کردستان پیشگام در ترویج تغذیه با شیر مادر

شیر مادر، نخستین هدیه طبیعت به نوزادان است؛ هدیه‌ای سرشار از محبت، ایمنی و حیات. از لحظه‌ای که نوزاد به دنیا می‌آید، آغوش مادر و شیر او نه‌تنها منبع تغذیه، بلکه تجلی نخستین پیوند عاطفی و پشتوانه‌ای حیاتی برای رشد و سلامت جسمی و روانی کودک به شمار می‌رود.

در جهانی که مسائل بهداشتی، تغذیه و سلامت عمومی در صدر اولویت‌ها قرار دارند، هفته جهانی ترویج تغذیه با شیر مادر (۱ تا ۷ آگوست برابر با ۱۰ تا ۱۶ مرداد) فرصتی ارزشمند برای بازنگری، آگاه‌سازی و اقدام است؛ و در این میان، استان کردستان با عملکردی درخشان، گوی سبقت را از بسیاری مناطق ربوده است.

ناهید اسدی، کارشناس کودکان در معاونت بهداشت دانشگاه کردستان در گفتگو با خبرنگار زنان نیوز، از جایگاه قابل توجه استان در این زمینه خبر داد و گفت: براساس آخرین آمار، حدود ۴۸.۲ درصد از نوزادان زیر شش ماه در استان کردستان به‌طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند که این رقم، نه‌تنها هم‌سطح، بلکه اندکی بالاتر از میانگین کشوری (۴۷.۴ درصد) است.

وی با اشاره به شعار امسال هفته جهانی تغذیه با شیر مادر با عنوان «تغذیه با شیر مادر، اولویت امروز، سلامت فردا» افزود: «این شعار بیانگر نقش حیاتی تغذیه با شیر مادر در تضمین سلامت نوزاد، کاهش مرگ‌ومیر کودکان و افزایش هوش و رشد شناختی آن‌هاست.»

اسدی به یافته‌های جهانی در این حوزه اشاره کرد و گفت: اگر تمام نوزادان بلافاصله پس از تولد در تماس پوست با پوست با مادران خود قرار بگیرند و به مدت شش ماه تنها با شیر مادر تغذیه شوند و سپس تغذیه با شیر مادر تا دو سال یا بیشتر همراه با غذاهای کمکی ادامه یابد، مرگ و میر کودکان زیر پنج سال بین ۱۳ تا ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.

وی خاطرنشان کرد: شیر مادر نه تنها غذایی کامل و غنی از مواد ایمنی‌بخش است، بلکه نقشی اساسی در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت، چاقی و بیماری‌های قلبی-عروقی در آینده دارد. همچنین افزایش ضریب هوشی کودک، پیوند عاطفی قوی‌تر با مادر و کاهش هزینه‌های اقتصادی مرتبط با بهداشت و درمان از دیگر مزایای این تغذیه طبیعی است.

دانشگاه علوم پزشکی کردستان از سال ۱۳۶۵، برنامه جامع ترویج تغذیه با شیر مادر را به‌عنوان یک مأموریت راهبردی در دستور کار قرار داده و در این مسیر، اقدامات گسترده‌ای را به اجرا رسانده است.

اسدی با اشاره به این برنامه‌ها اظهار کرد: آموزش و مشاوره مادران در مراکز جامع سلامت، خانه‌های بهداشت، بیمارستان‌ها و همچنین برگزاری کارگاه‌های سه‌روزه برای تمام کارکنان حوزه سلامت، تضمینی بر کیفیت و استمرار خدمات حمایتی و تخصصی به مادران است.

وی ادامه داد: اجرای استانداردهای ۱۰ اقدام بیمارستان دوستدار کودک، از جمله تماس پوست با پوست بلافاصله پس از تولد، آغاز زودهنگام تغذیه با شیر مادر، حمایت مستمر در بخش‌های بیمارستانی و تأسیس مراکز مشاوره شیردهی در سراسر شهرستان‌های استان، همگی گام‌هایی مؤثر در جهت حمایت کامل از مادران و کودکان به شمار می‌روند.

شیوا رهنما، کارشناس شیر مادر در بیمارستان بعثت سنندج نیز، با اشاره به نقش کلیدی این بیمارستان در ترویج تغذیه با شیر مادر، گفت: آغوز، شیر روزهای نخست تولد، نخستین واکسن طبیعی نوزاد است. این مایع زردرنگ و ارزشمند، سرشار از آنتی‌بادی‌ها و مواد ایمنی‌بخش بوده و نقش مهمی در محافظت کودک در برابر عفونت‌های گوارشی، تنفسی و آلرژی‌ها دارد.

رهنما افزود: شیر مادر، منبعی در دسترس، همیشه آماده، بدون نیاز به آماده‌سازی و از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه است. ترکیب این شیر براساس سن نوزاد تغییر کرده و تا شش ماهگی، یک تغذیه کامل و بی‌نقص برای کودک محسوب می‌شود.

این کارشناس با اشاره به اقداماتی نظیر آغاز شیردهی در ساعت اول تولد، گفت: «در بیمارستان بعثت، کارکنان آموزش‌دیده در اتاق عمل و بلوک زایمان، نوزاد را بلافاصله پس از تولد در تماس مستقیم با مادر قرار می‌دهند و شیردهی اولیه را تسهیل می‌کنند؛ اقدامی که نقشی مهم در کاهش مرگ و میر نوزادان در ساعات اولیه دارد.»

وی ادامه داد: پس از انتقال مادر و نوزاد به بخش، فرآیند آموزش و حمایت متوقف نمی‌شود. مشاوران تغذیه با شیر مادر، آموزش‌های فردی و گروهی را با استفاده از پمفلت‌ها و فیلم‌های آموزشی به مادران ارائه می‌دهند. همچنین پیگیری پس از ترخیص از طریق تماس تلفنی در بازه زمانی ۱۰ تا ۴۰ روز پس از زایمان انجام می‌شود تا مشکلات احتمالی شناسایی و برطرف شود.

آمارهای جهانی نشان می‌دهد که تنها ۴۰ درصد از نوزادان زیر شش ماه در سطح جهان، به‌طور انحصاری از شیر مادر تغذیه می‌شوند. این در حالی است که ۴۵ درصد آن‌ها تغذیه با شیر مادر را تا دو سالگی ادامه می‌دهند. در چنین شرایطی، ارتقاء این آمارها نیازمند عزم جدی، آموزش مستمر، حمایت‌های اجتماعی و مشارکت خانواده‌ها و نظام سلامت است.

اسدی در پایان سخنانش تأکید کرد: دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با تمام توان متعهد به حمایت از تغذیه با شیر مادر است. این تعهد نه‌فقط به‌عنوان یک وظیفه بهداشتی، بلکه به‌عنوان راهکاری بنیادین برای تضمین رشد، توسعه و آینده‌ای سالم برای کودکان این سرزمین دنبال می‌شود.

در دنیای پر از چالش امروز، شیر مادر نه‌تنها ابزاری برای تغذیه، بلکه پایه‌گذار نسلی سالم، هوشمند و مقاوم است. اقدامات مستمر و هدفمند در استان کردستان نشان می‌دهد که این منطقه نه‌تنها در مقام سخن، بلکه در عمل، به اهمیت این موضوع واقف است. کردستان امروز، با برنامه‌هایی منسجم و حمایتی، از نخستین لحظه تولد تا ماه‌ها پس از آن، در کنار مادران و نوزادان ایستاده است؛ تا فردا را از امروز، روشن‌تر و سالم‌تر بسازد.

خبرگزاری زنان ایران