راستا باید مراکزی برای مشاوره ایجاد شده و در آن اطلاعاتی در مورد تبعات منفی اخلاقی، روانی و بدنی سقط به خانواده‌ها بدهند، چه بسا افرادی که با یک مشاوره مناسب از انجام این کار منصرف می‌شوند.

آیا می‌توان از بروز سقط‌های خودبه‌خودی پیشگیری کرد؟

بیشتر علل سقط‌های خودبه‌خود قابل پیشگیری نیستند، اما به‌طورقطع با کاهش آلودگی هوا و محیط زیست، کاهش سموم محیطی، بهینه کردن روش زندگی زنان در سنین باروری، درمان بیماری‌های مادر از جمله دیابت و تیروئید قبل از بارداری و به ویژه استعمال نکردن دخانیات و الکل، شاهد کاهش شیوع سقط‌های خودبه‌خودی خواهیم بود.

ایمنا