پایان جنگ غزه: آتش‌بس تاریخی و بازگشت امید به فلسطین

مردم به خیابان‌ها ریختند و فریاد پیروزی سر دادند؛ کودکانی که با پدران و مادرانشان دو سال کامل را در وحشت و اضطراب سپری کرده بودند، اکنون عطر آرامش را استشمام کرده و طعم سکوت را می‌چشیدند. با جاری‌شدن آتش‌بس، شور و هیجان جشن در میادین خان‌یونس و کوچه‌پس‌کوچه‌های غزه شعله‌ور شد. مردم، چه گروهی و چه انفرادی، به خیابان‌ها شتافتند، پرچم فلسطین را برافراشتند و سرودهای پیروزی و مقاومت را زمزمه کردند.

به گزارش پایگاه خبری الوقت، تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد، معصومیت کودکانی را به تصویر می‌کشید که با لبخندهایی که تاریکی درد را می‌شکافت، به آغوش نور می‌آمدند، در حالی که پدران و مادران با اشک‌های خود، سطور این لحظات تاریخی را حک می‌کردند.

سایه احتیاط بر شادی

با این حال، این شادی زیر ابرهایی از تردید و احتیاط قرار دارد. برخی می‌گویند: «ما به واحه‌های صلح زودگذر عادت کرده‌ایم؛ آیا این صلح این بار در برابر بادهای خیانت مقاومت خواهد کرد؟»

بازگشت آوارگان؛ مسیر عزت و کرامت

همزمان با اجرای بندهای آتش‌بس و عقب‌نشینی نیروهای اشغالگر از برخی مناطق غزه، هزاران آواره‌ای که به جنوب نوار پناه برده بودند، سفر بازگشت به خانه‌هایشان را آغاز کردند؛ عزمی تزلزل‌ناپذیر که از خاک وطن الهام گرفته شده است.

کاروان‌های آوارگان به سوی شمال، به‌ویژه شهر غزه – نگین تجمعات شهری نوار – سرازیر شدند؛ منطقه‌ای که تنها چند روز پیش هدف خشن‌ترین حملات نظامی اسرائیل در این جنگ شعله‌ور بود.

در جنوب غزه نیز، خان‌یونس و اطراف آن شاهد کاهش چشمگیر حملات هوایی و گلوله‌باران توپخانه هستند و مردم در تلاشند تا نبض زندگی را به کالبد خسته شهر بازگردانند.

در امتداد جاده‌های الرشید و صلاح‌الدین، گام‌های بازگشت‌کنندگان به آرامی برداشته می‌شود. اکثریت آنها، علی‌رغم نداشتن سقف بالای سر و خرابی‌هایی که چهره شهرها را به تلی از ویرانه تبدیل کرده و بازشناختن خانه‌ها را دشوار ساخته، با عزمی تزلزل‌ناپذیر به سمت بقایای خانه‌های فرو ریخته‌شان حرکت می‌کنند تا چادرهای خود را بر فراز خاطرات دیروز برپا سازند.

یکی از بازگشتگان از اردوگاه النصیرات با لحنی آمیخته به عزت به الجزیره گفت: «از خانه‌ها جز ویرانه چیزی باقی نمانده است، اما ما بازمی‌گردیم… این سرزمین با خون ما آمیخته شده، ما همچنان سرافراز بر روی ویرانه‌های آن خواهیم ایستاد.»

در همین راستا، وزارت کشور غزه اعلام کرد که نیروهای امنیتی و پلیس در مناطقی که ارتش اشغالگر عقب‌نشینی کرده، مستقر شده‌اند تا نظم را برقرار کرده و مسیر بازگشت غیرنظامیان را تأمین نمایند.

به موازات کاروان‌های بازگشت، ارتش اسرائیل نیز اعلام کرد که «نیروهایش عملیات خروج از داخل شهرها را به سمت مرزهای شرقی آغاز کرده‌اند.»

دو جنگ تمام‌عیار منجر به تخریب گسترده ساختمان‌ها، شبکه‌های برق، آب، فاضلاب، بیمارستان‌ها و مدارس شده است؛ به طوری که بخش‌هایی از شهرها تقریباً به طور کامل از نقشه پاک شده‌اند. جاده‌ها ترک برداشته، پل‌ها فروریخته و ارتباطات در مناطق وسیعی قطع شده است؛ بازسازی این زیرساخت‌ها نیازمند زمان طولانی و سرمایه عظیمی خواهد بود.

کاهش حملات و طلوع سپیده‌دم آرامش

بر اساس گزارش الجزیره، با اجرایی شدن آتش‌بس، شدت بمباران‌ها و صدای هواپیماهای بدون سرنشین فروکش کرده و سکوتی محتاطانه بر فضا حاکم شده است.

