کاهش نرخ سقط جنین در ایران

نتایج آخرین پژوهش شیوع‌شناسی سقط جنین در ایران، در مراسمی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی رونمایی شد. این پژوهش ملی که توسط محمداسماعیل اکبری، استاد پیشکسوت دانشگاه مدیریت شده‌ است، نشان‌ می‌دهد برای اولین بار بعد از ۲۰ سال، روند سقط عمدی جنین در ایران که همواره در حال افزایش بود، به صورت معناداری کاهش یافته است.

هدف این طرح، تعیین فراوانی انواع سقط (عمدی، خودبخودی، طبی) براساس استان‌ها و ارائه گزارش جامع ملی بوده است.

این پژوهش نخستین تحقیق فراگیری است که همه کشور در قالب ۳۱ استان را تحت پوشش قرار داده است. حجم نمونه کل کشور ۱۶،۰۴۴ نفر بوده و محاسبه حجم نمونه به‌‌گونه‌ای انجام شده است که نتایج در سطح هر استان نیز قابل استناد باشد. جامعه پایه مطالعه، زنان در سن باروری (۴۹-۱۵ سال) بوده‌اند.

نتایج پژوهش ملی در مورد سقط جنین

در ادامه محمداسماعیل اکبری، رئیس پژوهشکده سرطان دانشگاه با ارائه نتایج مطالعه ملی سقط جنین، به تشریح ابعاد مختلف این پدیده پرداخت. وی اظهار کرد: این پژوهش با همکاری مراکز پژوهشی و دانشگاه‌های معتبر در ۳۱ استان کشور انجام شده و قابل تعمیم به کل جمعیت زنان ۱۸ تا ۴۹ ساله است.

اکبری افزود: طرح بررسی فراوانی و دلایل سقط در جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان جامع‌ترین تحقیق در این حوزه، اطلاعات خود را در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ جمع‌آوری و تحلیل کرده و نتایج آن را در سال ۱۴۰۴ منتشر کرده است.

وی در مورد روش اجرای پژوهش شیوع‌شناسی سقط جنین در ایران توضیح داد: محققان از دو روش اصلی برای سنجش شیوع سالانه انواع سقط استفاده کردند.

۱. روش مستقیم: از زنان ۱۸ تا ۴۹ سال درباره وضعیت بارداری‌ها، سقط جنین در سال گذشته، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، دلیل، روش و محل انجام سقط پرسش‌های مستقیمی پرسیده شده است.

۲. روش بسط شبکه‌ای (غیرمستقیم): در این روش از شرکت‌کنندگان درباره تجربه سقط جنین در اطرافیانشان در سال گذشته پرسش شده است. منطق این روش این است که شیوع یک پدیده در شبکه اجتماعی افراد تقریبا برابر با شیوع واقعی آن در جامعه است.

اکبری توضیح داد: پرسشنامه شامل سه بخش اصلی بود، وضعیت سقط در شبکه اجتماعی (بسط شبکه‌ای)، وضعیت بارداری‌ها و سقط‌های فرد پاسخ‌دهنده (مستقیم) و بخش سنجش نگرش و آگاهی در ارتباط با سقط جنین (هستی‌شناسی جنین)

رئیس پژوهشکده سرطان دانشگاه از برآورد فراوانی سقط جنین در سطح کشور و نتایج این پژوهش گفت: نتایج این مطالعه طبق میانگین وزن داده شده محاسبات مستقیم و غیرمستقیم اعلام شده است. ۳.۱ درصد از زنان در سن باروری، سقط را تجربه کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: در سال گذشته ۷۲۸،۸۷۱ مورد سقط جنین (خودبخودی، قانونی و عمدی) در زنان کشور اتفاق افتاده است که در مقایسه با سقط به موالید زنده ۰.۶۹٪ گزارش شده است. طبق این آمار، هر ۹۰ ثانیه یک جنین سقط می‌شود.

اکبری درخصوص آمار این مطالعه گفت: از مجموع سقط‌های رخ داده، بیشترین فراوانی مربوط به سقط‌های خودبه‌خودی و بعد از آن سقط‌های عمدی است. سقط جنین در گروه‌های سنی ۳۰ تا ۳۹ سال بیشترین درصد (۵۰.۶ درصد) را به خود اختصاص داده است. همچنین، نسبت سقط به موالید در استان‌های تهران و البرز بیشتر بوده است.

