چایینه، زبان آیینی متفاوت زنان ایلامی

در شهر‌های استان ایلام به‌خصوص مهران و دهلران هر سال با آغاز ماه محرم، زنان محلی دور هم جمع می‌شوند، پیشانی می‌کوبند، اشک می‌ریزند و داستان کربلا را با زبان خاص خود بازگو می‌کنند. نام این آیین «چایینه» است؛ مراسمی زنانه که سینه به سینه از مادران به دختران رسیده و هنوز هم با شور خاصی در خانه‌ها و حسینیه‌ها برگزار می‌شود.

آیین چایینه، بازسازی کاملی از حادثه کربلا است؛ این آیین نمایشی توسط زنانی اجرا می‌شود که هم عزادار و هم بازیگر صحنه‌ هستند. اوج این مراسم، روز هفتم محرم، با ورود «عروس قاسم» رقم می‌خورد. دختری جوان با لباس سفید به جمع وارد می‌شود. فضای مراسم با اعلام شهادت قاسم، داماد کربلا دگرگون می‌شود. شمع‌ها خاموش و چادر سیاه بر سر عروس انداخته می‌شود و شیون و ماتم، جمع زنان را فرا می‌گیرد. این نقطه، لحظه انفجار اندوه است و فقط در «چایینه» می‌توان آن را تجربه کرد. اشعار این آیین، اغلب خطاب به حضرت زینب(س) خوانده می‌شود و با زمزمه جانسوز «عمه، عمتی…» به پایان می‌رسد.

روزنامه همشهری