ترجمه تحلیلی؛

پوماک‌ها؛ اقلیت مسلمان بلغارستان میان چالش‌های هویتی و امید به آینده

پوماک‌ها اقلیتی مسلمان و اسلاوتبار در بلغارستان هستند که در دوران حکومت عثمانی بین قرون ۱۵ تا ۱۷ میلادی به اسلام گرویدند.

این گروه با جمعیتی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار نفر عمدتاً در مناطق کوهستانی رودوپه و شمال بلغارستان زندگی می‌کنند. آن‌ها به زبان بلغاری صحبت می‌کنند اما به دلیل هویت اسلامی متمایز خود همواره با چالش‌های سیاسی و اجتماعی روبرو بوده‌اند. هویت پوماک‌ها ترکیبی از میراث اسلاوی و اعتقادات اسلامی است که آن‌ها را از اکثریت مسیحی بلغارستان متمایز می‌کند.

از اسلام‌آوری تا سرکوب کمونیستی

دوره عثمانی نقطه عطفی در شکل‌گیری هویت پوماک‌ها بود. با سقوط حکومت عثمانی و تشکیل بلغارستان مدرن، این اقلیت مسلمان تحت فشارهای فزاینده‌ای قرار گرفتند. در دوران حکومت کمونیستی بلغارستان (۱۹۶۰–۱۹۸۹)، دولت سیاست‌های سرسختانه‌ای برای همسان‌سازی فرهنگی اجرا کرد که شامل ممنوعیت نام‌های اسلامی، تعطیلی مساجد و ممنوعیت مراسم مذهبی بود. در این دوره بسیاری از پوماک‌ها مجبور به تغییر نام‌های خود به نام‌های مسیحی شدند. پس از فروپاشی نظام کمونیستی در سال ۱۹۸۹، پوماک‌ها توانستند تا حدی هویت مذهبی خود را احیا کنند، اما همچنان با چالش‌های عمیقی روبرو هستند.

چالش‌های امروز: تبعیض و هویت‌زدایی

پوماک‌ها در بلغارستان امروز با چندین چالش اساسی مواجهند. اسلام‌ستیزی در رسانه‌ها و گفتمان سیاسی بلغارستان به مشکلی جدی برای این جامعه تبدیل شده است. محدودیت‌های اعمال شده بر ساخت مساجد و برگزاری مراسم مذهبی از دیگر موانع پیش روی آن‌هاست. از نظر اقتصادی، مناطق پوماک‌نشین معمولاً از توسعه کمتری برخوردارند و نرخ بیکاری در این مناطق بالاتر از میانگین ملی است. برخی احزاب ملی‌گرای بلغارستان نیز به طور فعالانه در پی انکار هویت مستقل پوماک‌ها هستند و آن‌ها را صرفاً بلغارهای مسلمان شده می‌نامند.

مقاومت فرهنگی و حمایت‌های بین‌المللی

با وجود تمام چالش‌ها، نشانه‌های امیدبخشی نیز در جامعه پوماک‌ها دیده می‌شود. در دو دهه اخیر شاهد افزایش تعداد مساجد و مدارس اسلامی در مناطق پوماک‌نشین بوده‌ایم. تشکل‌های مدنی پوماک‌ها به طور فزاینده‌ای برای به رسمیت شناخته شدن هویت قومی خود تلاش می‌کنند. نهادهای بین‌المللی مانند اتحادیه اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا (OSCE) نیز بارها به موارد تبعیض علیه پوماک‌ها اشاره کرده‌اند و بر لزوم بهبود وضعیت آن‌ها تأکید نموده‌اند.

پوماک‌ها به عنوان یکی از اقلیت‌های بومی بلغارستان، نماد مقاومت فرهنگی در برابر همسان‌سازی اجباری هستند. آینده این جامعه به دو عامل کلیدی بستگی دارد: تغییر نگرش دولت بلغارستان نسبت به اقلیت‌های قومی و مذهبی، و تداوم حمایت‌های بین‌المللی. در حالی که چالش‌های پیش رو جدی هستند، تلاش‌های اخیر پوماک‌ها برای حفظ هویت خود و بهبود شرایط زندگی، چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای را ترسیم می‌کند.

خبرگزاری reverts.network