با این حال، گزارش‌های متفرقه‌ای حاکی از وقوع درگیری‌ها و حملات پراکنده در برخی مناطق است. به عنوان مثال، مناطقی از خان‌یونس و محورهای در امتداد منطقه نتساریم در ساعات اولیه پس از امضای آتش‌بس شاهد درگیری‌های محدودی بودند. تیم‌های دفاع مدنی از شهادت دو فلسطینی توسط نیروهای اشغالگر در منطقه‌ای در شمال غرب خان‌یونس گزارش دادند.

رسانه‌ها گزارش دادند که ارتش اسرائیل نیروهای خود را در «خطوط استقرار جدید» بازآرایی کرده تا در محدوده‌های تعیین‌شده در توافق آتش‌بس مستقر شوند.

کاروان‌های امدادی به سوی نوار زخمی حرکت می‌کنند

تضمین جریان کمک‌های بشردوستانه به غزه یکی از ارکان اصلی توافق آتش‌بس است. قرار است صدها کامیون حامل غذا، دارو، سوخت و مایحتاج حیاتی از دروازه وارد منطقه ویران‌شده شوند.

این توافق مقرر می‌دارد که روزانه ۶۰۰ کامیون امدادی شامل آذوقه، تجهیزات پزشکی، لوازم پناهگاهی و سوخت وارد غزه شود. رسانه‌های مصر گزارش دادند که ده‌ها کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه در شهر العریش مصر آماده حرکت به سمت نوار غزه هستند.

سازمان ملل متحد اعلام کرده است که ذخایر کافی آماده ارسال به غزه دارد و منتظر چراغ سبز مقامات اسرائیلی برای گسترش عملیات توزیع است.

با این وجود، موانعی وجود دارد؛ از جمله عدم دسترسی کامل به همه مناطق و محدودیت‌های امنیتی و لجستیکی که می‌تواند توزیع عادلانه کمک‌ها را مختل کند. همچنین، خطر مین‌ها، مهمات منفجر نشده، تپه‌های عظیم آوار و خطر تک‌تیراندازان صهیونیست، تهدیداتی است که بازگشت مردم را تهدید می‌کند.

در همین راستا، ارتش اسرائیل به ساکنان غزه هشدار داد که مناطق متعددی در این نوار همچنان «پرخطر» هستند. آویخای ادرعی، سخنگوی این ارتش، در پلتفرم ایکس (X) به زبان عربی نوشت: «نزدیک شدن به مناطق بیت حانون، بیت لاهیا، الشجاعیه و سایر مناطق استقرار نیروهای ما، خطرات جدی به همراه دارد.»

او افزود: «در جنوب نوار غزه نیز، نزدیک شدن به اطراف گذرگاه رفح، گذرگاه فیلادلفیا و تمام مناطق تمرکز نیروهای ما در خان‌یونس، اقدامی مملو از خطر است.»

در سایه این شرایط متغیر، ناظران و فعالان هشدار دادند که اگر آتش‌بس به سرعت فرو بپاشد یا کمک‌ها به موقع نرسند، وضعیت انسانی در غزه مجدداً به پرتگاه فاجعه سقوط خواهد کرد.

جستجو برای شهدا؛ بیرون‌کشیدن اجساد از زیر آوار

منابع پزشکی در غزه گزارش دادند که از سحرگاه جمعه تا لحظه تنظیم این گزارش، اجساد ۱۳۰ شهید از نقاط مختلف نوار غزه، از جمله ۹۳ جسد تنها از شهر غزه، بیرون کشیده شده است.

مجمع پزشکی ناصر گزارش داد که بقایای ۳۰ شهید از مناطق مختلف خان‌یونس در جنوب نوار کشف شده است، و یک منبع در بیمارستان شهدای الاقصی از کشف اجساد هفت شهید در منطقه نتساریم در مرکز غزه خبر داد.

نگرانی‌هایی که خواب مردم را برده است

یکی از بندهای توافقنامه مقرر می‌دارد که نیروهای اشغالگر تا زمان اجرای کامل تعهدات دو طرف، در برخی مناطق باقی خواهند ماند؛ این بدان معناست که غزه هنوز به طور کامل آزاد نشده است.

مسئله آزادی اسرای اسرائیلی و تبادل زندانیان فلسطینی، نقطه محوری اجرای توافق است؛ اگر این بخش با مشکل مواجه شود، اعتماد به کل توافق به سرعت از بین خواهد رفت.

علاوه بر این، مسائل اساسی مانند پاکسازی آوار، آغاز بازسازی، حاکمیت سیاسی و ساختار مدیریتی آینده، و سازوکارهای نظارت بین‌المللی بر گذرگاه‌ها و مرزها، هنوز به وضوح مشخص نشده‌اند.

با این وجود، حقیقتی روشن‌تر از خورشید هویداست: صخره‌های این سرزمین مقدس و ذره‌ذره خاک آن، شاهکارهای پایداری و داستان‌های شکوه را در خود نهفته‌اند. غزه، ققنوس شکست‌ناپذیر، بار دیگر از خاکستر نبرد برمی‌خیزد، با دستانی خالی اما با اراده‌ای استوارتر از کوه‌ها، تا فصلی جدید را که با انوار امید می‌درخشد، آغاز کند.