۱۵ خرداد؛ جایی که صدای زنان ایرانی با فریاد «یا مرگ یا خمینی» در تاریخ ماندگار شد

سالروز قیام ۱۵ خرداد، یادآور خروش مردمی است که در دفاع از دین، استقلال و رهبری امام خمینی (ره)، جان بر کف نهادند. این روز نه‌فقط آغاز یک نهضت سیاسی و اجتماعی، بلکه طلیعه فصلی نو در تاریخ معاصر ایران است؛ فصلی که در آن، نام حضرت امام خمینی به عنوان پرچمدار مبارزه با استبداد و استعمار، در دل‌ها جای گرفت.

در این خیزش مردمی، رویکرد و حضور زنان، برجسته و الهام‌بخش بود. برخلاف بسیاری از جنبش‌های پیشین که زنان حضوری کم‌رنگ داشتند، در قیام ۱۵ خرداد، زنان در کنار مردان، با شجاعت و بینشی عمیق، نقش‌آفرینی کردند؛ چه در میدان‌های اعتراض و چه در صیانت از ارزش‌های دینی و انقلابی در خانه و جامعه.

مستندات تاریخی نشان می‌دهد که در شهرهایی چون ورامین، پیشوا، تهران، قم و ری، زنان با پوشش چادر و در حالی که کودکان خود را نیز همراه داشتند، در راهپیمایی‌ها و تظاهرات اعتراضی علیه دستگیری امام خمینی حضور داشتند. اسناد ساواک و گزارش‌های امنیتی آن زمان به صراحت از حضور چشمگیر زنان و همراهی آنان با مردان در راهپیمایی‌ها یاد می‌کند. در برخی موارد، زنان حتی در مقابله با نیروهای نظامی از سنگ و چوب برای دفاع استفاده می‌کردند. در شهر پیشوا، گفته می‌شود یکی از پیشقراولان راهپیمایی علیه حکومت پهلوی، یک زن بود که با فریادهای الله‌اکبر مردم را تهییج می‌کرد.

امام خمینی(ره) بارها بر جایگاه زن در تحولات اجتماعی تأکید داشتند و مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان را نه‌تنها مجاز، بلکه ضروری می‌دانستند. زنان، از ۱۵ خرداد تا پیروزی انقلاب اسلامی، همواره در صف اول فریادهای حق‌طلبانه و مقاومت علیه ظلم بودند. خود حضرت امام در پیام‌هایی که سال‌ها بعد در تحلیل قیام ۱۵ خرداد صادر کردند، از «مردان و زنانی که برای دفاع از اسلام به پا خاستند» تجلیل کردند.

۱۵ خرداد، نماد زنده‌ای است از پیوند ایمان، رهبری الهی و آگاهی مردمی؛ و در این میان، سهم زنان، سهمی درخشان، ماندگار و مستند در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی است.

مهتا صانعی