«چرخ امید»؛ از خیاطی تا الگوی ملی توانمندسازی زنان بیرجند

در دل کویر بیرجند، بانویی با دستانی خلاق و قلبی سرشار از امید، مسیر دشوار کارآفرینی را از پشت چرخ خیاطی آغاز کرد؛ مسیری که از آژانس بانوان ادامه یافت و با حضور در بازارچه‌های امام رضایی، به الگویی الهام‌بخش برای توانمندسازی زنان در مناطق کمتر برخوردار تبدیل شد. او با پشتکار، مهارت و ایمان، نه‌تنها توانست هنر خود را به بازارهای محلی و مجازی برساند، بلکه صدای زنان تلاشگر را به گوش نهادهای ملی و بین‌المللی رساند، تا جایی که نامش در برنامه‌های حمایتی سازمان ملل نیز ثبت شده است.

این بانوی کارآفرین، فعال اجتماعی و از زنان پیشرو در حوزه توانمندسازی بانوان است که با سابقه‌ای بالغ بر دو دهه فعالیت مستمر، از خیاطی برای مددجویان کمیته امداد تا ارائه دستاوردهای خود در مقر سازمان ملل در بانکوک، راهی طولانی و افتخارآمیز را پیموده است. او دارای مدرک فوق‌دیپلم مدیریت کسب‌وکار است و فعالیت خود را از سال ۱۳۸۱ در همکاری با کمیته امداد آغاز کرد و توانست با تلاش‌های فردی، مدیریت، پشتکار و انگیزه‌ای بی‌وقفه، بستر اشتغال را برای ده‌ها زن سرپرست خانوار در استان خراسان جنوبی فراهم کند.

در سال‌های ابتدایی دهه ۸۰، با کمیته امداد امام خمینی (ره) همکاری می‌کرد. از سال ۸۱ تا ۸۳ برای اردوهای تابستانی کمیته امداد خیاطی می‌کرد و هر سال حدود هزار تا ۱۵۰۰ چادر نماز برای مددجویان می‌دوخت. در سال ۱۳۸۳ نخستین آژانس بانوان در استان را راه‌اندازی کرد؛ طرحی نو که در آن تعدادی از زنان سرپرست خانوار با دریافت وام از کمیته امداد، خودرو تهیه کرده و به‌صورت رسمی در آژانس به‌کار گرفته شدند. این آژانس تا سال ۱۳۸۶ فعال بود، اما با ایجاد تغییر در فضای اجتماعی و ورود آژانس‌های دیگر، آژانس را واگذار کرد.

پس از تجربه در آژانس، پیمانکاری بوفه‌های دانشگاه آزاد را برعهده گرفت و همچنان برای جذب نیروی کار از ظرفیت بانوان تحت پوشش امداد استفاده کرد. در سال ۱۳۹۲ به عنوان سرپرست آموزش در آموزشگاه کوثر کمیته امداد(ره)، مسئول برگزاری دوره‌ها و هماهنگی با مراکز آموزشی شد. در سال ۱۳۹۴، با حمایت کانون بانوان استان، کارگاه شیرینی‌پزی با حضور چهار زن سرپرست خانوار راه‌اندازی کرد و کارگاه به مدت سه سال فعال بود که به علت تخریب محل فعالیت، تعطیل شد و با توجه به عدم توان مالی برای اجاره فضای جدید و تجهیزات، نتوانست آن را مجدد راه‌اندازی کند.

پس از تعطیلی کارگاه شیرینی‌پزی، در دوره‌های مهارتی از جمله توبافی و گلیم‌بافی شرکت کرد تا مسیر جدیدی برای فعالیت اقتصادی خود بیابد و همان سال، به‌عنوان فروشنده به نمایشگاه تهران اعزام شد و با ارائه خدمات و محصولات، توجه مسئولان را جلب کرد. در جریان این نمایشگاه، مسئول جهاد دانشگاهی با مشاهده تلاش و توانمندی‌ها، قول حمایت در زمینه برندسازی و راه‌اندازی کسب‌وکار را داد.

با هدف اشتغال‌زایی در مناطق محروم، راهی روستا سرچاه تازیان شد و با گذراندن دوره‌های تخصصی گلیم، توبافی، سوزن‌دوزی، قلاب‌بافی و… در اردیبهشت ۱۳۹۸ نخستین کارگاه آموزشی رایگان صنایع‌دستی را با حضور ۴۰ دختر روستایی راه‌اندازی کرد. مربی‌ها را از شهر می‌برد و در خانه شخصی اسکان می‌داد. دوره‌ها کاملاً رایگان برگزار می‌شد و با استقبال فراوان اهالی روستا، تعداد هنرجویان به ۶۵ نفر رسید و همین دوره‌ها، زمینه‌ای برای تأسیس شرکت تعاونی «زنان هنرمند و کارآفرین روستایی» شد.

