کودک‌همسری از رؤیا تا واقعیت

به گزارش روابط‌عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، محمد تقی‌زاده می‌گوید: «حلقه» یک مستند اجتماعی است که به روایت یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی این سال‌ها می‌پردازد که به‌نوعی به تابو تبدیل شده است. مسئله کودک همسری موضوعی است که بیشتر در رسانه‌ها و سخنرانی‌ها مطرح شده و کمتر در سینما و هنرهای نمایشی به آن پرداخته شده است.

 ازاین‌رو، مستند «حلقه» در گام اول، یعنی ایده و سوژه اولیه، توانسته به شکلی نوآورانه، کنجکاو برانگیز و حتی حساسیت‌زا و جنجالی ظاهر شود.

داستان زندگی آیدا و محمد از ابتدای آشنایی و سرانجام هفت‌ساله آن‌ها در چند مقطع مختلف به تصویر کشیده شده است.

 مستندسازان به نظر می‌رسد که ۷ سال را صرف ساخت این مستند کرده‌اند تا مسیر زندگی این زوج و سرانجام ازدواج آن‌ها را به شکلی مستند و باورپذیر نشان دهند.

نتیجه این تلاش، همراهی مخاطب با دو کاراکتر اصلی است؛ با خنده‌ها و شادی‌های آغازین زندگی مشترک آن‌ها شاد و با تراژدی پایانی اندوهناک می‌شود.

سازندگان مستند «حلقه» تلاش کرده‌اند تا روایت دقیقی از زندگی این دو نفر ارائه دهند. این روایت به کمک تدوین و قصه‌گویی مناسب، کمترین نقصان را در روایتگری و بیشترین تأثیر را در داستان‌گویی به همراه داشته است.

 این دقت در روایت از طریق پرهیز از زیاده‌گویی، شعارزدگی و افه‌های کارگردانی حاصل شده است. باوجوداینکه «حلقه» در تکنیک و فرم بصری چندان پیشرو و چشم‌نواز نیست، اما توانسته در روایتگری و در حد توانایی‌های زمانی، جغرافیایی و مالی خود، به‌خوبی عمل کند.

در مستند «حلقه»، به‌خوبی کودک همسری، نقش سنت‌های نادرست، دخالت‌های بی‌رویه والدین، تأثیر طلاق والدین بر ازدواج فرزندان، آسیب‌های فرهنگی و عدم بلوغ و توانایی زوج‌هایی که زودتر از موعد ازدواج می‌کنند، به تصویر کشیده شده است.

 نکته متمایز این مضامین این است که فیلمساز تلاش کرده تا از کمترین وجه شعار و توصیه استفاده کند و به شکلی مختصر و مینیمالیستی، این موضوعات را در خلال روایت خود تبیین نماید.

زمان یکی از عناصر مهم و تأثیرگذار در روایتگری این مستند به شمار می‌رود، زیرا مستندسازان با زیرنویس کردن مقاطع مختلف زمانی، به نقش گذر زمان در بلوغ رابطه و همچنین پیشرفت و پسرفت آن اشاره دارند.

 گذر زمان به مخاطب نشان می‌دهد که این رابطه دقیقاً از کجا به کجا رسیده و علاوه بر پارامترهای مختلفی مانند خانواده زوجین، فرهنگ پسر و دختر، محیط و مسائل اجتماعی، نقش سن را به طور برجسته و مشخص تحلیل و تبیین می‌کند.

«حلقه» یک اتفاق مثبت در سینمای مستند ایران است، زیرا توانسته معضل کودک همسری را به ساده‌ترین و مؤثرترین شکل روایت کند.

به نظر می‌رسد که باز گذاشتن دست مستندسازان می‌تواند در تبیین، تحلیل و حتی ارائه راهکار برای معضلات اجتماعی و فرهنگی بسیار مفید باشد.

 کودک همسری از موضوعاتی است که به‌اندازه کافی در رسانه‌ها موردتوجه قرار نمی‌گیرد و مستند «حلقه» یکی از معدود تلاش‌هایی است که در این زمینه انجام شده است.

 باوجود برخی نقصان‌های فرمی و محتوایی، این مستند تا حد زیادی در انتقال داستان و مفاهیم موفق عمل کرده است.

«حلقه» در چهل و یکمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به نمایش در می‌آید.

مرکز گسترش سینما و پویانمایی