نوع سقط    تعداد برآورد شده (کشور)    درصد از کل سقط‌ها

خودبه‌خودی    ۳۸۹،۷۳۵،    ۵۳.۵٪

عمدی (جنایی)    ۲۵۴،۱۵۳،    ۳۴.۹٪

پزشکی (طبی)    ۵۷،۶۹۹،    ۷.۹٪

براثر حادثه    ۷،۵۳۵،    ۱.۰٪‌

نمی‌دانم    ۱۹،۷۴۸،    ۲.۷٪

کاهش چشمگیر سقط جنین عمدی

رئیس پژوهشکده سرطان دانشگاه ادامه داد: این پژوهش کاهش قابل توجه سقط عمدی جنین در سطح کشور را نشان می‌دهد. براساس نتایج، تعداد سقط جنین عمدی از حدود ۵۳۰،۰۲۳ مورد در سال ۱۳۹۸ به حدود ۲۵۴،۱۵۳ مورد در سال ۱۴۰۲ کاهش پیدا کرده است. آمار ثبت شده در سال ۱۴۰۳ بیانگر آن است که روزانه ۱۲۰۰ سقط عمدی در ابتدای سال به روزانه ۷۰۰ سقط عمدی کاهش یافته است. این روند کاهش ۵۰۰ سقط عمد در روز حتی به نسبت کاهش نرخ باروری (به علت جابجایی هرم سنی) نیز سنجش و به صورت محسوسی مورد تایید قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: در سال‌های گذشته هر ۶۰ ثانیه (یک دقیقه) یک سقط به ثبت رسیده بود اما در پژوهش جدید، به نرخ هر ۱۲۰ ثانیه (دو دقیقه)، جان یک جنین با سقط جنین، به صورت عمدی رسیده‌ایم که خود نشانی از تاثیر قوانین حمایتی جدید و فعالیت‌های فرهنگی در سال‌های اخیر است.

اکبری افزود: در سقط‌های عمدی، ۹۴.۶ درصد از افراد متاهل بوده‌اند و ۳.۴ درصد مجرد و بیشترین درصد سقط جنین عمدی مربوط به گروه‌های سنی ۳۹-۳۰ سال (۵۳.۱٪) و بعد از آن ۲۰-۲۹ سال (۳۰.۲٪) است. متاسفانه ۶۲ درصد از سقط‌های عمدی در منزل، ۲۰ درصد در بیمارستان و ۸ درصد در مطب پزشک صورت گرفته است و بیشتر از ۷۰ درصد از موارد سقط عمدی با استفاده از داروی شیمیایی انجام می‌شود.

رئیس پژوهشکده سرطان دانشگاه تصریح کرد: حدود ۹۵ درصد از سقط‌های جنایی در بستر خانواده صورت می‌‌‌گیرد و تمایل به انجام سقط عمدی توسط هر دو والدین ۳۳ درصد و توسط مادر به تنهایی ۲۵ درصد بوده است. فشار اطرافیان (هیچکدام از والدین) نیز با ۳۷ درصد نقش مهمی داشته است. نکته مهم اینکه پدر در ۸۰ درصد از موارد، حتی در صورت مخالفت از انجام سقط اطلاع داشته است.

نقش نگرش جامعه و عوامل اقتصادی

وی در مورد نقش نگرش جامعه و عوامل اقتصادی توضیح داد: نتایج مطالعه یادشده، این دیدگاه که مشکلات اقتصادی عامل اصلی سقط عمدی است را به چالش می‌کشد چراکه اغلب پاسخ‌دهندگان به پرسش‌های محققان، مشکلات اقتصادی را به‌عنوان علت اصلی سقط عمدی عنوان نکرده‌اند. کمتر از ۱۰ درصد از آن‌ها، مشکلات مالی را دلیل اصلی سقط دانستند و جالب اینکه ۷۰ درصد از مخاطبان، مشکلات اقتصادی را دلیل موجهی برای سقط جنایی ندانسته‌اند. ۳۰ درصد علت اصلی سقط عمدی را نخواستن فرزند بیشتر و ۱۸ درصد بد موقع بودن بارداری را بیان کرده‌اند که نشان‌‌دهنده لزوم فرهنگ‌سازی بیشتر در زمینه ارزشمندی فرزندآوری است.

اکبری ادامه داد: این نتایج نشان می‌دهد که مساله اصلی از دیدگاه سقط کنندگان، فقط مشکلات مالی نیست و باید به ذهنیت‌ها و مسائل فرهنگی هم توجه کرد.

رئیس پژوهشکده سرطان دانشگاه  درباره آگاهی و نگرش عمومی نسبت به سقط عمدی جنین توضیح داد: بیشتر افراد جامعه مورد مطالعه در پژوهش، نگرش منفی نسبت به پدیده سقط دارند و دلایل غیرپزشکی مثل دلایل اجتماعی و اقتصادی برای سقط جنین در بین زنان از مقبولیت کمتری برخوردار است.

وی افزود: با اینکه حدود ۸۰ درصد از پاسخگویان معتقد بودند که جنین قبل از چهار ماهگی نیز زنده و دارای روح است اما آگاهی افراد جامعه نسبت به ماهیت سقط جنین، مسوولیت شرعی سقط و حیات جنین نسبتا پایین است. حدود یک چهارم مردم از زمان انجام سقط مبنای علمی و آگاهی درست دارند.

خبرگزاری فارس