با سرمایه شخصی و جذب اعضا در تابستان سال ۹۸، با حمایت جهاد دانشگاهی، به نمایشگاه ملی صنایع‌دستی تهران دعوت شد و غرفه‌ای رایگان دریافت کرد و در همان نمایشگاه، به عنوان پیشران برتر ملی در حوزه مشاغل خانگی انتخاب شد. در مهرماه سال ۹۸، دومین کارگاه آموزشی در روستای دستگرد بیرجند برگزار شد که ۲۰ بانوی روستایی در رشته‌های گلیم‌بافی، ساخت کیف، قلاب‌بافی، توبافی و … شرکت کردند.

در مراسم افتتاحیه این کارگاه با حضور دبیر مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، انتخاب او به عنوان پیشران برتر برای اعزام به مقر سازمان ملل اعلام شد. آذر همان سال، به عنوان تنها نماینده ایران از بین بیش از ۷ هزار پیشران، برای شرکت در نشست تخصصی زنان سازمان ملل به بانکوک اعزام شد. او در این سفر توانست با ارائه تجربیات و فعالیت‌هایش در حوزه اشتغال زنان، نقش مؤثری در حفظ کرسی زنان ایران در سازمان ملل ایفا کند، آن‌هم در شرایطی که این کرسی در معرض حذف قرار گرفته بود.

در اسفندماه سال ۹۸، در میان ۲۲۰ کارآفرین زن روستایی و شهری کشور، به عنوان پنجمین زن کارآفرین برتر کشوری در حوزه مشاغل خانگی و توسعه روستایی انتخاب شد. پس از پیگیری‌های فراوان، شرکت تعاونی زنان هنرمند و کارآفرین روستایی، با ۶۳ عضو در بهمن سال ۹۹ به ثبت رسید و در اسفند همان سال افتتاح شد. او بدون دریافت حقوق، بیمه و تنها با سرمایه شخصی، تا اردیبهشت سال ۱۴۰۲ به‌عنوان مدیرعامل فعالیت کرد.

در چهار سال خدمت ریالی بابت حقوق دریافت نکرد و همه درآمد را صرف تجهیز و توسعه کارگاه کرد. اما به‌دلیل دخالت‌های غیرقانونی برخی افراد و مسئولان، از مدیریت شرکت کنار گذاشته شد. با این وجود از پای ننشست و در سال ۱۴۰۲ کارگاه نان فانتزی را نخست اجاره و سپس با سرمایه شخصی، با هزینه‌ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون تومان خریداری کرد. بدون دریافت وام و با سهم آورده شخصی، در کنار این کار تولیدی، مرکز نیکوکاری تخصصی اشتغال «خیر ماندگار» و گروه جهادی اشتغال‌محور را برای حمایت از اشتغال راه‌اندازی کرد.

وی با برپایی بازارچه‌های امام رضایی، زمینه عرضه مستقیم تولیدات بانوان آموزش‌دیده در رشته‌های گلیم‌بافی، توبافی، صنایع‌دستی و… را فراهم کرده است. این بانوی کارآفرین با دریافت ۲۲ گواهینامه فنی و حرفه‌ای، به‌عنوان تنها کارآفرین دارای این تعداد مدرک در کشور شناخته شده است. از دغدغه‌های او در مسیر فعالیت اقتصادی، نبود مکان ثابت و مناسب برای راه‌اندازی بازارچه‌های امام رضایی است. او می‌گوید به‌دنبال دریافت تسهیلات مالی نیست، اما انتظار دارد مسئولان برای راه‌اندازی مستمر بازارچه همکاری کنند.

او با تأکید بر اهمیت ثبات در فضای عرضه محصولات، داشتن مکان ثابت برای فروش را موجب آرامش تولیدکننده، انسجام بیشتر در معرفی محصولات و جذب مشتریان می‌داند. این بانوی کارآفرین، زنی پرتلاش، خلاق و دغدغه‌مند است که هیچ‌گاه در برابر سنگ‌اندازی‌ها و مشکلات کوتاه نیامده است. او امروز، پس از دو دهه تجربه، همچنان با جان و دل در مسیر توانمندسازی زنان سرپرست خانوار قدم برمی‌دارد و تأکید می‌کند: «هیچ‌وقت برای خودم ندویدم، همه چیز برای کارآفرینی زنان بود. اگر حمایت می‌شدم، شرکت تعاونی ما می‌توانست الگوی ملی شود، اما باز هم ناامید نیستم. زن ایرانی، اگر باورش کنند، معجزه می‌کند.»

خبرگزاری شبستان