چاقی یک امتیاز ویژه برای زنان قاجار!

 از دوران پادشاهی فتحعلی‌شاه، زنان در دربار قاجار، حضوری جدا پیدا کردند. تعداد زنان فتحعلی‌شاه حدود هزار زن بوده که این شاه صاحب ۲۶۰ فرزند شده و از این تعداد، فقط ۱۰۱ نفرشان زنده ماندند.

در ادامه به برخی از ویژگی‌های زنان دوره قاجار می‌پردازیم

۱_ پوشش و حجاب زنان دوره قاجار

در آن زمان بانوان از اصولی‌ترین حقوقشان که، حق انتخاب در سبک پوشش بود به دور بودند و لباس‌های زیبا از نظر مردان را می‌پوشیدند.

تقابل فرهنگ سنتی ایرانی و مدرن اروپایی از دلایل سیر تغییرات لباس زنان در دوره قاجار بود. علاقه حاکمان قاجاری به ایجاد روابط سیاسی و فرهنگی و انقلاب صنعتی و تحولات فکری در اروپا باعث شد فرهنگ غربی به داخل کشور گسترش پیدا کند. اگرچه شاهان قاجاری، تحولات فکری و عقیدتی اروپا را درک نمی‌کردند و فقط به ظواهر و نیازهای مادی خود تمرکز داشتند.

زنان این دوره مذهبی بودند و به شرعیات، پایبند بودند و زنان عادی، عموما حجاب‌شان چادر بوده است. آن‌ها از لباس‌های گشاد و بلند برای حفظ حجاب خود استفاده می کردند.

در این دوره وضعیت اقتصادی، فرهنگ و سیاست جامعه در تعیین پوشاک زنان بسیار موثر بوده است.

۲_ چاقی ملاک زیبایی زنان قاجاری

یکی از دلایل چاقی زنان در این دوره که در تصاویر به جا مانده مشاهده می‌شود، علاقه مردان به زنان چاق می‌باشد.

طایفه قاجار آخرین سلسه‌ی ترک تباری بودند که بر ایران حکمرانی می‌کردند و یکی از ملاک‌های زیبایی و دلربایی زن در این زمان ماننو سایر طوایف ترک زمامدار حکومت ایران، چاقی بود!

چاقی در زمان قاجار، مرسوم و اهمیت مردان به این موضوع، بیشتر از دیگر سلسله‌های ترک شد.

اگرچه چاقی در زمان‌ قدیم( پیش از رنسانس) در کشورهای غربی، بیانگر ثروت و مکنت بود؛ به این صورت که افراد چاق به واسطه ثروتمندی، از توانایی هایی نظیر خوب خوردن و چاق شدن برخوردار بودند اما قاجاریان معتقد بودند که چاقی نوعی زیبایی برای زنان است. در آن زمان تعداد زنان چاق بسیار بیشتر از مردان فربه بود و ملاک زیبایی زن به جای صورت، چاقی او بود و در دربار شاهان قاجار نیز زنان فربه، بسیار محبوب بودند.

۳_ علت سیبیل داشتن زنان قاجاری

در این دوران همه زنان سیبیل نداشتند بلکه زنان دربار ناصری به دلیل علاقه او به سیبیل و چاقی بدین شکل بودند.

ناصرالدین شاه به زنانی علاقه داشت که چاق و سیبیل‌دار و ابروهای پیوندی داشتند و برای عکس گرفتن، زنانی را در اولویت قرار می‌داد که علاوه بر چاقی، ابروهای کشیده و سیبیل های مختلف داشتند. معمولاً بعضی از این زنان قاجار برای عکس گرفتن، سیبیل‌هایی برای خود می‌کشیدند درحالیکه آن‌ها در زندگی واقعی‌شان بدون سیبیل بودند.

۴_ وظایف زنان قاجار در خانه

مراقبت از کودکان یکی از وظایف مهم زنان بود و آنان وظیفه مادری را تنها تا سن ۱۱ یا ۱۲ سالگی فرزند بر عهده داشتند.

زنانی که در خانواده های معمولی بودند، وظایف دیگری همچون نظافت منزل، آشپزی، دوخت و دوز لباس‌های افراد خانواده و خرید خارج از منزل نیز بر عهده داشتند و به فعالیت‌های دیگری در کنار این مسئولیت‌ها می‌پرداختند مانند قالی بافی، پشم ریسی و دیگر هنرهای دستی.

۵_ تشکیل خانواده و ازدواج

در آن زمان ازدواج اکثر دختران در سنین هفت تا سیزده سالگی صورت می‌گرفت و از دلایل این ازدواج‌ زودرس می‌توان به دستیابی به استقلال اقتصادی، رشد سریع دختران در آن زمان و پائین بودن میانگین عمر به دلیل شیوع بیماری اشاره کرد.

حق انتخاب برای همسر آینده وجود نداشت و عقد دائم از رایج‌ترین شکل ازدواج به شمار می‌رفت.

از دیگر اشکال رایج ازدواج می‌توان به ازدواج موقت یا صیغه‌ دختران و زنان براساس قرارداد و توافق اشاره کرد.

در آن زمان خانواده‌ها به خاطر فقر مالی به ازدواج موقت دخترشان رضایت می‌دادند. صیغه در عرف جامعه کاملا قابل قبول بود و پس از این که دوره ی قرارداد زنان صیغه‌ای تمام می‌شد به آسانی با شخص دیگری به صورت دائمی، عقد می‌کردند.

شکل دیگر ازدواج شامل دختران یا زنانی می‌شد که از طریق جنگ‌ها و یا دزدیده شدن و یا تجارت برده، اسیر و فروخته می‌شدند.

۶_نقش زنان قاجار در اقتصاد

زنان قاجاری در تولیدات دامپروری و کشاورزی حضور داشتند. ازدواج با زنان بیوه در میان قبایل ترکمان، اولویت بیشتری داشت؛ چراکه آن‌ها در زمینه قالی بافی و دامپروری تجربه داشتند و به نوعی سرمایه محسوب‌ می‌شدند.

ارزش یک زن با مهارت‌های تولیدی‌اش تعیین می‌شد. دختران پس از ازدواج فرش دستبافت خود را به خانه شوهر می‌بردند، تا حوصله و وفاداری خود را از طریق دقت و حوصله‌ای که در فرش به خرج داده، به همسرشان نشان دهند.

طبابت سنتی با گیاهان دارویی از دیگر مشاغل زنان بود. آن‌ها بیمارستان و درمانگاه عمومی در یکی از تکایای تهران تشکیل‌ داده بودند و بانوان را معاینه می‌کردند.

سهم زنان دوره قاجار در مبادلات تجاری و بازار، بسیار کم بود؛ یعنی یا مثل فروشندگان دوره گرد در منازل، پارچه می‌فروختند و یا به دست فروشی در خیابان‌ها می‌پرداختند.

ساعدنیوز